Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.1985, Blaðsíða 13

DV. FÖSTUDAGUR 22. NÖVEMBER1985.
13
Tyftunarmeistari hjúkrunar
f ræðinga segir fyrir verkum
Falin þróun
Ef frá eru talin um 30% launa-
manna (þeir „yfirborguðu") stefnir
alþýða manna í gjaldþrot. Stundar-
kjörin fela þessa þróun af því að
fólk vinnur 50-60 stundir á viku,
bætir við sig skuldum og vinnur
óuppgefna ígripavinnu. Tilraunir
stjórnmálamanna, sem bera hluta
ábyrgðarinnar á þessu til að af-
neita alvöru málsins, felast í tilvís-
un til þessara stundarkjara.
Hvað gerir svo verkalýðshreyf-
ingin til þess að hamra á sannleik-
anum, til þess að bæta úr eða til
þess að draga stjómmálamennina
til ábyrgðar? Afar lítið. Hún tekur
undir þær skoðanir að minnkandi
þjóðartekjur eigi að bitna á launa-
fólki. Hún er hógvær, gefur verð-
tryggingu mótþróalaust upp á bát-
inn og safnar ekki liði; beitir ekki
verkfallsvopninu af neinu viti. Um
leið skírskotar forystan til þess að
„fólk vill ekki berjast" og að taka
verði tillit til hagsmuna launa-
greiðenda. Með þessu ber verka-
lýðshreyfingin hluta ábyrgðarinn-
ar á þróuninni og með þessu ber
launafólk sjálft hluta ábyrgðarinn-
ar.
Skrúfað fyrir dampinn
Það er ofur eðlilegt að verkalýðs-
hreyfing, sem alið hefur sitt fólk
upp í trú á að vinnuþrælkun sé
þolanleg, íslensk fyrirtæki geti
ekki að jafnaði greitt hærri laun
sem neinu nemur og að kjörin séu
mál fyrir atvinnumenn að semja
um, geti ekki veitt atlögu að kjör-
um fólks neitt viðnám. Ekki svo
að skilja að slíkt viðnám sé á dag-
skrá. En þó svo væri næði verka-
lýðshreyfingin ekki upp dampi;
eldinn vantar; það er búið að
slökkva í fólki. Þetta kristallast
best í fulltrúum hinnar pólitísku
verkalýðshreyfingar: Tveimur
værukærum krataflokkum sem
hafa á að skipa kjöftugum einstakl-
ingum en heildarstefnu sem hefur
að megininntaki að bæta úr verstu
göllum kapítalismans; boða bland-
að hagkerfí og áframhaldandi arð-
rán (það á bara að vera léttbærara
en nú er). Þetta er góð latína fyrir
mörgum launamanninum vegna
þess að verkalýðshreyfingin hefur
alið á slíkum skoðunum til jafns
við andstæðingana sem auðvitað
fellur hún vel og reka áróður fyrir
henni. Það segir alla söguna að
Alþýðuflokkurinn getur greitt fyrir
þvingunarlögum á láglaunafólk
hjá Flugleiðum og tekið undir
þvættinginn um alla meintu kaup-
aukana hjá flugfreyjum án þess að
týna niðrum sig í augum verka-
fólks. Og það segir líka sömu sögu
þegar flokkur getur haldið lands-
fund og talað um kauprán og bar-
áttu þegar hann stóð sjálfur að
aðför gegn hjúkrunarfræðingum
skömmu áður - og hvorki getur
minnst á slíkt á eigin fundi né gert
sjálfsgagnrýni. Slíkt er Alþýðu-
bandalagið.
Þrastarsöngur
Það verður að verða sem flestum
launamönnum ljóst að það þarf
margþætta og langa baráttu til að
gera verkalýðshreyfinguna hæfa til
þess að andæfa eða sækja fram.
Meginþunginn mun hvíla á
óbreyttum félögum þessarar sundr-
uðu, máttlitlu og stefnumeinlausu
hreyfingar. Þetta er augljóst, ekki
hvað síst þegar gjaldþrotayfirlýs-
ing Verkamannasambandsins er
skoðuð. Nú á að semja við at-
vinnurekendur og ríki um nánast
allar hliðar heimilisreksturs; allt
nema það sem fólk sjálft ræður yfir:
peninga. Það á að taka af fólki
tilefnin til pólitískrar baráttu; taka
af fólki réttinn til verðtryggðra og
hárra launa og búa til einn „félags-
málapakkann" enn sem yfirvöld
geta svo svikið úr, smækkað og
ráðskast með; allt í skjóli þess að
verðbætur fyrir orðnar verðhækk-
anir valdi verðhækkunum. Slík
meðvituð söknartaktik vörufram-
leiðenda er ekki lengur pólitík
andstæðings sem koma verður í veg
fyrir heldur „vandi verkalýðshreyf-
ingar“ og „vond reynsla“.
