Óðinn - 01.01.1924, Blaðsíða 1

OÐINN
1.—6. BLAÐ
JANÚAR—3ÚNÍ 1924
XX. ÁR
Hilmar Finsen landshöfðingi.
28. janúar 1824. — 28. janúar 1924.
I dag eru liðin hundrað ár síðan er fæddist maður
sá, er flestum öðrum embættismönnum vorum fremur,
á öldinni sem leið, hefirmark-
að djúpt spor og heillaríkt í
stjórnmálasögu Islands.
Sören HHmar Steindór Fin-
sen, en svo hjet hann fullu
nafni, var fæddur í Kolding
á Jótlandi. Faðir hans, ]ón
Finsen, sonur Hannesar
Finnssonar1) biskups í Skál-
holti, var þar þá bæjarfógeti,
en síðar gegndi hann bæjar-
og hjeraðs-fógetaembættum
bæði í Ringkjöbing og fleiri
stöðum á ]ótlandi. Kona Jóns
Finsen, móðir Hilmars, Doro-
thea Cathrine að nafni, var
af dönskum ættum.
Hilmar Finsen tók stú-
dentspróf við latínuskólann
í Kolding, 17 ára gamall,
sumarið 1841. Las síðan lög-
fræði við háskólann í Kaup-
mannahöfn og tók þar em-
bættispróf með góðri fyrstu
einkunn vorið 1846, þá að
eins 22 ára að aldri. Að embættisprófi loknu rjeðist
hann á skrifstofu hjá yfirrjettarmálfærslumanni einum
í Kaupmannahöfn og veitti jafnframt stúdentum tilsögn
við lögfræðisnám. Árið 1848 andaðist faðir hans og
var hann þá um hríð settur til að gegna hjeraðs-
fógeta embætti hans, þangað til það var veitt. Sama
ár, þegar ófriðurinn við Prússa skall á, var hann
1) Frá föður Hannesar, Finni Skálholtsbiskupi Jónssyni, er
Finsens nafnið komið, eins og alkunnugt er.
skipaður herdómari (auditör) og gegndi hann því
starfi til ófriðarloka 1850. Þá var honum veitt bæjar-
fógeta- og borgarstjóra-embættið í Sönderborg á eynni
Als, en við þetta embætti var hjeraðsfógetaembættið
í Suðurhjeraði á Als síðan sameinað. Sýnir það ljós-
lega hve mikið álit hefir verið á hæfileikum hans og
dugnaði, að honum skyldi, svo ungum, að eins 26 ára
að aldri, vera veitt jafn um-
fangsmikið og tekjumikið
embætti eins og þetta var
talið. Þessu embætti gegndi
Hilmar Finsen um 14 ára
skeið, alt þangað til Prússar
í Sljesvíkurófriðnum síðari
tóku eyna Als árið 1864 og
ráku hann, eins og aðra
danska embættismenn, frá
embætti, en settu þýska í
staðinn. Fluttist H. F. þá
til Kaupmannahafnar með
skyldulið sitt.
Himar Finsen hafði
skömmu áður verið kosinn
þingmaður Sljesvíkinga á
ríkisþing Dana. Hafði hann
kept þar um þingmensku
við fyrv. yfirboðara sinn,
Heltzen amtmann í Sljesvík,
og borið hærra hlut. Skömmu
síðar varð Heltzen þessi
dómsmálaráðherra Dana og
hafði sem slíkur með hönd-
um æðstu umráð yfir málefnum Islands. En þá ber
það til, vorið 1865, að Heltzen býður Hilmari Finsen
stiptamtmannsembættið á Islandi, er óveitt hafði staðið,
en verið þjónað af dómstjóra landsyfirrjettar frá því
árið 1860 að Trampe greifi ljet af því embætti og
fór hjeðan. Er þetta ljós vottur þess, hvert álit ein-
mitt sá maður, er sakir embættisstöðu sinnar var
einna gagnkunnastur embættisrekstri H. F. og þekti
öðrum fremur alla hæfileika hans, hefir á honum haft.
— H. F. tók tilboðinu um stiptamtmannsembættið, og