Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1982, Blaðsíða 8

Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1982, Blaðsíða 8
8 DV. LAUGARDAGUR 27. NOVEMBER1982. Við groinum fri maðkabóndanum Sfii Shi Onuma i graininni hér á siðunni. Hann hóf maðkarœkt 6 búgarði sínum og konu sinnar i Normandí i Frakklandi fyrr i þassu iri og hafa þau nú tugi miiijóna maðka i fóðrum.... N\ IBMDIBÚGREM í UPPSIGLINGU: — maðkar eru ekki aðeins þarfir fyrir gróðurmold og stangaveiðimenn heldur eru þeir einnig notaðir í ilmvötn, búfjárfæði og fiskeldi, svo og eru tilraunir hafnar til að nota þá við sorpeyðingu. < Undanfarín ár hafa Islendingar þreifaö fyrir sér með nýjungar í landbúnaði. Sprottiö hafa upp fisk- eldisstöövar, refabú, minkabú og má svoáfram telja. I eftirfarandi grein er fjallaö um allnýstárlega búgrein, maðkarækt. Þaö er kannski athugandi fýrir okkur Islendinga aö hefja þessa tegund búskapar. Það gæti alténd sparaö ýmsum garðapukur um sumarnætur og komið í veg fýrir bakverki og aöra fylgikvilla slíkrá iöju. Isabella og ánamaðkar Dag einn varð Yasushi Onuma, afkomandi japanskra samúraja, ást-. fanginn af Isabellu Aust, sem er niðji bændafólks frá Normandí í Norður-i Frakklandi. Þau giftu sig með pomp og prakt í júní síðastliðnum og við það tækifæri sagði klerkur staðaríns eftirfarandi: „Sjaldgæft er að Japani kvænist stúlku héðan, en að sá hinn sami sé uppalandi ánamaðka er enn sjaidgæfara! ” Yasushi Onuma er nefnilega haldinn tveimur ástríðum: Isabellu og ánamöðkum. Hvað maökana varðar er viðfangs- efni hans tvíþætt. Annars vegar eru þaö rannsóknir hans á eðli þeirra og hins vegar markaösöflun og sala þeirra. Og ykkur er óhætt að trúa því að það er nágrönnunum drjúgt umræðu- efni. I hlaðvarpanum við búiö þeirra trónar myndarlegt skilti og á það er) ritað: „Maðkarækt — hér fer fram eldi og sala ánamaðka”. Við fyrstu sýn er þó ekki sjáanlegt annað en á staönum sé stundaður heföbundinn búskapur. Hænur og hundar á hlaðinu og blómlegar beljur á beit í grenndinni. Tíndu tólf þúsund maðka Núverandi ábúandi jarðarinnar, áðumefndur Onuma, kom upphaf- lega til Frakklands þeirra erinda aö læra líffræði. Hann stundaði frönsku- nám eitt ár, sneri sér því næst að líf- fræðináminu en hætti því fljótlega og hellti sér út i rannsóknir á uppá- haldsdýri sínu, ánamaökinum. Þau Isabella kynntust árið 1979 og skömmu síðar settust þau að hjá móður stúikunnar í Normandi. „Jarðvegurinn hér er mjög góður og sama er að segja um fólkið,” segir Onuma. Hann hóf þegar að koma upp rannsóknarstofu og eldiskössum á hinum nýja dvalarstað og fljótlega var saman komið ærið gott safn af tilraunaglösum og krukkum, af. ýmsum stærðum og gerðum, fullum af væntanlegu rannsóknarefni. En nú skyldi leggja aðaláhersluna á eldið. I febrúar í fyrra fóru hjónin á stúfana, ásamt vinum og vanda- mönnum, og tíndu um tólf þúsund ánamaöka sem var komið fyrir í kassa fullum af mold og hálmi. Tegundir maðka Þarna var um að ræða fimm tegundir maöka: 1. Einsenia foetida, rauðfjólublár að lit, 0,5 grömm að þyngd, 15 til 20 sentímetrar að lengd. Hann lifir í jurtaleifum og skítahaugum. Þetta er sú tegund sem Shi Shi, eins og maökabóndinn er kallaöur, bindur mestar gróðavonir við. 2. Lumbricus Terrestris, rauður framendi og hvítleitur afturendi. Stór um sig, en ekki ýkja langur. Þyngdin er um 5 til 15 grömm og lengdin allt aö 15 sentimetrar. Hann er eins konar „meðaljón” maökanna og langalgengastur þeirra. 