Dagblaðið Vísir - DV - 07.09.1982, Blaðsíða 33

DV. ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPTEMBER1982.
33
Sandkorn Sandkorn Sandkorn
Hjörle'rfur missir
samstarfsmann
Hjörleifur Guttormsson
iftnaöarráöherra missir brátt
einn nánasta samstarfsmann
sinn. Finnbogi Jónsson,
deildarstjóri í iönaöarráöu-
neytinu, yfirgefur ráöuneytiö
í byrjun nóvember næstkom-
andi. Flytur hann noröur í
land. Hefur Finnbogi veriö
ráðinn framkvæmdastjóri
Iðnþróunarfélags Eyjafjarö-
arbyggöa.
Finnbogi er verkfræöingur
aö mennt. Síðustu misseri
hafa helstu verkefni Finn-
boga veriö að kanna viðskipti
íslenska álfélagsins. Meðal
annars var Finnbogi formaö-
ur þess starfshóps sem komst
aö þeirri niöurstööu að raf-
orkuverö til ISAL þyrfti að
tþrefaldast til að þaö gæti
talist í samræmi viö það sem
gengur og gerist.
Hvenær ferðu?
íslendingur, blað sjálf-
stæðismanna á Akureyri,
sagöi frá því í síðustu viku að
Ólafur Ragnar Grímsson
alþingismaöur hafi aðeins
fengið eina spurningu á
vinnustaðafundi í Slippstöö-
inni nýlega. Sú spurning hafi
verið: Hvenærferöu?
islendingur segir jafnframt
að viö þetta hafi Ólafur
Ragnar einfaldlega bara
fariö. En Sandkorn endur-
tekur aö þaö er blaö sjálf-
stæðismanna sem segir sögu
Skrrflegur
samanburður
Jónas Jónsson, alþingis-
maður frá Hriflu, þótti oft af-
greiöa mál snilldarlega á sinn
hátt í gamla daga. Jónas sótti
reglulega klíkufundi í hópi
félaga sinna er kallaöist
Timaklíkan. Hana skipuðu,
auk Jónasar, helstu liðsoddar
samvinnumanna og ung-
mennafélaga ásamt for-
göngumönnum fyrir mál-
gagni þeirra. Aðrir klíku-
menn voru: Hallgrímur
Kristinsson forstjóri SÍS, Sig-
urður Kristinsson síðar for-
stjórí þess og bróðir Hall-
gíms, Jón Árnason banka-
jstjóri, Guöbrandur Magnús-
son ritstjóri og Tryggvi Þór-
hallsson forsætisráöherra.
Jónas átti sem kunnugt er
jóvenju létt með að skrifa gott
mál og hvasst á stuttum
tíma. Tryggvi Þórhallsson
var hins vegar mun betri
ræðumaður en penni í saman-
burði við Jónas. Einbverju
sinni hrannast upp skriflegar
greinagerðir frá Tryggva hjá
þeim klikubræðrum svo
mörgum þótti nóg um. Sá
Jónas að við svo búið mátti
ekki una og sendi því
jTryggva félaga sinum eftir-
farandi orðsendingu:
1 — Sumir eru góðir að tala,
og sumir eru góðir að skrifa.
!Þú ert góður að tala, en ég
l skal halda áfram að skrif a!
Fjallræðan
1 frambaldi af nýlegu
Sandkorni um væntanleg
vígaferli krata í Reykjavík
hefur dálkurinn frétt að
kandidatarnir þrír séu byrj-
aðir að stiga striðsdansinn
hver í sínu horni. Höfuðsmað-
•ur í liði Jóhönnu Sigurðar-
dóttur er Vilhelm Ingimuna-
arson, föðurbróðir hennar, og
þykir betri en enginn við
smölun í prófkjör. Vilmundur
makar aftur á móti sinni
stríðsmálningu sjálfur að
vanda og hefur vigaslóð hans
legið allt austur í Horaaf jörð.
Þá er vitaö að Jón Baldvin
hefur boðið mönnum að
reykja með sér friðarpípur
einslega í tjaldi Alþýðublaðs-
ins.
