Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.1983, Blaðsíða 13

POOT {TfIT£T»/rrrnrAM rf aTTr\ »rTlT^oArr irrx
DV. FÖSTUDAGUR11. NOVEMBER1983.
13
heföu getaö tekið þá í gíslingu eins og
gert var í Teheran í Iran fyrir þremur
árum. Þeir höföu sýnt þaö vikurnar á
undan, að þeim var trúandi til alls.
Misnotkun jaf naðarmerkisins
Einhverjir kunna aö segja: „En
Kremlverjar nota sömu rökin. Þeir
halda því fram, að þeir séu aö frelsa
þjóöir frá kúgurum þeirra, Afgani
1979, Tékka og Slóvaka 1968 og Ung-
verja 1956.” Svarið viö þessu er
einfalt. Slíkir menn misnota jafnaöar-
merkiö. Bandaríkin eru annars eölis
en Ráðstjómarríkin. Munurinn á þeim
er munurinn á lýöræði og alræði, á
frelsi og kúgun. (800 þúsund menn hafa
flúiö frá Kúbu til Bandarikjanna frá
1959, er Kastró tók þar viö stjóminni.
Hversu margir hafa flúið frá öðrum
löndum til Ráöstjómarríkjanna?) Lög-
reglumaöurinn og glæpamaöurinn
bera báöir byssur, og þeir geta báöir
oröiö til þess aö sk jóta á fólk. Felur þaö
í sér, aö setja megi jafnaðarmerki á
milli þeirra? Öörunær.
Eg ætla aö nefna nokkrar aðrar staö-
reyndir fyrir áhugamenn um alþjóða-
lög, þótt ég telji þær ekki skipta eins
miklu máli og þaö, sem þegar hefur
veriö sagt. I fyrsta lagi: Landstjórinn
á Grenada óskaöi eftir því aö ná-
grannaríkin á Karabiska hafinu
reyndu að stöðva blóöbaðið. 1 öðm
lagi: Þessi nágrannaríki, sem em í
bandalagi viö Grenada, óskuöu síðan
eftir því, aðBandaríkin hjálpuöu þeim.
I þriöja lagi: Mikill meiri hluti
Grenada-búa fagnaöi innrásinni. I
fjórða lagi: Innrásarríkin hafa heitið
því að koma aftur á lýöræöi í eyríkinu
og aö kalla heri sína út úr því svo fljótt
semauðiðer.
Þaö er síðan efni í aðra grein og
miklu lengri aö ræöa um heybrókar-
háttinn og helgislepjuna í Noröurálfu-
mönnum, sem láta Bandaríkjamenn
að mestu um varnir álfu sinnar með
beinum hætti (300 þúsund manna her í
Þýskalandi) og óbeinum (öflugum
kjamorkubúnaöi), en þakka síöan fyr-
ir sig meö skömmunum einum. Sjálfur
leyfi ég mér aö vona, aö Bandaríkja-
menn haldi áfram aö afvopna villi-
menn — því aö þeir eru víðar til en í
Grenada.
Hannes H. Gissurarson
sagnfræðingur.
Hinn mikli fjöldaflokkur
Er þaö mögulegt, aö ellefu hundr-
uö manna landsfundur geti gert
nokkuö annaö en aö kjósa flokknum
formann, varaformann og ellefu
menn í miöstjóm? Er þaö hugsan-
legt, að eitthvaö jákvætt spretti af
slíkum fundi í formi ályktana og
álita? Er ekki miklu réttara aö halda
fámennari fundi þar sem raunveru-
lega er tekist á um stefnumið flokks-
ins til þess að stefna flokksins verði
sem skýrust á hverju sviði?
Þaö er eðlilegt, aö menn spyrji
sjálfan sig aö þessu. Og ég held, aö
svarið veröi hjá hverjum og einum
landsfundarfulltrúa, að svona sam-
komur séu Sjálfstæöisflokknum
nauösynlegar.
Fjöldinn sameinar
I síðustu kosningum fékk Sjálf-
stæöisflokkurinn rúmlega fimmtíu
þúsund atkvæði. I skýrslu fram-
kvæmdastjóra flokksins kom fram,
að nú em í flokknum um tuttugu og
fimm þúsund manns. Af þessu sést,
aö flokkurinn er mjög öflugur meöal
kjósenda sinna. Sjálfsagt er hann
langöflugasti flokkurinn í hlutfalli af
kjósendum. Og landsfundir flokksins
eru meö sama hætti langfjölmenn-
ustu flokkssamkomumar. En þó
geta komið saman f jölmennari sam-
komur á vegum flokksins. Eg held,
aö meðlimir í fulltrúaráöi Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík séu um
fimmtán hundruð.