Hugmyndafræði Verkamanna-
sambandsins er klár arðráns- og
uppgjafarstefna. Hún mun hraða
þorra launamanna í átt til gjald-
þrots og er óskabarn VSI og ríkis-
ARIT.
GUÐMUNDSSON
JARÐFRÆÐINGUR,
KENNARI MENNTA-
SKÓLANUM VIÐ SUND
valdsins. Hún er ekki kaupmáttar-
trygging heldur kaupránstrygging.
Kennarar á ögurstund
Launastefna yfirvalda og linka
verkalýðsfélaga hefur leitt til von-
leysis og sundrungar. Góðri tilraun
BSRB-manna til baráttu sl. haust
var snúið í ósigur með því að semja
um launaauka án verðtryggingar.
Þetta hefur nú valdið því að kenn-
arar hyggja á úrgöngu úr BSRB.
Þar í blandast ósk flestra kennara
um að vera í einu félagi. I erfiðri
stöðu kennara sést eiginlega slæm
vigstaða launamanna. Stóru sam-
böndin hafa dugað illa og alltof oft
hafa þau lagst gegn sjálfstæðri
baráttu einstakra félaga sem hlýtur
þó að vera í samræmi við sveigjan-
lega og beitta sóknarbaráttu. Um
leið vita menn af reynslu að stund-
um þarf stórar einingar í barátt-
unni.
Laun kennara eru nú slík að
meirihluta þeirra fýsir áreiðanlega
í önnur störf. Þau eru ekki til sem
neinu nemur. Margir menntamenn
hverfa þó úr röðum kennara, aðrir
vinna ófúsir og margt bendir til
þess að kennarastarfið verði lág-
launað kvennastarf. Með öllu
þessu er verið að eyðileggja
menntakerfi landsmanna og það
gerir mærðartuðið úr ríkisstjórn-
arsinnum um nýsköpun, hugvit og
allt það hlægilegt.
Kennarar munu vafalítið samein-
ast í eitt félag. Þar þarf að gera
fólk með ólíkar hugmyndir og
stöðu samstarfshæft, móta launa-
og skólastefnu, segja ávallt and-
stæðu ríkisvaldi (það skiptir ekki
um eðli með ríkisstjórnum!) stríð á
hendur og vinna að endurnýjun
verkalýðshreyfingar. Ekkert smá-
ræði!
Þannig er staða kennara um
margt staða launafólks og samtaka
þess í hnotskurn og þessir sundur-
lausu þankar mínir þankar úr hálf-
hruninni verkalýðshreyfingu í
hnotskurn.
Það er alltaf sagt að aðall hins
góða verkamanns (til huga og
handar) sé að gera við bilaðan hlut
fljótt og vel. Nú er starfsheiður
okkar í veði.
Ari Trausti Guðmundsson.
„Hugmyndafræði Verkamannasambandsins er klár arðráns- og
uppgj afar stefna. “
^ „Það verður að verða sem flestum
^ launamönnum ljóst að það þarf
margþætta og langa baráttu til að gera
verkalýðshreyfinguna hæfa til að and-
æfa eða sækja fram.”
Haf skipsmálið og þáttur Alþingis:
Opið bréf til alþingismanna
Uppákoman sem varð á Alþingi
fyrir nokkrum dögum, þegar krafist
var umræðu utan dagskrár til að
ræða vandamál fyrirtækisins Haf-
skips hf„ er satt að segja* síst til
þess fallin að auka veg Alþingis eða
einstakra þingmanna. En sam-
kvæmt nýgerðri skoðanakönnun
um álit fólks á þingmönnum lands-
ins má vart við að rýra álit Alþingis
frá því sem nú er.
Sumum þingmönnum virðist ekki
veita af að vera minntir á að þeir
eru kjörnir fulltrúar á þjóðþinginu
en eru ekki lengur í málfundafélagi
menntaskóla.