Þegar Vilmundi barst til
eyma viðbúnaður Jóns Bald-
vins brosti hann út að eyrum
og krosslagöi armana á
brjósti sér en sagði föður-
lega: „Þegar mýsnar hreyfa
sig þegir f jallið.”
Tveir mánuðir í
prófkjör hjá
Framsókn
#
j Stjóromálaflokkarnir eru
farnir að hugsa til kosninga,
meira að segja framsóknar-
menn. Framsóknarmenn i
Norðurlandskjördæmi eystra
eru búnir að auglýsa skoð-
anakönnun um uppstillingu
til prófkjörs fyrir næstu
alþingiskosningar. Fer skoð-
anakönnunin fram á kjör-
dæmisþingi sem haldið
verður á Húsavík um miðjan
næsta mánuð. Prófkjörið
sjálft á svo aö fara fram eigi
síðar en þrem vikum eftir
kjördæmisþingið, á aukakjör-
dæmisþingi, sem væntanlega
verður þá haldið í byrjun
nóvember, það er eftir tvo
mánuði.
í---------------------
i Umsjon:
! Kristján Már Unnarsson.
Kvikmyndir
Kvikmyndir
Háskólabíó
— Kafbáturinn:
Hóskólabtó, Kafbáturínn (Das Boot);
Stjóm: Wolfgang Petersen.
Handrit: byggt ó sögu Lothar Gúnther Buch-
heim.
Kvikmyndahandrit: Wolfang Petersen.
Kvikmyndun: Jost Vacano.
Aðalhlutverk: JUrgen Prochnow, Herbert
Grönmeyor, Klaus Wonnermann, Hubertus
Bengsch.
Tónlist: Klaus Doldinger.
Wolfang Petersen hefur með verki
sínu Das Boot tekist að skapa heil-
steypt og hrífandi verk. Petersen var
raunar lítt þekktur utan síns heima-
lands, áður en hann réðist í gerð
þessarar myndar. Að ætla sér að
kvikmynda jafn magnþrungið bók-
menntaverk og saga Lothar Giinther
Buchheim, ,,U-Boot 96” þykir, var
talin fífldirfska, og það eitt beindi
kastljósinu að þessum tiltölulega
óreynda leikstjóra. En kvikmyndun
bókarinnar í höndum Petersen getur
varla hafa svikið lesenduma. Með
frábærri leikstjóm og umskráningu
bókarinnar yfir í kvikmyndahandrit
hefur Petersen tekist að búa til
meistarastykki. Vandaða kvikmynd
sem skilur eftir stóra spumingu í
huga áhorfandans um ástæður stríðs
og réttlæti þess að hrinda ungum
sakleysingjum út í hryllileg morð á
^jafnöldram sínum. Aðaláherslu
leggur Petersen á tilfinningar og
hughrif hermannanna og viðbrögð
þeirra við þeim aðstæðum sem þeir
búa við — innilokaðir í kafbáti í und-
irdjúpunum þar sem líkur á kvala-
fullum dauödaga eru ávallt innan
seilingar.
Viðfangsefni myndarinnar skilar
okkur aftur til ársins nítján hundrað
fjörutíu og eitt. Það er skemmtun
meðal hermanna í La Rochelle í
Frakklandi, einni helstu kafbátastöð
Þjóðverja í síðari heimstyrjöldinni.
Menn skemmta sér eins og nóttin
verði þeirra síðasta, enda líkumar til
þess miklar, því að af fjörutíu þús-
und kafbátahermönnum sem Þjóð-
verjar tefldu fram á kafbátum sín-
um, áttu aðeins tíu þúsund aftur-
kvæmt.
Morguninn eftir lætur U-96 í haf
með fjörutíu og þriggja manna
áhöfn. Skipstjórinn, sem er hertur í
margri raun, er elstur um borö —
þrjátíu ára. Bátsmaðurinn kynnir
fréttaritara, sem á að fara þennan
ieiðangur, til að kanna hvemig að-
búðmannaer.
Eftir nokkurra daga atburðaleysi á
höfum úti, koma menn auga á þrjá-
tíu skipa lest. U-96 mjakar sér nær,
en allt í einu birtist tundurspillir
framundan. Það munar litlu, að hon-
um takist aö vinna á kafbátnum, en
menn sleppa meö skrekkinn.
