Tölvumál - 01.10.1991, Blaðsíða 31

Október 1991
nemendur nota ofurmiðla opnast
ný leið til að rannsaka nám og
hugarstarf.
Ókostirnir eru nokkrir. Ofur-
miðlar reynast stundum of
efnismiklir, geta leitttil óreiðu í
námi og gert erfitt fyrir um mat
enda erfitt að rekja feril nemenda
um efnið. Sumir benda á að
frjálsræði og sveigjanleiki kunni
að henta illa þeim sem erfitt eiga
í námi og aðrir hafa áhyggjur af
þeim tiltölulega flókna tækni-
búnaði sem þarf til að miðla
texta, mynd og hljóði með
samstilltum hætti. Ofurmiðlar
hafa lítið verið reyndir eða
rannsakaðir og hefðir við
framsetningu efnis eru rétt að
mótast. Sum kerfin er örgustu
völundarhús þar sem notandinn
á í mestu vandræðum að rata um
efnið. Til að stemma stigu við
þeim vanda hafa þróast ýmsir
vegvísar sem gegna lflcu hlutverki
og blaðsíðutöl, kaflaheiti og
efhisyfirlit í bókum. Þar má nefha
yfirlitsteikningar eða kort af
kerfinu sem kalla má upp eftir
þörfum, markvissa útlitshögun,
ýmiss konar efnisskrár og
lykiltengsl, afturvirk tengsl og
svonefnd bókamerki sem notandi
getur komið fyrir og farið til
aftur hvaðan sem er úr kerfínu.
Þrátt fyrir þýðingarmikla
vankanta er ljóst að ofurmiðlar
eiga framtíð fyrir sér og kunna
að hafa byltingarkennd áhrif
þegar fram í sækir. í
samfélagsgreinum eins og víðar
skiptir miklu að skýra samhengi,
vekja til umhugsunar, tefla fram
ríkulegu efni og bera saman ólík
sjónarmið. Til þessara hluta eru
ofurmiðlar betur fallnir en flest
það efhi sem nú er notað í skólum.
Eftir því sem tækniþróun fleygir
fram og hefðir taka að skapast
við efnismeðferð í þessum nýja
miðli má gera ráð fýrir að áhrifa
hans taki að gæta í ríkum mæli
innan skólveggja sem utan.
Lönd um víða veröld
Jón Jónasson, forstöðumaður kennsludeildar Fræðsluskrifstofu NE
Væntanlegt er á næstunni frá
Námsgagnastoftiun gagnasafh um
lönd og þjóðir. Ég mun hér lýsa
því í örfáum orðum.
Gagnasafnið sem hefur
vinnuheitið "Lönd um víða
veröld" er skráð í Fróða en það
er gagnagrunnur fyrir BBC og
Archimedes tölvur. í Fróða geta
skráningar verið allt að 64.000
og svið innan hverrar skráningar
256. í landasafninu eru skráning-
arnar rúmlega 200, þ.e. rúmlega
200 lönd, og innan hvers lands
(hverrar skráningar) skiptast
upplýsingarnar í 83 svið. Til að
gefa hugmynd um þær upp-
lýsingar sem safnið geymir nefni
ég hér nokkur þessara 83 sviða.
Auk nafnsins og staðsetningar á
landinu eru þarna upplýsingar
um stærð og íbúafjölda og ýmsar
upplýsingar tengdar íbúa-
flöldanum, svo sem þéttleiki
byggðar, flölgun, dánartíðni,
ungbarnadauði og fleira þess
háttar. Þarna er líka að finna
upplýsingar um hita og úrkomu
á einum til tveim stöðum á
viðkomandi landi. Upplýsingar
um lengd skólaskyldu, ólæsi
fullorðinna, líflíkur, útflutning
og innflutning. Auðvelt er að
leita í safninu og er hægt að leita
í öllum sviðum. Þannig er hægt
á örskots stundu að einangra öll
þau lönd sem hafa íbúafjölda
undir 300.000, eða öll lönd í
Evrópu þar sem l ífl íkur karla eru
yfir 72 ár svo dæmi séu tekin.
Einnig er hægt að raða í stafrófs-
og/eða númeraröð hvaða sviði
sem er bæði í úrtaki eða öllu
safninu. Að sjálfsögðu er hægt
að prenta þessar upplýsingar eða
setja þær í skrá á diski til vinnslu
í öðrum forritum svo sem
ritvinnslu, tölfræðiforriti eða
töflureikni.
31 - Tölvumál