Þegar svo margir menn koma
saman, eins og á síðasta landsfundi,
þá gefur þaö augaleið, aö mikil
stemmning skapast, þegar verið er
aö fagna nýjum leiðtogum eöa
endurkjöri þeirra, sem fyrir eru. Slik
stemmning smitar út frá sér, og hafi
menn verið eitthvaö stúrnir út af
niðurstöðum kosninganna, þá hverf-
ur það, og viðkomandi hrifst með.
Þannig sameinar fjöldinn og átökin,
sem hafa verið mikil, hverfa fyrir
eindrægninni.
Og vinir hittast
Og þá má heldur ekki gieyma þvi,
aö á landsfundum hittast flokksfé-
lagar víös vegar af landinu. Marga
af þessum mönnum hittir maður
ekki nema á landsfundum, en þaö
hafa skapast góð kynni, og menn
skilja betur viðhorf hver annars.
Eg get tekið einfalt dæmi.
A þessum fundi uröu talsverð átök
í landbúnaðamefnd flokksins. Neyt-
endur telja, að Framleiðsluráð land-
búnaðarins hafi veriö of einsýnt i
störfum sinum og ekki tekið
nægjanlega mikiö tillit til sjónar-
miöa neytenda. Máliö sem hér braut
á var eggjamálið fræga. Það urðu
vitanlega snarpar umræður í nefnd-
inni. Menn skýrðu sín mál og komust
íham.
Síðan var fariö aö reyna að finna
sameiginlega lausn. Og eftir langa
fundarsetu tókst aö sameina
nefndarmenn um tillögu, sem flestir
gátu sætt sig viö, þar sem tekiö var
miö af sjónarmiðum beggja. Þarna
skipti ekki litlu máli, að í nefndinni
voru menn, sem voru orðnir persónu-
legir vinir eftir landsfundarsetur, og
vissu þess vegna, aö í raun skildi þá
ekki svo mikiö aö.Miklu frekar var
um áherslur aö ræða. Einn vildi
leggja áherslu á þetta en annar á
hitt.
Haraldur Blöndal
En er það þá miðjumoð?
Eðlilegt að þá vakni spumingin
um, hvort samþykktirnar veröi þá
ekki eins konar miðjumoð. Eg held
aö svo sé ekki. En þaö er hins vegar
ljóst, aö í flokki, sem byggir á
einstaklingshugsjóninni, veröa menn
aö taka tillit til annarra. Um leið og
flokkurinn leggur áherslu á, aö menn
eigi aö ráða sér sjálfir, þá verða
flokksfélagamir aö taka höndum
saman um sameiginlega stefnu, sem
þjónar hagsmunum sem flestra. Svo
dæmi sé tekið af hagfræöinni, þá
myndast eins konar markaöur meö
hugmyndir manna. Kaupmaöurinn
setur upp eins hátt verð fyrir sína
vöru og hann þorir. Kaupandinn
býður á móti og aö lokum ná þeir
samkomulagi. Meö sama hætti reyna
menn að ná samkomulagi um s jónar-
miö landsfundarfulltrúanna, og þá er
eðlilegt, aö mest sé áherslan lögö á
það, sem einingin er um, en hitt frek-
ar látið víkja, sem mikill ágreining-
urerum.
Og ef tekiö er aftur dæmi af álykt-
uninni um landbúnaðarmálin, þá er
sú ályktun ein merkilegasta sam-
þykkt landsfundar um landbúnaöar-
mál, sem lengi hefur veriö gerð. Hún
er e.t.v. fýrsta alvarlega tilraunin,
sem gerö hefur veriö innan Sjálf-
stæðisflokksins til þess aö samræma
sjónarmiö bænda og neytenda. Og
þessi tilraun gef ur góðar vonir um aö
slikt sé hægt.
Á næstunni verður svo skipuð
nefnd á vegum miðstjórnar flokksins
til þess aö samræma enn frekar
sjónarmiðþessi.
Opin kosning
Fyrir nokkrum árum hefði þaö
veriö óhugsandi, aö formaöur ís-
lensks stjórnmálaflokks yröi kosinn í
opinni kosningu eins og Þorsteinn
Pálsson. Þaö þarf ekki að taka fram,
aö Þorsteinn fær mikinn styrk af því,
hversu góöa kosningu hann hlaut og
hversu vel honum var fagnaö. Marg-
ir voru hræddir við þessa opnu
kosningu, og ég verö að segja eins og
er, að þaö var dálítill beygur í mér.
