Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.1981, Blaðsíða 4

4
DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. ÞRIÐJUDAGUR 29. DESEMBER 1981.
Alþjódaári fatlaðra að Ijúka
Ntm starf og sterkur stofn
aö iafnrétti fatiaðs fólks
Árinu 1981 og þar með alþjóðaári
fatiaðra er að ljíika. Ár fatlaðra hér á
íslandi hefur tæplega farið fram hjá
nokkrum manni sem á annað borö
fylgist með samtiðinni. Enda hefur
kynning og fræðsla um fötlun og að-
stæður fatlaðs fólks verið eitt megin-
markmiðið. Til þess að auka skilning
annarra til þess að færa þá fötluðu
nær hinum ófötluðu, til þess að efna
til samstöðu um að ná því markmiði
að fatlað fólk fái notið jafnréttis í
þessu þjóðfélagi.
Hvernig hefur til tekizt? Þvi svara
hér þrír úr forystunní fyrir „ári fatl-
aðra” og eru sammála um að innt
hafi verið af höndum mikið starf og
reistur sterkur stofn. Framhaldið er
hins vegar ennþá óráðið eins og gefur
að skilja og fer eftir ýmsu, þó mest
því hvernig þessu ári verður fylgt eftir
svo að þaö skilji að lokum eftir sig
efni í stóra sigra.
lóna Sveinsdóttir kennarí, formaður Öryrkjabandalags íslands:
„KYNNINGIN HEFUR VISSU-
LEGA HAFT MIKIL ÁHRIF”
„Það sem mér er efst í huga þegar ég
lít til baka yfir ár fatlaðra er hinn aukni
skilningur i þjóðfélaginu á þeim vanda-
málum sem fatlaðir búa við. Öll sú
kynning, sem fram hefur fariðá árinu á
málum þessa hóþs, hefur vissulega haft
mikið áhrif og það er trú mín og vissa
að þessi skilningur endist miklu lengur
en þetta eina ár,” sagði Jóna Sveins-
dóttir kennari, sem verið hefur for-
maður öryrkjabandalags Íslands
síðustu tvö árin. Hún er þar fulltrúi
Foreldra- og styrktarfélags heyrnar-
daufra.
„Þetta er bara byrjunin. Ég vona að
í framtíðinni þyki það sjálfsagt að allt
'sé gert sem hægt er til þess að útvega
fötluðu fólki menntun og atvinnu,
hverjum við sitt hæfi, og að gera því
kleift að taka þátt í þjóðlífinu til jafns
við aðra. Það er trú mín að þessi grund-
völlur sé að mótast nú.
Ég gæti nefnt margt sem gert hefur
verið á árinu. Hlutur fatlaðra hefur
verið mikill, þeir hafa sjálfir kynnt mál
sín af mjög miklum dugnaði, en ég vil
líka nefna Alfa-nefndina, sem unnið
hefur mikið og gott starf, beitt sér fyrir
öflugu kynningarstarfi með ráð-
stefnum, menningarvöku, samningu
námsefnis um fatlaða til sýningar í
skólum og margt fleira. Hlutur ýmissa
félagasamtaka er líka stór, þau hafa
sýnt fötluðum mikinn áhuga og gert
margt til kynningar á málum þeirra. Ég
vil líka minnast á nýsamið lagafrum-
varp, sem nú liggur fyrir Alþingi og
boðar mikla réttarbót fyrir fatlað
fólk.”
En hvað er Jónu persónulega minnis-
stæðast af því sem gerzt hefur á þessu
ári?
„Það er raunar ótalmargt en mér
kemur tvennt i huga nú. Annað er það
þegar Norman Acton, framkvæmda-
stjóri Alþjóðaendurhæfmgarsamtak-
anna, afhenti forseta íslands stefnu-
skrá samtakanna fyrir 9. áratug aldar-
innar þann 17. september. Hitt er þegar
vígður var núna 13. desember fyrstu
heyrnleysingjapresturinn á íslandi,
Miyako Þórðarson.” HERB.
Jóna Sveinsdóttir.
Eggert Jóhannesson.
iflíÍfl
* 1 y II
1 m
í : 11 f j|j íjp
Eggert Jóhannesson húsasmiður, formaður Landssamtakanna Þroskahjálpar:
„Skilningur Alþingis
liggur ekki fyrir enn”
„Þetta ár hefur haft í för með sér
mjög aukna umræðu um málefni fatl-
aðra og þessi umræða og öll kynning
leiðir vonandi til vaxandi skiinings. Ég
tel raunar að augu fólks séu að opnast.
Það gerast að vísu ekki stórir hlutir á
einu ári, endanleg niðurstaða kemur í
ljós á lengri tíma,” sagði Eggert
Jóhannesson húsasmiður á Selfossi,
sem hefur verið formaður Landssam-
takanna Þroskahjálpar í rúm tvö ár.
Hann er í því embætti sem fulltrúi fé-
lagsins Þroskahjálpar á Suðurlandi og
sem foreldri.
„í sambandi við framhald ársins
hljótum við að setja mjög traust okkar
á þá nýju löggjöf sem nú er til með-
ferðar á Alþingi, frumvarpið um
málefni fatlaðra. Það er í rauninni
samsteypa og útvikkun á lögunum um
aðstoð við þroskahefta og endurhæf-
ingarlögunum. Með þessum nýju
lögum á að hafa öll máí allra fatlaðra
í einum ramma, sem ég tel ákaflega
dýrmætt. Hins vegar neita ég þvi ekki
að í mér býr nokkur efi um gagnsemi
þessara væntanlegu laga alveg á
næstunni. Það liggur ekki fyrir enn
hvaða skilning Alþingi kemur til með
að hafa á framkvæmd þeirra og þess
vegna eru örlögin ákaflega óráðin, þótt
frumvarpið liggi nú fyrir.
