Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.1984, Blaðsíða 25

25
DV. LAUGARDAGUR15. DESEMBER19SÍ.
um Sandhól, upp af Djúpagili, en þar
fór á sömu leið. Þá var fariö aö
sprengja kalkstein fyrir ofan fossinn i
Mógilsá. Var þetta miklu hærra í fjall-
inu og flutningar allir erfiöari fyrir
vikið. Aliur var kalksteinninn fluttur á
hestum frá námunni niöur aö sjó. Var
þaö bæöi kvotlsanrit og erfitt og reynd-
ist dýrt. Og svo voru flutningar meö
" iratttflR—þaðan til Reykjavikur. Voru
haföir tveir eöa þiTr
ana, þar á meöal frönsk loggorta, sem
Egillátti.
Til er yfirlit um reksturinn á þessu
ári og hefur hann kostað kr. 5.328,54
alls. En upp í þaö kemur selt kalk fyrir
kr. 3.778,89 og kalksteinn fyrir kr.
1.200,00 eöa samtals kr. 4.978,89, svo aö
tap kr. 349,65 hefur orðiö á rekstrinum.
Kalkið var selt i smásölu til hinna og
annarra og kostaöi hver tunna af þvi 6
krónur. Af því má sjá, aö á þessu ári
hafa fengizt um 630 tunnur af kalki.
Til er nafnlaus grein um kalknámiö,
skrifuð á dönsku þetta ár. Mun hún
hafa átt aö birtast (og hefur máski
birzt) í einhverju dönsku blaöi. Er þar
veitzt aö stjórninni og yfirvöldum fyrir
það, hvað þau hafi sýnt lítinn skilning á
þessu nauðsynjamáli, og jafnframt
sýnt því beran fjandskap. Þykir mér
liklegt, aö greinin sé runnin undan rif j-
um Egils. Er því þar og lýst, hvaða
vonir hann hefur bundiö viö þetta fyrir-
tæki um bættan húsakost i Reykjavik.
Segirþarm.a.svo:
— I Reykjavík hafa verið byggð
nokkur steinhús í sumar. Þar á meðal
íbúöarhús fyrú- almúgafólk, og iná þaö
furðulegt heita í því árferöi sem nú er,
því aö hér er mjög þröngt í búi vegna
þess aö fiskveiðamar brugðust algjör-
lega. — Enginn efi er á því, aö fram-
vegis munu menn byggja hús sin hér
úr steini og kalki. En þaö er ekki gott
aö segja hve fljótt steinhúsin munu út-
rýma torfbæjunum. En hvort sem þess
veröur langt eöa skammt aö bíða, þá
mun sú breyting hafa hin heillavænleg-
ustu áhrif á kjör allra, því aö bætt
húsakynni er eitt af aöalskilyröunum
fyrir því, aö hér geti oröiö menningar-
legar framfarir. —
Þrátt fyrir dugnaö og áhuga Egils
stóð fyrirtæki þetta ekki nema í nokkur
ár. Bjöm Kristjánsson, síöar banka-
stjóri, var einn af þeim, sem unnu viö
kalknámiö í Esju, og segir hann, aö
þaö hafi lagzt niður vegna þess, aö þaö
borgaði sig ekki, og kennir þar um
óheppilegum vinnubrögöum og of
miklum flutningskostnaði. Hann segir,
aö kalksteinninn hafi sprengzt illa með
púðrinu, og í staö þess aö reiöa hann á
iiestum ofan úr námunni, heföi veriö
betra og kostnaöarminna aö hafa þráö-
braut niöur brekkuna og renna honum
niöur.
Benedikt Gröndal, bróöir Egils, sem
átt hefur aö vera þessum málum kunn-
ugur, segir svo um kalkvinnsluna:
„Fyrir nokkrum árum var hér kalk-
ofn og átti aö brenna þar kalkstein,
sem fannst í Esjunni. Var þetta gert
nokkra stund, en fórst fyrir, bæði
vegna þess aö flutningur frá námunni
varö of dýr og erfiður, og svo vegna
þess, að vatn úr læknum var haft í
kalkið, en það vatn er óhreint, bæöi úr
tjörninni og svo blandað sjávarseltu
og óhæfilegt til kalkgeröar. Varö kalkiö
þannig ónýtt, eöa miklu verra en þurft
liefði. En þetta vildu forsprakkamir
ekki heyra, þótt sagt væri viö þá.”
Eitthvað hefur Gröndal sjálfsagt til
síns máls um aö vatnið úr læknum hafi
skemmt kalkiö. En ekki hefur þaö ver-'
iö alltaf, því aö sagt var, aö kalkið
heföi veriö betra og sterkara en útlent