En eftir á aö hyggja sé ég, aö óttinn
var ástæðulaus. I lýöræðislegum
flokki verða menn að beita þeim
reglum um val á forustumönnum,
sem þeir trúa aö eigi aö gilda um
forustumenn landsins. Styrmir
Gunnarsson hélt þvi fram fyrir fund-
inn, aö tímabili hinna stóru væri lok-
ið. Eg er nú ekki viss um þaö.
Haraldur Blöndal
lögfræðingur.
• „Og ef tekið er aftur dæmi af ályktuninni
um landbúnaðarmálin, þá er sú ályktun
ein merkilegasta samþykkt landsfundar um
landbúnaðarmál, sem lengi hefur verið gerð.”
Er heimavinnandi fólk rétt-
indalausir þjóðfélagsþegnar?
kona hafi áratuga starfsreynslu viö
matargerð inni á heimili þá gefur það
henni aöeins kr. 1,53 meira á timann,
þ.e. 12 kr. 24 aura á dag eða 61,20 á
viku.
Starfsmannafélagið Sókn hefur
fengið starfsreynslu við heimilisstörfin
metna mun lengur, eða allt aö f jórum •
árum. I samningi Sóknar segir aö viö
almenn störf svo sem heimilishjálp,
eldhússtörf og ræstingu skal tekið tillit
tU starfsreynslu í skyldum greinum
þ.m.t. húsmóöurstörf. Getur starfs-
maður með slíka starfsreynslu fengiö
hana metna til allt að fjögurra ára
starfsaldurs. Hvaö gefur það? Jú, í
staö 58,18 kr. á tímann fær viðkomandi
62,07 kr. á tímann. Áratuga starfs-
reynsla viö heimilisstörf gefur því 3 kr.
88 aura meira á timann.
Endurmat á
láglaunastörfum
Þessar litlu upphæöir sem hér hafa
verið tilgreindar og sýna hve heimiUs-
störfin eru Utils metin viö skyld störf í
þjóöfélaginu gefa einnig vissulega vís-
bendingu um hvaö heföbundin kvenna-
störf eru lágt metin á vinnumarkaö-
inum.
Um þaö verður fjallaö í næstu grein,
svo og hve brýnt er aö fram fari endur-
mat á störfum láglaunahópanna, ekki
síst hefðbundnum kvennastörfum, og
úttekt veröi gerð á hlutdeUd láglauna-
hópanna í tekjuskiptingunni í þjóö-
félaginu.
Jóhanna Siguröardóttir
alþingismaður.
ef báðir aöUar hafa haft atvinnutekjur
eöa þá óbeint, ef konan vinnur á
heimUinu og stuölar þannig að bættri
tekjuöflunarleiö mannsins. Engu aö
síður á hún á hættu aö standa uppi alls-
laus ef hún er í sambúð og eignim’ar
ekki einnig skráðar á hennar nafn.
öðru máli gegnir sé hún í hjónabandi.
Orlof og veikindadagar
Vinnuvikan á vinnumarkaöinum er 5
dagar eða 260 dagar á ári, að frá-
dregnu orlofi sem er að lágmaki 24
dagar (laugardagar ekki reiknaðir
með).
Vinnuvikan viö heimilisstörfin er 7
dagar eöa 365 dagar á ári. Ekkert orlof
greitt eöa reiknað meö orlofsdögum.
Staða heimavinnandi er því þannig:
FuU vinna 365 dagar á ári, og ekki gert
ráö fyrir forföllum hvorki vegna töku
orlofs né veikinda, en lágmarksfjöldi
veikindadaga viö önnur störf en
heimilisstörf er 2 dagar fyrir hvem
unninn mánuö.
Réttindi á
vinnumarkaðinum
Iðulega gengur Ula fyrir konur að fá
vinnu, þegar þær leita aftur á vinnu-
markaöinn eftir fjarveru viö bama-
uppeldi og heimiUsstörf.
En fá þær áratuga starfsreynslu sína
viö uppeldisstörf, umönnunn, matar-
gerö, þvotta, ræstingu, fatasaumo.þ.h.
eöUlega metna við skyld störf á vinnu-
F6 konur „áratuga starfsroynslu slna við uppeldisstðrf, umönnun, matargerð, þvotta, rtestíngu, fata-
saum o.þ.h. eðlilega metna við skyldstörfá vinnumarkaðnum?"
markaðinum?
Ekki verður falUst á það, þegar litið
er á eftirfarandi dæmi:
I aðalkjarasamningi Verkamanna-
sambandsins skal meta húsmóöurstörf
til eins árs starfsreynslu. Hvaö gefur
þaö t.d. matráöskonu? Jú, í stað 61,34
kr. pr. tíma fengi konan starfsreynslu
sína metna á kr. 62,B7. Sem sagt, þó