Óðinn - 01.01.1924, Blaðsíða 17

ÓÐINN
17
hvað frammi í afdölum þótti feiknum sæta um mikil-
leik. Kemur það skemtilega og skoplega fyrir:
„Akranes, Njarövíkur, Alþing’,
æðst er þó Kaupmannahöfn".
Og síðar í hvæðinu kemur enn þá fram íslend-
ingurinn sem talar:
„er kóngurinn háttaöur heima
ei hasta á þegnana má“.
Eigi varpar heldur ytri gyllingin ryki í augu hins
heilbrigða og raunsæja Norðurhafsbúa:
„Sagan er víÖa hin sama
að syngi í því fánýta hæst“.
Og
„I námunda snoðhærður snattar
sníkinn og auðmjúkur þjónn“.
Geðjast ]akob líklega fult svo vel skaplyndi Halldórs
Snorrasonar eða Göngu-Hrólfs sem þjónsins er »sník-
inn snattar*. Voru þeir jafnóhræddir Halldór og
Göngu-Hrólfur, þó að hirðtignaðir konungar ættu í
hlut. Hefur Jakob þótt meira og mætara manngildið
gyllingarlaust, en lítilmenskan og óheilindin í gullnu
skrúði.
Islensk alþýða ætti að launa Jakob vel starf hans,
meðal annars með því að kaupa og lesa þær bækur,
er frá honum fara. Hann er unnandi þess, sem best er
og merkilegast í skapferli voru og menningu, og í
honum eru ekki þær rotnunarveilur, er því fá orkað,
að tárastraum vaða að hnjám sum yngri ljóðskáldin,
svo sem jötnar óðu jörðu. Og það er víst, að Jakob
mun ávalt fús til að vera á verði um heilbrigði og
andlega hreysti þessarar þjóðar. Vel sje honum, og
hirði jeg aldrei um það, þótt nokkurir kunni þeir að
vera, er telji hann að einhverju óheflaðan að orðfæri
og líkingum. Hans sess er vel setinn og eigi verður
honum þaðan rýmt af sumum þeim, er mundu kjósa
veg hans minni en verða mun hann meðal þjóðar-
innar. Og munu eigi önnur skáld á hans aldri eiga
weiri ítök í íslensku sveitafólki.
Hef jeg í grein þessari viljað stuðla að því, að
sem flestir þeirra, er eigi þekkja ljóð hans, kynni
s)er þau, en orðið hef jeg að fylgja aðaldráttunum
°9 velja tilvitnanirnar svo sem þær best hæfðu til
að einkenna hinar ýmsu hliðar skáldsins, og að
sumu án þess að þar gætu orðið fyrir valinu þeir
molarnir, er fegurst kljúfa geislana. Enn fremur vildi
)eg styðja að því með grein þessari, að nokkuð ykist
við þann viðurkenningarvott, sem er svo að kalla hin
einu laun velgerðamanna þessarar þjóðar — og er
hann þó eigi ávalt falur fyr en um seinan.
Reykjavík í mars 1924.
Guðmundur Gíslason Hagalín.
SL
Fjögur kvæöi.
Skemstir dagar.
Föl er nú fold
og farin blóma,
naktar bjarkir næðir.
Hljótt er í hlíðum,
heiðló flogin.
Krumminn einn um kveðskap.
Syfjuð er sól
og sein að rísa,
helsti stutt að starfi.
Vonskast vindar
og vasa margt,
vikastrákar vetrar.
Dauft er í dal,
en dröfn í fjarska
dimmum rómi drynur.
Oldur og þang
út við óbygð nes
leika sjer að líkum.
Læðist um leiti
ljósklædd vera,
kyrlát, hljóð og kvíðin,
aldrei óhrædd
um ofsóknir vals,
sú er þó prúð og saklaus.
Einbúi í urð
um óskir sínar
gaggar — gjörsnauð tófa.
Gafst henni í gær
ein grannholda mús
í leit sinni um þingmannaleið.
Eru æfikjör
af ýmsum toga