Óðinn - 01.01.1930, Blaðsíða 27

ÓÐINN
27
hina 4. hafði jeg uppi á Geysi í stofu minni þar.
Jeg tók aðstoðarkennara og borgaði þeim eins og
borgað var í barnaskólanum. Einn af kennaraliði
mínu var sjöttibekkingur úr latínuskólanum, Guðm.
Benediktsson frá Ingveldarstöðum, gáfaður piltur og
námsmaður góður. Jeg hafði hann í elstu deildinni,
sem lærði á kvöldin kl. 6—8V2 upp frá. Þetta var
nú allmikið starf og erfitt. En margt var þar ágætra
barna, sem jeg hafði mikla gleði af. Sum voru nokkuð
fyrirferðarmikil. Jeg hafði meðal þeirra t. d. 3 börn
Einars Arnasonar, mjög skemtileg, og voru þau hjón
mjer ákaflega góð, og oft bauð frúin mjer að borða,
eða sendi mjer mat í frímínútunum, því að jeg hafði
engan tíma til þess að fara heim til borðunar. —
Margra einstakra drengja minnist jeg ávalt, en man
þó einna best eftir þeim, sem erfiðastir voru. Til
dæmis man jeg vel eftir einum dreng, Ijómandi fall-
egum og fullum af fjöri og gáska. Hann var vel
greindur, en nokkuð latur, og rjeði sjer ekki fyrir
fjörinu, svo að jeg varð stundum að vera harður við
hann, en hann var svo glaðlyndur og góður að hann
gat altaf snúið vopnin úr höndunum á manni. En
margar fjekk jeg klaganir yfir honum í frímínútunum,
og ókyr var hann og hrekkjóttur í sjálfum tímunum.
Jeg hafði það að siðvenju að segja börnunum í tveim-
ur flokkum sameiginlega sögu einu sinni í viku í
tímanum 2—3. Þau voru mjög glöð yfir því. Svo
bjó jeg til sögu eitt sinn og sagði hana í áframhaldi
í margar vikur. Það var æfintýri um konung einn
sem stofnaði skóla, en eiginlega söguhetjan var dreng-
ur, ákaflegur æringi og ólátabelgur, sem gjörði mörg
skammastrik, en varð svo smámsaman fyrirmyndar-
drengur í öllu, og lýsti jeg nákvæmlega þessari breyt-
ingu. Þegar þar var komið sögunni, sem söguhetjan
var óviðráðanlegastur, gall allt í einu órabelgurinn
minn við og sagði: »Hann er nærri því eins og jeg!«
Öll börnin fóru að hlæja, en jeg sagði: »Við skul-
um nú sjá, hvað setur*. — En þegar fram á söguna
leið varð jeg var við að hann tók sjer sögudrenginn
til fyrirmyndar, og síðari hluta vetrarins varð hann
kappsamur að læra, og mjög vel viðráðanlegur. Jeg
hafði síðan mikla gleði af honum. Lærisveinar mínir
á «Geysi« voru komnir á fermingaraldur og voru
sumir miklir fyrir sjer og allódælir, kom það sjer í
lagi fram við hjálparkennara minn og gat hann ekki
ráðið við þá stundum. Einu sinni, er jeg kom vestan
að kl. 7 og reikningskennarinn hafði verið hjá þeim
fyrri tímann, fann jeg alt í uppnámi og gauragangi,
og lágu tveir undir borðinu í fangbrögðum. Jeg þreif
í þá, og komu þá fram kennarinn og einn af læri-
sveinunum, stór og sterkur piltur nær 14 ára. Hafði
þeim eitthvað borið á milli og lent í svarra. Jeg tal-
aði alvarlega við drengina og sýndi þeim fram á, hve
mikið tjón þeir gerðu sjálfum sjer með þessu fram-
ferði og lofuðu þeir bót og betrun. Þeir voru yfir-
leitt góðir og duglegir piltar; og mjer voru þeir alt
af auðsveipir nema helst þessi eini. Hann kunni
ekki neitt, hafði aldrei viljað læra neitt af eintómri
þrjótsku. Hann var sterkur og stór að Iíkamsburðum;
hafði allt af verið vandræðabarn. Mjer hepnaðist
stundum að koma dálitlu kappi í hann með sprettum
en svo hljóp strákurinn í hann með köflum og var
hann þá mjög þrár, en jeg Ijet aldrei undan honum,
því að jeg vissi, að gjörði jeg það, mundi jeg missa
alt vald yfir honum. Jeg held jeg verði að segjaeina
sögu af okkur. Það var eitt kvöld að hann kunni
ljómandi vel kverið sitt og biblíusögurnar; varð jeg
mjög glaður og gaf honum hrósyrði fyrir. Varð hann
nú talsvert upp með sjer af þessu og spurði mig,
hvort hann mætti eiga frí svona 10 mín. aftan af
tímanum. Jeg sagði: »Það skal jeg gjöra, ef þú vilt
lofa að kunna eins vel á morgun*. — »Nei, því lofa
jeg ekki«, sagði hann. »Þú getur lofað að reyna til
að kunna eins vel«, sagði jeg til að draga úr því.
»Nei«, sagði hann. Þá varð mjer sú slysni á að jeg
sagði: »Jæja, þá færðu heldur ekki frí!« — »Það er
þá sama«, sagði hann, og jeg dauðsá eftir að hafa
ekki lofað honum að fara orðalaust, en nú var það
of seint; svo hjelt kenslan áfram þangað til eftir
voru 10 mínútur. Þá sagði jeg: »Nú eru eftir 10
mínútur; nú máttu fara, efþúvilt lofa þessu*. »Nei«,
sagði hann. Svo fór hann ekki, og tíminn endaði í
spekt. En næsta hálftíma var skrift hjá helmingnum
af beknum, því vegna þrengsla varð jeg að láta þá
skiftast á og hafa sinn daginn hvorn flokkanna. —
Nú vildi svo til að þessi piltur átti að hafa skriftar-
tímann. Þeir, sem áttu frí, fóru, og hinir settust við
borðin og fengu skrifbækur sínar, sem jeg lagði fyrir
framan þá og þennan pilt með. Þá tók hann skrif-
bókina og vatt hana í tvent milli handanna. Jeg
sagði ekkert, tók partana og setti inn í ofninn og
tók ofan úr skápnum nýja skrifbók (það voru for-
skriftarbækur Mortens Hansens) og lagði hana fyrir
framan hann. Hann tók hana og vatt hana sundur
þegjandi. Hinir drengirnir voru byrjaðir að skrifa, en
voru eins og á glóðum, hvað úr þessu mundi verða.
Það var dauða þögn. Jeg tók rifnu bókina og stakk
henni þegjandi í ofninn og lagði nýja fram fyrir hann.
Hún fór sömu leið og sú fjórða eins. Nú átti jeg að
eins eftir eina og sárnaði mjer að jeg skyldi ekki