Einnig vil ég vekja sérstaka athygli á
sérkennslumálum fadaðra, einkum úti
á landsbyggðinni, en þau mál finnst
mér hafa orðið mjög útundan á þessu
ári, hvemig sem á því stendur, og
standa þau þó vægast sagt illa.”
Hvað um persónulegar minningar
frá árinu?
„Það hafa svo margir unnið saman
að svo margvíslegum verkefnum að
erfitt er að greina hvað frá öðru. Þó vil
ég nefna að JC-hreyfingin hefur verið
mjög virk í stuðningi við okkur og eins
var framtak SAM-útgáfunnar og
Hallgrims Marinóssonar, sem bakkaði
hringveginn, mjög sérstætt. Þá erum
við nú að ráða framkvæmdastjóra í
fullt starf og búum okkur þannig undir
aðaukaumsvifintilmuna.” HERB.
Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði
íslensk verðbólga til útflutnings
Þá fjölgar í höfnum landsins, en
sjómenn hafa tekið það ráð að gera
verkfall á flotanum til að freista þess
að koma fram hagkvæmum samn-
ingum. Verkbann hefur komið á
móti og er það að verða nokkuð al-
gengt að verkföllum sé svarað þannig
og þykir það hin mesta ósvinna af
launþegum, sem hafa vanist því að
vera nokkuð einráðir um aðgerðir á
vinnumarkaði.
Sú deila sem nú er risin út af vænt-
anlegu fiskverðu getur orðið rikis-
stjórninni erfið, þótt hún sé búin að
vinna hana hálfa nú þegar með samn-
ingum þeim, er tókust milli annarra
launþega í landinu og miðast við sex
mánuði og 3.25% launahækkun.
Mátti raunar skilja á foruslumanni
sjómanna nú nýverið, að ekki væri
óhugsandi að sjómenn sættu sig við
að falla í far almennra launasamn-
inga. Sé það viðhorfið verður leik-
urinn auðveldari en nú horfir.
Aðeins citt bagar stóriega, og það
er sú staðreynd, að okkur hefur enn
ekki tekist að gera verðbólguna að úl-
flutningsvöru. Taktfastar hækkanir á
fiskverði til framleiðenda hafa þýtt
það, að við höfum spennt fiskverð
svo á erlendum mörkuðum, að það á
í raun ekki annað fyrir sér en að
lækka. Samt skal enn freistað að
flytja út verðbólgu undir nafninu
þorskur og ýsa. Sjómenn telja sig
eðlilega ekki vera að veiða verðbólgu
á nýlegum og stórtækum fiskiskipa-
flota, útgerðarmenn frábiðja sér að
þeir séu að gera út verðbólgukollur,
og þeir sem kaupa fiskinn og verka
hann telja sig auðvitað ekki vera að
hausa og slógdraga verðbólgu. En það
er sama hvað menn þykjast ekki vera
að gera. Þeir standa allir í því upp
fyrir haus að fiytja út verðbólgu. Þeir
einu sem ekki taka mark á þessu eru
erlendir viðskiptavinir fisksölusam-
bandanna. Þá varðar ekkert um ís-
lensku verðbólguna og hafa kannski
ekki heyrt hennar getið. Þeir vilja
bara kaupa það sem viðskiptavinur-
inn geturélið.
Þannig er þá komið högum aðalat-
vinnuvegar þjóðarinnar, að hann er
orðinn aukageta i verðbólgusölunni á
erlendum mörkuðum. Jafnvel þótl
sjómenn sættu sig við sömu kjarabót
og aðrar vinnustéttir í landinu,
breytti það litlu, vegna þess að þau
3.25% sem þeir fengju yrði að flytja
út með einum eða öðrum hætti. Og
þá kemur til kasta stjórnvalda að
beita sínu galdrabragði, sem felst í
því að breyta genginu og efla þannig
enn verðbólguna til útflutnings síðar
Íslenskt þjóðlíf er hvorki stórt eða
flókið. Samt virðisl öllu þannig fyrir-
komið hér, að vandamálin hæfa
milljónaþjóðum.
Svarthöfði
— mætti maður halda.
Ekki þarf mikla snillinga til að sjá,
að við getum ekki haldið svona áfram
endalaust. Myntbreytingin varð gerð
m.a. til að auðvelda okkur að telja
seðla. Sú talning er nú að ná fyrra
erfiðleikastigi. Hún er orðin næsta
timafrek eftir árið. Svonefndir raun-
vextir ætla ekki einu sinni að koma
bönkunum til góða, þvi uppi eru
raddir um að pína þá þannig í við-
skiptum við Seðlabankann, að vaxta-
aukningin geri meira en éta sig upp.
Áftur á móti hefur raunvaxtastefnan
haft þau áhrif á atvinnulífið, að þar
fást engar vitlegar niðurstöður h vern-
ig sem menn velta þeim i gegnum
reiknivélarnar. Og þetta gildir ekki
hvað mest um fiskvinnsluna og frysti-
húsin. Hvað vextina snertir mætti
segja að „normalt ástand” væri rúm-
lega sextíu prósent verðbólga að þeim
óbreyttum. Og kannski verður það
lausnin innan skamms tíma, af því
verðbólga virðist þegar á allt er litið
vera okkur helsti og vænlegasti út-
flutningsatvinnuvegur.