Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.1983, Qupperneq 17

DV. MÁNUDAGUR 3. JANUAR1983.
21
Leiðbein-
ingarrit
um f isk-
mat og
fiskverkun
Framleiöslueftirlit sjávarafuröa
hefur nýlega dreift síöasta upplýsinga-
ritinu í röö leiöbeiningabæklinga um
fiskmat, fiskverkun og meöferö
sjávarafla.
Bæklingamir eru:
Skreiðarverkun og
skreiðarmat
1 bæklingnum er f jallaö um verkun
skreiðar og undirbúning undir upp-
hengingu, helstu galla er fram koma
viö verkun, skreiöarhjalla, geymslu-
hús fyrir skreiö og þurrkun skreiöar í
húsum, undirbúning undir mat, nauð-
synleg áhöld og aöstööu viðmat, gæða-
flokkun og skilgreiningu gæðaflokka á
ráskerðingi og bolfiski, merkingu um-
búöa, fyrirmæli til lestunarstjóra o.fl.
Saltfiskverkun
Greint er frá nauösynlegri aöstööu á
söltunarstöðvum, hráefni, hausun,
flatningu, flökun, þvotti, salti, söltun
og verkun, helstu göllum, þurrkun á
saltfiski, geymslu á saltfiski o.fl.
Saltfiskmat
Fariö er yfir helstu atriði er gæta
þarf að viö mat, helstu galla á saltfiski,
undirbúning undir mat og nauðsyn-
lega aöstööu viö mat, gæöaflokkun og
skilgreiningu gæöaflokka á blaut-
verkuðum og þurrkuöum saltfiski, mat
á mismunandi fisktegundum, vigtun á
saltfiski og ýmis vandamál þar aö
lútandi, söltun í pakka, geymslu á salt-
fiski, söltun á flökum og þunnildum,
merkingu umbúða, sampökkun, helstu
markaöslönd, hlutverk fiskmats-
mannao.fl.
Meðferð á ferskum
fiski
Fjallað er um helstu orsakir fisk-
skemmda og hvemig helst skuli
verjast þeim, áhrif veiðarfæra á fisk,
blóögun, slægingu, fiskþvott, kælingu
og ísun meö ferskvatns- og sjávaris,
sjókælingu, fiskkassa — kosti þeirra og
galla, löndun á lausum f iski, einangrun
og kælingu lesta, hráefnisgeymslur,
hreinlæti viö fiskmeðferð o.fl.
Fræðsla og leiðbeiningastarfsemi
ummeöferð og verkun sjávarafuröa er
einn þátturinn í þeirri viðleitni að auka
gæöi þeirra. Leiðbeiningarit hafa veriö
gefin út af Framleiðslueftirlitinu og
fyrri eftirlitsstofnunum í sjávarútvegi
um langt skeið, en upplag þeirra er nú
þrotið. Slíkar leiöbeiningar þarf einnig
aö endurskoöa annað slagið og breyta
til samræmis viö þróun í framleiöslu
og sölu afuröanna og breyttar kröfur í
markaöslöndunum.
Bæklingar þessir era endurbættar
og auknar útgáfur fyrri leiðbeininga,
en þeirra var orðin þörf.
Lausnir á jóla-
skákþrautum
Fyrir jólin birtust hér í DV fimm
skákþrautir eftir Richard Réti og ein
aö auki, sem haföi sér þaö til ágætis
að hafa reynst torleyst öllum nema
Fischer og Kasparov. Þá þraut lagði
stórmeistarinn Shamkovich fyrir
Fischer árið 1977 og fyrir Kasparov á
ólympíuskákmótinu á Möltu 1980.
Fischer var 3 mínútur aö finna lausn-
ina en Kasparov 2 mínútur, en sög-
unni fylgdi aö fyrrum heimsmeistar-
ar Botvinnik, Smyslov og Petrosjan
heföu gefist upp. Vonandi hefur eng-
inn átt andvökunótt um jólin vegna
þrautarinnar, en hún mun hafa vakið
nokkra athygh. Og ekki gáfust allir
upp. Eg haföi spumir af ritstjóra
nokkram hér í bæ sem sló metið og
leysti gátuna á einni mínútu...
En tafllok þessi munu ekki meö
öllu óþekkt. Þau birtust t.a.m. í bók-
inni Hagnýt endatöfl, eftir skáksnill-
inginn Paul Keres, sem komiö hefur
út á íslensku. Lausnin viröist einföld
um leið og hún er f undin, en snotur er
hún og j afnf ramt lærdómsrík.
abcdefgh
Hvítur leikur og heldur jöfnu.
Hér þýöir lítið að grípa í riddarann
og reyna aö bööla honum í átt til
peðsins því svarti kóngurinn er vel í
sveit settur og hindrar hann í að
nálgast peöið eftir venjulegum leið-
um.
Riddarar eiga erfiöast með aö
glíma viö kantpeö, en til eru jafntefl-
isstööur. Komist peðið til h2 vinnur
svartur, en meö peöið á h3 heldur
hvítur jafntefli ef riddarinn er á fl
(h2, g4). Og þessi staða er lykillinn
aðlausndæmisins:
l.Rb4 h5 2.Rc6 Ke4 (2.-h4 3.Re5 og
heldur auöveldlega jafntefli) 3.Ra5!!
h4 4. Rc4 h3 5. Rd2+ K- 6. Rfl og
staöan er jafntefli eins og lesendur
geta sannfært sig um.
