Tölvumál - 01.10.1991, Blaðsíða 22

Október 1991
saman í lokin. Þær gera kleift að
skoða út frá mismunandi sjónar-
hóli, breyta, skoða aftur o.s.ffv.
Þær auðvelda okkur að setja fram
tilgátur og sannreyna þær þótt
oft sé á nokkuð annan veg en við
eigum að venjast í strangasta
skilningi stærðfræðilegra sann-
ana. Og þótt það, sem þegar er
nefht, sé bylting mætti nefna
ýmislegt fleira.
Við tengingu tölvutækninnar og
stærðfræðinámsins er brýnt að
beina sjónum að ýmsum atriðum.
Nefha má dæmi.
* Brýnt er að kennari geti ráð ið
einhverju sjálfur um það
hvemig hann nýtir tölvuforrit
og forritunarmál.
* Brýnt er að tengja þau verkefni
sem unnin eru á tölvu við
aðra vinnu sem fram fer og að
nýta tölvur einkum til þeirra
hluta sem ekki er unnt að fást
við án þeirra en em jafhframt
þess virði að fengist sé við.
* Brýnt er að nemendur fái fjöl-
breytt tækifæri til að orða
tilgátur sínar, hugmyndir,
niðurstöður og rökstuðning.
Gildiþess aðheyrasjálfansig
er mikið ekki síður en að
heyra aðra og leggur það
gmndvöll að umhugsun nem-
andans um lausnir sfnar og
lausnaleiðir.
* Brýnt er að gera nemendur
læsa á talnasöfn ekki síður en
upplýsingar á myndrænu
formi.
Gjörbreyttir tímar
Tímarnir hafa breyst mjög undan-
farinn aldarfjórðung. Og þessar
breytingar hafa meiri áhrif á
stærðfræðiiðkan og stærðfræði-
nám almennings en margur
hyggur í fljótu bragði. Vegna
tilkomu vasareikna alast börn og
unglingar upp í allt annars konar
umhverfí en fyrir 15-20 ámm.
Þau sjá alla jafna ekki foreldra
sína og nánustu vandamenn
reikna á blaði. Þau sjá ekki
hvernig þessir aðilar komast að
niðurstöðum í reikningi. En þau
eiga mun greiðari aðgang en áður
að hvers kyns tölulegum upp-
lýsingum, lesa mun víðar en áður
fiillyrðingar sem ekki er hægt að
skilja eða gagnrýna án þekkingar
á tölulegri meðferð. Að læra að
reikna í dag (og reyndar allan
síðasta áratug) er allt annað en
það var þegar ég var barn,
unglingur og ungur kennari. Við
því verður skólakerfið að fara að
bregðast af framsýni og skynsemi.
En stærðfræðin er vissulega margt
fleira en tölur og nýtist svo miklu
vlðar en f fjármálum og eðlisffæði.
Lítum til að mynda á rúmfræði.
Rúmfræðin hefur lengi haft það
hlutverk að lýsa hinum sýnilega
ogáþreifanlegavemleika. Babý-
lonfumenn gerðu þetta án þess
að reyna að sanna aðferðir sínar
eða að hafa kerfisbundna yfirsýn.
Grikkir lögðu hins vegar aðrar
áherslur og Evklíð reið á vaðið
með ritum sínum Undirstöður.
Á síðari öldum hafa menn síðan
smíðað aðra rúmfræði en hina
evklíðsku og reyndar fleiri en
eina, sem m.a. hafa orðið gmnd-
völlur byltingakenndra hugmynda
í eðlisfræði. Og nú á síðustu
ámm virðist svonefnd Fractal-
rúmfræði ryðjast hratt frarn á
sjónarsviðið bæði til skoðunar á
margskonar vexti og breytingum
en einnig í tengslum við listir.
Og tölvutæknin er í lykilhlutverki.
Tölvuleikir?
í umræðum manna um börn og
tölvur verður mörgum á að ein-
blína á það sem menn kalla tölvu-
leiki og fínna þeim margt ef ekki
flest til foráttu. Mig langar að
sýna ykkur myndband af mjög
ungum systkinum sem tekið var
á námskeiði hjá okkur í Kennara-
háskólanum. Þau em að fást við
það sem sumir kennarar kalla
leik á tölvu en ég vil kalla vandað
stærðfræðiviðfangsefni. Með
þessu reyni ég að draga fram
mynd af börnum í glímu við það
sem tölvutæknin getur haft upp á
að bjóða jafnvel þótt forritun-
arlega, myndrænt og hvað hljóð
varðar sé um fmmstæð verk að
ræða.
Börnin glíma við að leysa það
verkefni að koma tveimur stúlkum
og tveimur konum yfir á. Allar
kunna þær að sjálfsögðu að róa
en báturinn tekur mest tvær
stúlkur eða eina konu.
Viðfangsefhið felst í því að finna
lágmarksfjölda ferða en auðvitað
þarf ekki að byrja á því, heldur
láta nægja að koma kvinnunum
yfír ána. Forritið er hluti
áðurnefndra Tölvubrosa.
Systkinin em í miðjum klíðum
þegar við byrjum að fylgjast með
þeim. En beinum nú sjónum
nánar að myndbandinu og
athugum hvað sést.
* Við sjáum og heyrum þau
geta sér til um eitt og annað.
* Þau sjá fram í tfmann f glímu
sinni.
* Þau em æskilega spennt en
samtímis íhugul.
* Þau greina verkefnið.
* Þau skýra niðurstöður sínar á
eigin máli og njóta þess.
* Þau vilja meira og fmnst
gaman að fá erfiðara verkefhi.
Þetta em allt eftirsóknarverð atriði
í stærðfræðinámi, atriði sem hver
vel menntaður og reyndur kennari
sækist eftir að ná fram með nem-
endum sínum.
22 - Tölvumál