Skömmu síöar gerir langvarandi
Magnþrungin
storm, svo að kafbáturinn verður að
vera sífellt í kafi, og munar þá litlu
að taugar manna bili.
Enn koma menn auga á skipalest
og skipun er gefin um árás. Tundur-
skeyti hæfir, en um leið er tundur-
spillum stefnt á kafbátinn, sem verð-
ur um síðir að leita niður á annað
hundraö metra dýpi til að forðast
djúpsprengjumar. Ekki á að vera
óhætt aö fara nema niður á tvö
hundrað metra dýpi, enda fer svo að
byrðingurinn gefir sig og vatn
streymir inn í bátinn. En menn æðr-
ast ekki og það er fordæmi skipstjór-
ans sem stappar stálinu í menn sína.
Þegar komið er svo aftur upp á yfir-
borðið er enn gerð árás og hún ber
margvísleg spenna út alla myndina.
Henni er sem sagt viðhaldið á marga
ólíka vegu, með mörgum ólíkum
atriðum. Þetta veröur líka sagt um
efnisþráðinn, hann er hraður öðra
hvoru, en svo er hægt á honum þess á
milli. Þetta gerir myndina ferska
þegar á heildina er litið. Kvikmynda-
tökunni er beint aö mismunandi
smáatriðum, sem þegar upp er stað-
ið upplýsir áhorfandann um allar
hliðar þess aö lifa innilokaður í kaf-
báti á hættutímum.
Þaö er erfitt að finna galla á þess-
ari kvikmynd Petersens. Þó má
kannski deila um það hvort myndin
sé langdregin. Það orð held ég þó að
eigi ekki við um hana, miklu fremur
árangur. Menn horfa á „fjandmenn”
sína sökkva í hafið með skipum
sínum.
Þegar þessari lotu slotar, vonast
menn til að geta haldið heim, en þá
koma ný fyrirmæli — haldið skal til
Gíbraltarsvæðisins. Þar veröur U-96
enn fyrir árás og þá sekkur hann
stjórnlaust niður á tvöhundruð og
áttatíu metra dýpi. Og svo virðist
sem vélar hans hafi þar meö gefið
sig. Lítið annað en hægur dauðdagi,
innilokaöur í blikkdós á hafsbotni,
bíður.
Söguþráðurinn skal ekki rakinn
hér frekar. Das Boot er byggö upp á
nokkrum smáum atvikum sem hlað-
in eru spennu og taugaæsingi, sem
svo síðar er slakaö á. Þannig helst
er hægt að segja að nokkuð þungt sé
yfir svipmóti hennar. Viðfangsefnið
gefur enda varla tilefni til léttleika.
Kvikmyndatakan sjálf og klipping
er ágætlega unnin. Sömu sögu er aö
segja um tónlist myndarinnar sem
hæfir atburöarásinni vel.
Helsta kost Das Boot tel ég þó vera
leikinn. Hann er afbragð. Sérstak-
lega vel kemst magnþrangið and-
rúmsloftið til skila sem og tilfinning-
’ ar og hughrif persónanna. Þetta er
að sjálfsögðu að þakka leikstjórn
Wolfangs Petersens, sem meö þessu
sköpunarverki sínu hef ur skilað sér á
bekk með álitlegustu leikstjóram
veraldar.
-Sigmundur Ernir Rúnarsson.
Kvikmyndir
Kvikmyndir
NAMSKEIÐ
frá 30. september 1982 til 20. janúar 1982.
1. Teiknun og málun fyrir börn og unglinga.
2. Teiknun og málun fyrir fulloröna.
3. Bókband.
Innritun fer fram daglega á skrifstofu skólans, Skip-
holti 1. Námskeiðsgjöld greiöist viö innritun.
Skólastjóri.
Skiphojti 1 Reykjavík sími: 19821
RÝMING ARSALA
á gólfteppum og bútum
20%-50%
AFSLÁTTUR
Stendur f nokkra daga
Opið til
kl. 15 laugardag
Tepprlhnd
Grensásvegi 13 Tryggvabraut 22,
símar 83577 Akureyri
°g 83430. Sími 25055