Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.1982, Qupperneq 4

4
DV. ÞRIÐJUDAGUR 26. OKTOBER1982.
Tónlist
Tónlist
Tónlist
Tónlist
Hóskólatónloikar í Norrœna húsinu 20.
október.
Flytjandi: Einar Markússon, píanóleikari.
Efnisskrá: María Markan: Svanahljómar,
Szymanowska: Mazurka, Kuplonoff: Fanta-
sia, Godowsky: Poem, Steibeh: Tvœr etýður.
Háskólatónleikar hófu formlega
göngu sina á ný í hádeginu miöviku-
daginn tuttugasta október. Tilraunin
meö hádegistónleika tókst vel í fyrra
og því full ástæða aö halda áfram á
sömu braut nú. Samt er það svo aö
einhverjir áhugasamir hljóta að
veröa af skemmtuninni vegna tíma-
setningarinnar, en á hinn bóginn
væri alveg eins víst að þeir hinir
Tónlist
Eyjólfur Melsted
sömu þyrftu aö gera upp hug sinn og
velja á milli margra gylliboða ef tón-
leikarnir væru til dæmis á laugar-
dagseftirmiödögum. Og ekki þarf
tónleikanefnd Háskólans að kvíöa
vetrinum ef svo fer um aðsókn sem
á upphafstónleikunum.
Einar Markússon pianóleikari er
greinilega haukur í homi þeirra Há-
skólatónleikamanna — eöa er þaö
kannski öfugt? Hvaö sem því líður,
þá var þaö á Háskólatónleikum í
fyrra semEinarbirtistásjónarsvið-
inu eftir að hafa veriö huldumaður í
islensku tónlistarlífi um árabil. Aö-
eins eitt er sjálfgefiö þar sem Einar
leikur. Þar ríkir engin músíkölsk
lognmolla. Einari mætti gjaman
líkja viö brunkappann sem keyrir
brautina á fullu og skeytir engu um
hættur sem í henni leynast, og kem-
ur ýmisti mark sem sigurvegari eða
flýgur út úr brautinni með glæsi-
brag. Enginn getur bókaö neitt um
•leik Einars fyrirfram, því maðurinn
er maður augnabliksins, hefur við og
snarstefjar þegar honum hentar.
Tímalengd Háskólatónleika stýrir
óhjákvæmilega verkefnavali og hér
lék Einar nokkur smástykki, ýmist
ljóöræns eðlis eða stutta hvelli til að
brillera á. Einna snotrast var lag
Maríu Markan, Svanahljómar. Að
visu treysti ég mér ekki til að segja
um hvað var eftir Maríu eða hvað af
því var yrking Einars en útkoman
var góð. Afgangur efnisskrárinnar
var innbyrðis afar keimlikur, hvort
sem það stýrðist af vali eða meðför-
um flytjandans. Og í gegn brunaði
hann, l&t og skíðakappinn í braut-
ihni — sleppti stöku hUði eða keyrði
svo djarft að viðstaddir héldu stund-
um aö nú flygi kappinn út i buskann.
En hann kom standandi í mark og
viðstaddir höfðu að mér virtist ágæta
skemmtan af bruninu.
EM
HÁDEGIS-
BRÚN
Af nýjungum í stillingu
og uppstillingu
Tónleikar Sinfóníuhljómsveitar íslands í Há-
skólabíói 21. október.
Stjórnandi: Jean-Pierre Jaquillat.
Einleikarar: Eugene List og Lárus Sveinsson.
Efnisskrá: Johan Svendsen: Karneval ( París,
Franz Liszt: Píanókonsert nr. 1 f Es-dúr,
Dimitri Schostakowitsch: Konsert fyrir píanó,
trompet og strengjasveit, Robert Schumann:
Sinfónía nr. 4 í d-moll op. 120.