Umræðan virtist fyrst og fremst
snúast um það að koma lagi á
pólitíska andstæðinga. Um hitt
virtust þeir er hæst létu ekki láta
sig nokkru varða á hversu við-
kvæmu stigi málið var eða e.t.v.
einmitt þess vegna var talið kjörið
að hrópa upp að nú yrði að láta
„þjóðina" fá að vita alla stöðu
mála.
Varla er ætlandi að þeir þing-
menn, er þannig láta, séu svo skyni
skroppnir að þeir telji þetta í reynd
vænlegustu leiðina til að gera þjóð-
inni grein fyrir þessu máli.
Nú er eitt að upplýsa eðli og gang
mála og annað hvenær það telst
fært án þess að það hugsanlega
leiði til meiri skaða en þegar er
orðinn.
Þegar búið verður að vinna úr
þessu gjaldþrotamáli Hafskips hf.
ætti Alþingi í kjölfarið að sjá sóma
sinn í að kryíja til mergjar nokkur
mikilsverð atriði og upplýsa fólkið
í landinu um atriði svo sem:
1. Hver ber ábyrgð á að trygg veð
voru ekki til fyrir skuldum
Hafskips hf.?
2. Hversu stórt hlutfall voru skuld-
ir Hafskips hf. af heildarútlán-
um Útvegsbankans?
3. Verður gjaldþrotamál Hafskips
hf. og tilsvarandi afskriftir
skulda til þess að breyta ein-
hverju um rekstur og eftirlit með
ríkisbönkunum?
4. Hversu lengi ætlar Alþingi að
láta dragast að taka ákvörðun
um fækkun ríkisbanka með því
t.d. að sameina Útvegs- og Bún-
aðarbankann eða að finna aðra
heppilegri lausn?
Spyrja mætti fleiri spurninga sem
varða þetta mál og óskiljanlegan
drátt Alþingis að taka ákvörðun í
ríkisbankamálunum.
Ef greinargóð svör fást við þrem-
ur fyrsttöldu spurningunum fást
mikilsverðar upplýsingar um eðli
þessa máls og hvað liggur því til
grundvallar.
Með greinargóðum svörum er átt
við að ekki séu lagðar fram sýndar-
skýringar eins og t.d. sem svar við
fyrstu spurningu að markaðsverð
kaupskipa sé breytilegt og sveiflum
háð.
I því sambandi er vert að vekja
athygli á að venja er að því er að
fasteignum lýtur, sem háðar eru
SVEINN
AÐALSTEINSSON
VIÐSKIPTAFRÆÐINGUR
mun minni verðsveiflum, að veð
fari ekki yfir 60% af matsverði og
um skip hljóta kð gilda enn strang-
ari kröfur.
Varðandi allar þessar spurningar
hlýtur, vegna stærðar málsins, þar
sem verið er að tala um heildar-
skuldir upp á ca 1 milljarð í banka
sem ræður yfir einungis ca 500
milljónum í eigin fé, að hafa á
umliðnum árum komið til kasta
þingkjörinna bankaráðsmanna og
þingkjörinna endurskoðenda.
Hvað hafa þeir gert í málunum og
hver er þeirra ábyrgð?
Að því er síðustu spurninguna
áhrærir hefur í a.m.k. 15 ár legið
ljóst fyrir að skjóta þyrfti styrkari
stoðum undir Útvegsbankann,
sameina hann öðrum banka (bönk-
um) eða hreinlega leggja hann
niður. Sífelldur dráttur ákvörðun-
ar um þetta atriði hefur valdið
sívaxandi örðugleikum, ekki ein-
asta Útvegsbankans, heldur einnig
t.d. Landsbankans, sem er stærsti
ríkisbankinn, hann hefur orðið að
taka á sig þyngri byrðar en heppi-
legt getur talist vegna veikrar
stöðu Útvegsbankans.
Ef Alþingi getur gert undan-
bragðalausa grein fyrir þessum
málum báðum strax, í kjölfar upp-
gjörs á þrotabúi Hafskips hf„ og
þeir sem ábyrgð bera, ef bankinn
situr uppi með stórfellt tap, verða
látnir gjalda fyrir, vex vegur þings
og þjóðar, fyrr ekki.
Sveinn Aðalsteinsson.
• „Sumum þingmönnum virðist ekki
veita af að vera minntir á að þeir eru
kjörnir fulltrúar á þjóðþinginu en eru ekki
lengur í málfundafélagi í menntaskóla.“