3. Lumbricus rubellus eða rauð- maökur, mjög léttur eða innan við 2 grömm og óskabeita veiðimanna. 4-Nicrodiluslongus eða svarthöfði, 13 til 20 sentimetrar aö lengd og 1 til 3 grömm að þyngd. 5. Nicrodilus giardi. Eilítið lengri en sá síðasttaldi og rauðleitari. Þeir tveir síðasttöldu eru þekktir fyrir iöni sína viö að losa og auðga jarö- veginn. Forréttinda- maðkurinn Eftir viðeigandi rannsóknir eru þessar tegundir aldar og geymdar á svæði sem nær yfir um 900 fermetra af landi. Bústaðir þeirra eru niður- grafin steinílát, en upp úr standa um 50 sentímetra brúnir og ofan í þær er mokaö skít og heyi og segl- dúkur því næst breiddur yfir. Þetta er gert til að draga úr áhrif um veður- sveiflna og komast hjá ágangi fiður- fjár. Maðkarnir fjölga sér misjafnlega hratt eftir tegundum. Hraðametið á Einsenia foetida. Hann er líka for- réttindamaðkur. Hann er mikill mathákur og verður því að gefa honum reglulega. Auk þess er hann matvandur. Hreinsa þarf úrganginn handa honum. Plast og járnafganga vill hann ekki sjá (lái honum hver sem vill!). Hænsnaskít snæðir hann ekki nema þveginn og snyrtilegan og hann borðar aðeins bestu bitana úr dagblööunum. Glanspappír og lit- myndir þykja honum hreinn viö- bjóður. Maðkana þarf að vökva vendilega á hverjum morgni. „Þetta er svipað og garðrækt, ég vökva maðkana mina rétt eins og blóm,” segirlsabelia. Trfaldast á fjögurra mánaða fresti Fullvaxinn Einsenia foetida vegur um 0,5 grömm. Hann snæðir um sjötíu prósent þyngdar sinnar á dag og sama magn gengur aftur af honum. Þetta er aöalkosturinn við maökinn. Hann étur skítinn ,4iráan” og lætur hann frá sér sem fr jósaman jarðveg. Saur dýrsins er lífrænn áburöur sem inniheldur fimm sinnum meira köfnunarefni og sjö sinnum meira af fosfór en venjuleg mold. Með öðrum orðum, þegar Einsenia foetida kukkar, er það hreinnskítur! Annar kostur við þessa tegund er að hann fjölgar sér mjög hratt, allt aö þvi tifaldast á fjögurra mánaða fresti. Á umræddu búi voru þeir tólf þúsund í upphafi en eru nú orðnir áttatíu milljónir. Samkvæmt því verða þeir orðnir átta hundruð milljónir eftir fjóra mánuöi og átta milljarðar eftir átta mánuði . . .Þá verður iif i tuskunum á bænum þeim. ~ Fjórtán hundruð holur á fermetra Þegar Shi Shi hóf að koma maðka- búi sínu á fót urðu bændur í nágrenni við hann hálf hvumsa. Þar um slóðir yrkja menn sína jörð og beita kúm sínum í þvi skyni að fá úr þeim holla og góða mjólk. En að rækta ána- maðka! Nú, maður grefur einfald- lega holu eöa veltir við moldarhnaus og tínir í dollu áður en haldiö er í veiðitúr, basta. Maðkaeldi sem búgrein átti ekki aldeilis upp á pall- borðið hjá virðulegum búmönnum í Normandí! ► Hvaða not er annars hægt að hafa af möðkum? Það er fyrst og fremst að þeir smjúga um moldina, losa hana þannig og greiða aðgang lofts um moldina. Göngin sem þeir skilja þannig eftir sig ná oft á tíðum upp á yfirborðið. Um fjórtán hundruð slíkar holur hafa verið taldar á fermetra beitilands. Þannig hafa þessar yfirlætislausu verur mikiivægu hlutverki að gegna. Svo mikilvægu aö rannsóknir manna beinast æ meira að þeim, jafnt í Evrópu sem annars staðar. Eldis- stöðvar, eins og sú er hjónin i Nor-

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.