Þegar fylla þarf upp í efnisskrá er
þess gjaman gætt að byrja á ein-
hverju upplífgandi stykki til upphit-
unar, bæði fyrir hljómsveit og áheyr-
endur. Hvað réði vali verkefnavals-
nefndar veit ég ekki, en Parísar-
karnevalið stóð þarna eins og
brenninetla í fjólubeði. Hafi samnor-
ræn ræktarsemi ráöiö hefði verið
nær aö leika eitthvaö sem tæki fyrr
af.--
Aö Svendsen afloknum tóku hljóm-
sveit og einleikari til við píanókon-
sert Liszts. Umskiptin frá Norð-
manninum Svendsen voru því líkust
aö flogið væri þvert á ótal tímamörk
og hljómsveitin því dægravillt. Hvort
sundurieitni hljómsveitarinnar hafði
áhrif á einleikarann skal ósagt látið,
en karlinn List lék alla vega feil-
nóturnar líka með sama glæsibrag
og hitt. — Það var hins vegar í þeim
heillandi, undarlega samsetta kon-
sert Schostakowitsch sem allt náði
upp að ganga. Um aldarfjórðungi
eftir að hann var fyrst frumfluttur
hér á landi kemur píanóleikarinn
sem frumflutti konsertinn hingað og
leikur hann ásamt Lárusi Sveinssyni
með einstökum þokka.
Harkaleg
kynslóðaskipti
Eg get ekki látið hjá líða að minn-
ast á þá breytingu sem oröið hefur á
slaghörpu okkar helsta tónleikahúss.
Nú fer látinn sómamaður ekki lengur
höndum um gripinn. Það er lífsins
gangur, menn kveöja og aðrir taka
við. En heldur hafa kynslóðaskiptin
komið harkalega viö slaghörpuna.
Stillingin er í grunni svo há að óbóin
hanga fyrir neðan, með voðalegum
afleiðingum fyrir hljómsveit og ein-
leikara. Auk þess gætir stillarinn nýi
ekki nægjanlega að mýkt hijómsins í
sínu málamiðlunarverki. Tvennt er
til úrbóta hins fyrrnefnda — annað-
hvort að óbóleikaramir sagi af hljóð-
færum sínum eða að stillarinn færi
tónhæð til samræmis við nafla hljóm-
sveitarinnar. Hið síðamefnda er
smekksatriði og stillingin innbyrðis
eflaust fræðilega kórrétt, þótt hún
fari ekki beint þægilega í mínar taug-
ar.
Ókunnuglegt
jafnvægi
Schumannsinfónían var ágætlega
flutt. Að vísu þurfti að hlusta í gegn-
um ókunnuglegt jafnvægi sem ný
uppstilling málmblásaranna olli.
Hafi tilraunin meö þessari nýju upp-
stillingu átt að sýna fram á að
strengimir væm of þunnskipaöir —
þá tókst hún. Sjálfsagt er að reyna
nýjar uppstillingar, og þær gætu
hugsanlega orðið til bóta, en gæta
verður þess um leið aö ekki er það
sjálfgefið aö það sem hljómar betur
á hljómsveitarpallinum njóti sín bet-
ur í fullum sal áheyrenda og að það
tekur hljómsveitina tima að aölagast
nýjungum.
EM
Frá einni æfingu Sinfóniuhljómsveitar ísiands.
Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði
Er höfnin að byggja fólki úr miðbænum?
Hafnamefndin í Reykjavík er fræg
af margvíslegum ágætum. Þar sátu
saman í einum hópi til skamms tima
þeir Guömundur J. Guðmundsson,
Albert Guömundsson og Jónas
Guðmundsson. Ekki stóð nú sami
guðmundurinn aö þeim öllum en þeir
höfðu margt og mikið að segja um
hafnarmál og voru oftast sammála. Nú
ininnir Svarthöfða að Jónas sé einn
eftir og er því skarð fyrir skildi.
Hafnamefnd ræöur, eins og nafnið
bendir til, öllum málum er varða
hafnarmannvirki í Reykjavík, og
kannski víðar meðan Guðmundssyn-
irair voru við völd. Það var verið að
hrókera skipafélögum í þetta eða hitt
plássið og einhvera tíma, þegar
Sambandið fékk hafnaraðstöðu inni í
Sundum, urðu jafnvel blaðaskrif út
af slíkri ósvinnu.
