Óðinn - 01.07.1920, Blaðsíða 4

52
ÓÐINN
Vestur-íslenskur
skáldsag’nahöfundur.
Ef til vill má með sanni segja, að skerfur sá,
sem Vestur-íslendingar hafa lagt til íslenskra bók-
menta, sje næsta smár; en sje sanngjarnlega á
allar ástæður litið, er hann sist smærri en vænta
má, Á fyrstu árunum varð matarstritið að sitja í
fyrirrúmi fyrir öllu öðru og þá var lítill tími af-
gangs til andlegra starfa, Sætir það furðu að nokk-
uð skuli vera til frá þeim tímum, er til bókmenta
geti talist. Parf ekki annað
en að benda á skáldskap
Stephans G. Stephansonar,
sem mestallur er til orðinn
á frumbýlings tímabili ís-
lenskra innílytjenda, því til
sönnunar, að andlega lííið
hefur ekki verið gróðurlaust,
þrátt fyrir erfið kjör. Og
margt fleira mætti nefna, sem
minni frægð hefur hlotið.
Eftir því sem tímar hafa liðið
og efnahagur innflytjendanna
hefur batnað, hefur þátttakan
í innlendum málum af ýmsu
tæi eðlilega farið vaxandi; en
að sama skapi hefur allur
þorri Vestur-íslendinga, eink-
um þeirra, sem fæddir eru
og uppaldir vestanhafs, fjar-
Iægst alt sem er íslenskt. En
slíkt hefur haft slæm áhrif á
andlega lífið, með tilliti til
skáldskapariðju, Ijóðagerðar
og söguritunar. í hinum yngri
fylkjum Kanada, þar sem flestir Vestur-íslendingar
húa, er bókmentaleg slarfsemi mjög í bernsku, og
þess vegna ekki um örfandi áhrif að ræða úr
þeirri átt; en svo sem öllum er kunnugt, er það
eitt af nauðsynlegustu skilyrðum fyrir unga rithöf-
unda, að þeim komi örfandi áhrif frá samtíðar-
mönnurn sínum, helst þeim, er þeir hafa persónu-
leg kynni af.
Sje nú þetta og margt fleira, sem eigi er rúm
lil að benda á hjer, tekið til greina, þá mun öll-
um verða ljóst, að þessar fáu þúsundir íslendinga,
sem hjer megin hafsins búa, hefir skort mjög af
þeiin skilyrðum, sem alstaðar eru nauðsynleg til
þess að bókmentir geti þróast; enda er það sem
fram hefur komið með Vestur-íslendingum ekki
annað en grein af liinu íslenska bókmentatrje; það
á rætur sínar í íslenskum jarðvegi og dregur inest-
alla næringu sina þaðan.
Jóhann Magnús Bjarnason er einn hinna best
þektu Vestur-íslendinga, sem við ritstörf hafa feng-
ist, (hjer er ekki átt við þá, sem hafa dvalið fá
ár vestra og horfið aftur heim til ættjarðarinnar).
Sögur hans hafa verið lesnar um mörg ár, og liafa
náð mikilli hylli, sem þær og eiga fyllilega skilið;
en langl er frá því, að hann hafi fengið þá við-
urkenningu, sem honum ber
sem rithöfundi, enda ef til
vill naumast kominn tími til
þess enn. Engin tilraun skal
gerð hjer til þess að Jeggja
dóm á ritverk hans, þau er
út hafa komið, heldur skal
að eins bent á eitt eða tvö
höfuðeinkenni þeirra og æfi-
saga höfundarins sögð í fá-
um orðum.
Jóhann Magnús Bjarnason
er fæddur í Meðalnesi í Fell-
um í Norður-Múlasýslu, 24.
maí 1866. Faðir hans var
Bjarni Andrjesson bóndi í
IJnefilsdal í Jökuldal, en
móðir Iíristbjörg Magnús-
dóttir, Bessasonar Árnasonar
hins ríka á Arnheiðarstöðum
í Fijótsdal. Níu ára gamall
fluttist hann með foreldrum
sínum til Nýja Skotlands í
Kanada árið 1875. Bjuggu
þau í íslensku nýlendunni þar,
sem síðar leið undir lok, nokkur ár, og varð hann
þar alþýðuskólamenlunar aðnjótandi sem önnur
börn innflyljendanna. Árið 1882 flultist hann lil
Winnipeg og staðnæmdist þar. Stundaði hann nám
við Collegiate-stofnun bæjarins á árunum 1886—87.
Árið 1887 kvæntist hann Guðrúnu Hjörleifsdóttur
frá Dyrhólum í Mýrdal í Skaftafellssýslu. Er hún
systkinabarn við Skúla Iækni Árnason í Skálholli.
Næsta ár byrjaði hann á barnakenslu og hefur
síðan kent í alþýðuskólum í Manitoba í 25 ár.
Áður hafði hann kent ensku í Winnipeg, einkum
stúlkum, sem þá voru nýkomnar frá íslandi. Árið
1900 stundaði hann nám við kennaraskólann í
Jóhann Magnús Bjarnason.