kalk. Steinstéttin gamla i Bankastræti
var límd saman með kalki úr Esjunni,
Þegar Bankgstræti var breytt, var hún
rifin upp, og brotnuðu þá stemamir
fyrr en aö samskeytin gæfu sig. Þaö
sýnir, aö ekki hefur allt kalkiö veriö lé-
legt. Og enn stendur stemhús Þorsteins
Tomassonar-Í-Lækjarg^ötu 10. Þaö er
lírtit saman meö kalki úr Esjtmm-og-
v^hefur þaö ekki látiö á sjá enn.
Löngu síðar, árin 1916—17, var gerö
önnur tilraun meö kalknám í Esjunni.
Átti þá aö brenna kalkið þar efra. „5
eöa 6 menn unnu í 2 mánuöi viö aö losa
kalkstein úr ákveönum gangi þar; var
komið nokkuö djúpt niður í hann og var
veggurinn þvi oröinn hár að ofanveröu.
Verkamennirnir fundu nú upp á þvi aö
skjóta 30 dýnamitpatrónum í eúiu í
gangúin. Afleiðingin varö, aö efri
veggurinn hrundi ofan á gangúin og
fyll'.i hann.'Félagiö gafst svo upp viö
fyrirtækið.”
Nokkuö er af gulli í kalksteininum og
kvarzgöngum, sem eru í sambandi viö
hann. — Rannsakaði Trausti
Olafsson efnafræöúigur sýnishorn úr
námunni fyrir Björn Kristjánsson og
reyndist gullmagnið í kalkganginum
10—19 grömm i tonni, en í kvarzinum
nokkru meira eöa allt aö 26 gr. í tonni.
En í gullnámum Suöur-Afriku var þá
meðaltal gullsúis 12 1/2 gramm i
tonni. Björn segir því: ,,Ef nú Egill
Egilsson heföi látiö rannsaka kalk-
steúiúin fyrir gull--þá heföi ágæt-
lega borgað sig aö vinna steininn þar á
staönum sem gullsteúi. Eúis heföi
sennilega vel borgaö sig aö brenna og
leskja kalksteúimn þar á staönum og
leysa gulliö úr afgangúium af steinin-
um, sem ekki leskjaðist, meö cyankali-
um.”
(1949)
LATTU DRAUM-
U\TN[ RÆT AST
I síðustu viku sögðum viö frá ungri
stúlku sem fær þann draum sinn upp-
fylltan aö fara til Akureyrar í janú-
Að þessu súini ætlum viö aö segja
frá manni sem fær aö spila eigin lög
viö undirleik hljómsveitar. Þessi
draumur mun líka rætast í janúar og
þaö eru Vísnavinir sem ætla aö
hjálpa til viö aö gera hann að veru-
leika.
Viö geymum Akureyrardraum
Márlu f ram-íjanÚa^rUm næstu helgi
segjum viö hins vegar ~frá~spila.—
draumnum og f örum meö dreymand-
anum á jólakvöld Vísnavina, svona
til að vita hvernig landiö liggur.
Enn tökum við á móti draumum og
heimilisfangið er:
Láttu drauminn rætast
Helgarblað DV
____Síöumúlal4
"l05Reykjavik.______
Sanyo HiFi system 234
^SANYO
er með á nótunum
O Stórglæsileg hljómtækjasamstæða i
vönduðum skáp með reyklituðum gler-
hurðum.
O 2x40 watta magnari með innbyggðum
5 banda tónjafnara.
O Þriggja bylgju stereo útvarp með 5 FM
stöðva minni.
O Segulbandstæki fyrir allar snældugerð-
ir, með .soft touch" rofum og Dolby
suðeyði.
O Hálfsjálfvirkur tveggja hraða reimdrif-
inn plötuspilari.
Allt þetta fyrir aðeins
kr. 29.900.- stgr.
<2\
Gunnar Ásgeirsson hf.
Sodurtandsbraut 16 Simi 9135200
Loksins eitthvað frumlegt
Vertu þinn
æJ

eigin hönnuður
og sparaðu stórfé með þessari nútímaiegu lausn sem|
hæfir ungum sem öldnum.
Þú setur saman innréttingar á fljótan og auðveldan hátt|
með „S0FADI" rörum og tengjum.
Rör, 25 m/m, litir: svart, hvítt, rautt. Kr. 104 pr. m.
Rör, 25 mím, krómuð. kr. 92 pr. m.
Tengi fyrir staðlaðar plötur, 16-19 m/m,
og glerhillur, 6-8 m/m, kr. 84.
Lítið inn og skoðið möguleikana.
/n
ASTRA
Síðumúla 32,
sími 68-65-44.

VÖFN GEGN VERÐBÓLGU
Mánaðarlega eru borin saman kjör hávaxtareiknings og verðtryggðra
reikninga hjá bankanum, og vaxtabreytingar gerðar svo að
Hávaxtareikningur verði alltaf betri kostur. /2\
Betrí kjör bjóðast varla. >>SamVÍnnuba