Tölvumál - 01.10.1991, Blaðsíða 10

Október 1991
Töfraforrit fundið?
Dóra Pálsdóttir, sérkennari
Hvernig getur ritvinnslan
hjálpað þeim sem eiga við
lestrar- og skriftarörðugleika
að etja?
Ég kenni við Starfsþjálfun
fatlaðra, en það er skóli fyrir
fólk sem komið er af grunnskóla-
aldri og hefur lent í slysum,
orðið fyrir áföllum eða hefur
verið fatlað frá fæðingu. Margt
þeirra heíur flosnað upp úr námi.
Flestir nemendanna huga á fr ekara
nám eða nýjan starfsvettvang.
Ég kenni á tölvur, ritvinnslu og
töflureikni. Kerfín sem ég nota
eru WordPerfect og PlanPerfect.
WordPerfect er nokkuð erfitt
ritvinnslukerfi, en það sem ég
ætla að fjalla um núna á við um
hvaða ritvinnslukerfi sem er. Ég
vil þó geta þess að um áramótin
næstu er væntanlegt á markaðinn
einfalt ritvinnslukerfi, Trítill, sem
er unnið af Fræðsluskrifstofú
Norðurlands eystra og Tölvu-
vinafélaginu. Þetta forrit er
hugsað fyrir yngri nemendurna.
Petta forrit er með stórum stöfúm
og orðabanka sem nemendur búa
til sjálfir.
í skólanum er til spjald með
götum fyrir fingurna, sem sett er
yfir lyklaborðið, fyrir þá sem
eru hreyfihamlaðir íhöndunum,
t.d. spastiskir. Einnig er þar
stækkunarbúnaðurinn VISTA
fyrir sjónskerta, blindraskjár sem
birtir á blindraletri það sem skrifað
er á skjáinn og talgervill fyrir
nemanda sem er blindur og
spastiskur.
Ég nefndi áðan að hluti af okkar
nemendum hafa flosnað úr námi
og ég fullyrði að það var yfirleitt
vegna erfiðleika við að læra að
lesa, skrifa og stafsetja. Þessir
nemendur, ásamt hinum, byrja
strax og þeir hafa náð grund-
vallaratriðum, eins og að kalla
fram skjal, þurrka burt stafi og
vista skjal, að nota ritvinnsluna
viðúrvinnsluverkefna, fyrirt.d.
fslensku.
Ég lagði fyrir nemendur mína
spurninguna:
Hvað hefur ritvinnslan gert fyrir
mig?
Svör þeirra allra voru svipuð
þeim tveim sem hér birtast.
Svar annars nemandans:
Mér finnst betra að vinna við
tölvu vegna stafsetningarinnar.
Þegar ég geri ritgerð get ég skrifað
ritgerðina upp og lagað hana á
eftir. Það er mikill munur að
geta skrifað hanaupp og hætt við
línu sem er í miðri ritgerð og
fært línuna framar eða afitar. Mér
fmnst betra að lesa það sem ég
skrifa á tölvu en á blað. Tölvan
hefur mikið hjálpað mér í lestri
og mér hefur farið mikið fram í
staísetningu og í lestri. Mér finnst
1-2-3
4-5-6-7-8-9-10
gaman að læra þegar ég hef
tölvuna til að skrifa á. Tölvan
hefur hjálpað mér mikið í
skólagöngu minni.
Svar hins nemandans:
Ritvinnslan getur hjálpað til á
margan hátt. T.d. þarf maður
ekki að byrja upp á nýtt þó að
maður geri vitleysu vegna þess
að maður getur einíaldlega leiðrétt
villuna á skjánum. Þetta flýtir
mjög fyrir og sparar pappír.
Einnig er það gott að maður
getur skrifað í belg og biðu og
þarf ekki að hugsa svo mikið um
stafsetninguna á því sem maður
er að skrifa vegna þess að þegar
mtóur er búinn getur maður lesið
allt yfir og leiðrétt, bætt við og
fellt úr að vild. Svo má segja
vegna þess að fólk hefur svo
mismunandi skrift getur verið
svolítið erfitt fyrir alla að lesa
skrift manns. Því er gott að nota
ritvinnslu vegna þess að fæstir
ættu að vera í vandræðum með
að lesa það sem kemur út úr
tölvuprentara.
Við skulum nú aðeins hverfa frá
þessum nemendum og lfta á
lestrarferlið. Samkvæmt Jeanne
Chell, þá er lestrarferlinu skipt í
10 hluta, svipað og tíu bekkjum
í grunnskóla (Sjá mynd 1).
LÆRA AÐ LESA
LESA TIL ÞESS AÐ LÆRA
Á fyrsta stigi á sér stað undir-
búningur fyrir lestramám, á öðru
stigi er unnið með skrift, hljóðin
og stafina, haldið áfram frá stigi
Mynd 1.

10 - Tölvumál