Miðbæjarkvosin er í raun með
sömu umsvif og hún var meðan
steinbryggjan hans Kjarvais var við
lýöi. Þar er enn aðalhafnarsvæðið
með skálum og gámum sem hafa
stöðugt verið að sækja í sig veðrið.
Nú hefur ótrúlega stór hluti kvosar-
innar verið tekinn undir hafnar-
svæði og þess er að vænta, ef fer sem
horfir, að höfnin nái bráðlega inn í
Austurstræti. Á sama tíma og þetta
er að gerast vantar miðbæinn sár-
Iega bilastæði vegna þeirra umsvifa
sem enn fá að olnboga sig áfram í
miðbænum innan um gámana. Óska-
börn þjóðarinnar hafa löngum verið
talin þeirrar gerðar að þeim bæri að
hafa forgang um landrými. Og ekki
skal amast viö þeim út af fyrir sig.
Nú er hins vegar svo komið að
breyttir flutningahættir og mikill
innflutningur krefst mikið meira
landrýmis en miðbærinn er fær um
að veita óskaböraunum, og það dugir
auðvitað ekki að hlutar hans séu
iagðir undir gáma sem standa svo
mánuðum skiptir óhreyfðir við aðal-
umferðaræðar miðbæjarins. öll
aökeyrsla að höfninni er lika orðin
þröng og óhentug miðað við þær stór-
virku vélar sem nú eru notaðar við
uppskipun og bílarisana sem notaðir
eru til að aka á brott gámum fullum
af vörum. Það er auðvitað Sunda-
höfn sem á að taka við þessu öllu
saman og sá hluti miðbæjarhafnar-
innar sem f jærstur er miðbænum.
Reykjavíkurborg á höfnina en ekki
skipafélögin. Þess vegna hlýtur það
að vera á hennar valdi að rýmka til
þegar sárlega vantar pláss undir
bílastæði og talað er um að reisa
dýra byggingu yfir bíla. Auðvelt væri
að ýta þeim álögum sem nú eru á
Tryggvagötusvæðlnu inn í Sunda-
höfn og opna í staðinn stór svæði
fyrir bílastæði meðan menn væru að
átta sig betur á því hver þörfin
verður fyrir bílaumferð í miðbænum
næstu fjögur eða fimm árin. Ljóst er
að varla verður hægt framar að
byggja svo hús í miðbænum að ekki
sé ætlað fyrir plássi undir bUa í
kjaUaranum. En aUtaf munu þeir
sem sækja viðskipti tU miðbæjarins
þurfa á bUastæðum að halda og það
er vegna þeirra sem nauðsynlegt er
að leysa vandann hið fyrsta.
Svo viU tU að allt annað er að
parkera gámi en bU. Gámurinn
getur staðið í sínu plássi mánuðum
saman á svonefndu hafnarsvæði í
miðbænum meðan bUlinn er þó á
hreyfingu. Nú þekja gamlar bygg-
ingar og hálfónýtar stóran hluta
hafnarsvæðisins i miðbænum. Eitt-
hvað af þessu er verið að rífa um
þessar mundir en það er aðeins smá-
viðvik af öUum þeim framkvæmdum
sem fólk í miðbænum þarfnast svo
það geti tyUt niður fæti á annatíma.
Óvenjulegt er að hafa hafnarhverfi
alveg oní helsta viðskiptahverfi'
borgar. Götur miðbæjarins eru i
raun ekki annað en hafnargötur eins
og nú horfir. Það gat verið þægUegt
að þurfa ekki að ganga langt þegar
Botnía var að koma hér á árunum en
þjóð, sem á ekki einu sinni farþega-
skip, hefur annað með plássið við
miðbæjarhöfnina að gera en eyða þvi
undir gáma. Það hlýtur því að vera
krafa almennings, sem á erindi i
miðbæinn, að gámarnir verði látnir
víkja en í staðinn verði komið upp
bUastæðum. Með þeim hætti yrði
helsti vandi umferðar i miðbænum
leystur. Annars verður að flytja
miðbæinn, enda fer ekki að veita af
plássi undir gáma aUt að Tjörainni.
Svarthöfði.