Skákþættinum barst ein rétt lausn
á þessu dæmi frá Hjálmari Steini
Pálssyni, Hjaltabakka 8 Reykjavík.
Hjálmar kvaöst hafa verið 3 stundir
aö leysa dæmiö og er þaö vel af sér
vikið.
Og þá er komið aö tafllokum skák-
meistarans Rétís, sem öll eru afar
Skák
Jón L Árnason
stílhrein og lærdómsrík. Eflaust
kannast allir viö fyrstu stööuna sem
finna má í öllum kennslubókum um
skák. En aldrei er góö vísa of oft
kveðin.
Richard Réti 1921
abcdefgh
Hvítur leikur og heldur jöfnu.
I fyrstu virðist ótrúlegt aö hvíti
kóngurinn geti stöðvaö svarta h-peð-
ið því aö oft vill gleymast aö kóngar
hlaupa jafn hratt eftir skálínum sem
reitaröðum. í þessu tilviki vinnur
kóngurinn tvö verk í senn: Nálgast h-
peöiö og kemur c-peöi sínu til hjálp-
ar.
l.Kg7 h4 2.Kf6 Kb6 (2.-h3 3.Ke6 h2
4x7 og heldur jöfnu) 3.Ke5 h3 4.Kd6
h2 5x7 og jafntefli, því aö báðir vekja
upp drottningu.
Richard Réti 1929
abcdefgh
Hvítur leikur og heldur jöfnu.
Þetta er síöasta skákþrautin sem
Réti samdi, samin í apríl 1929, tveim-
ur mánuöum fyrir dauöa hans. Hvít-
ur beitir d-peöinu til þess aö fá
svarta kónginn á óheppilegan reit og
eftir þaö er jafntefliö tryggt.
I.d6 Ke6 2.d7! Kxd7 3.Ka7 Bc2 4.Kb8
Ba6 5.Ka7 Bc8 6.Kb8 o.s.frv. meö
jafntefli því svartur á ekkert betra
en aðþráleika.
Richard Réti 1927
Hvítur leikur og vinnur.
Hér þýöir ekki aö ganga beint til
verks og leika l.Kd6 (hótar 2.Ke7)
Hh8 2x6 bxc6 3.Ke6, vegna 3.-Kc5!
og hvítur er í leikþröng. 4.Kf6 er
svaraö meö 4.-Kd6 5.Kg7 Ke7 6.Kxh8
Kxf7 og hvítur er í pattstöðu.
Hvítur þarf aö fá upp stöðuna eftir
3. leik hér aö framan, þannig aö
svartur eigi leik og þaö gerir hann á
eftirfarandihátt:
l.Kd7! Hh8 2.Kd6 Kc4 3x6 bxc6
4. Ke5! Kc5 5.Ke6! og nú er svartur í
leikþröng. Ef kóngurinn víkur sér
undan kemur 6.Kf6 og síöan 7.Kg7;
engu breytir 5.-a6 6.a3 a5 7.a4, og
eftir 5.-Hb8 vinnur hvítur með 6.Ke7
Hb7+ 7.Kf8 Hb8+ 8.Kg7 o.s.frv.
Richard Réti 1927
abcdef gh
Hvítur leikur og heldur jöfnu.
Hvítur fórnar öllum peðum sínum
og lendir í pattstöðu.
I.d6+ Kxd6 2.f7 Rd7 3.Kg7 Bc3+
■4.Kg8 Ke7 5.f8 =D+ Rxf8 6.f6+ og
hvítur er patt eftir 6.-Bxf6. eöa 6.-Ke8
7.f7+ Ke7. I staö 4.-Ke7 gat svartur
reynt 4.-Rf6+, en þá heföi framhald-
iö orðið 5.Kg7 Rg4+ 6.f6 Bxf6+
7.Kg6 Be7 8.Kg7 Bf6+ 9.Kg6 Ke7
10.f8=D+ Kxf8 11.KÍ5 og vinnur
riddarann eöa biskupinn.
Richard Réti 1928
abcdefgh
Hvítur leikur og vinnur.
Hvítur á drottningu gegn hróki og
biskupi, en svartur hótar 1.-Be5 og
síöan -Hh8 mát. Vandann leysir hvít-
ur á laglegan hátt.
l.Kh6! Be5 2.Kg7!
Ef nú 2.-Bxf6,3.gxf6 og svartur er í
leikþröng og tapar hróknum og lend-
ir í vonlausu peösendatafli. 2.-Bh2
3x4 bxc4 (3.-b4 4x5 og vinnur) 4.e5!
Bxe5 5.bxc4 Bxf6 (eöa 5.-Bh2 6x5!
Be5 7.cxd6) 6.gxf6 Hh8 7.Kxh8 Kd7
8.Kg8! Ke6 9. Kg7 og vinnur f-peöiö
og þar meö skákina.
Sigurðar Hákonai*sonar
láttu nú loksins verða af því
skelltu þér í dans með nýju ári
kennum alla almenna dansa
óþvingað og hressilegt andrúmsloft
innritun og allar nánari upplýsingar
daglega frá kl. 10-19