Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.1986, Blaðsíða 2

2
FÖSTUDAGUR 8. ÁGÚST 1986.
Frettir______________________________________________r
Hvalamálið:
Tel ekki að íslendingar
hafi verið niðurlægðir
- segir sjávarútvegsráðherra. Hvalveiðar hefjast aftur 17. ágúst
„Ég lít ekki svo á að við höfum
látið undan. Við höldum áfram veið-
unum en hins vegar var ákveðið að
fallast á að aðeins verði fluttur út
tæpur helmingur af kjötinu og einn-
ig tæpur helmingur annarra hluta
hvalanna og það sem eftir er nýtt
innanlands. Þetta var ákveðið af
okkar hálfú til að forðast árekstra
og ég hef fengið svar frá Baldridge
um það að hann muni falla frá ákæru
í þessu máli,“ sagði Halldór Ás-
grímsson, á blaðamannafundi í gær,
þar sem hann greindi frá viðræðum
við Bandaríkjamenn vegna hvala-
málsins og ákvörðun ríkisstjómar-
innar.
Ennþá ágreiningur
„Það er þó ljóst að ennþá er
ágreiningur um málið. Það liggur
engin túlkun fyrir á orðalagi sam-
þykktar Alþjóðahvalveiðráðsins,
hvað lýtur að neyslunni eða „local
consumption“ eins og það er kallað
þar. Það hefur ekki orðið samkomu-
lag um það,“ sagði Halldór.
- Má ekki líta svo á að þið hafið
látið í minni pokann í þessari deilu?
„Við féllumst ekki á það að stöðva
veiðamar. Við fóllumst ekki á þeirra
túlkun hvað varðar neysluna og þeir
vita það. Hins vegar var ákveðið að
taka þessa afstöðu, hvað neysluna
varðar, til að forðast árekstra svo
ekki væri hægt að ásaka okkur um
að við færum ekki eftir samþykkt
Alþjóðahvalveiðiráðsins. Ég skrifa
því ekki undir það að við höfum lát-
ið undan.“
Athugum samninginn við
Hval hf.
- Hefur þessi samþykkt einhveijar
breytingar í fór með sér varðandi
samninginn við Hval hf.?
„Nei, að minnsta kosti ekki á þess-
ari stundu. Annars eigum við eftir
að fara ofan í fjárhagsstöðuna. Við
höfum einfaldlega ekki hafi; tíma til
þess og gerum okkur þvi ekki grein
fyrir því ennþá. Við munum hins
vegar reyna að ljúka þvi dæmi eins
fljótt og kostur er.“
- Hefur forráðamönnum Hvals hf.
verið tilkynnt um þessa samþykkt?
„Já, það hefur verið gert.“
- Hefur verið talað um það við þá
að samningurinn verði endurskoð-
aður?
„Nei, það hefur ekki verið rætt,
enda getum við ekki farið í það
strax.“
Ekki óeðlilegt að ríkið hlaupi
undir bagga
- Verður ekki um mikið fjárhags-
legt tjón að ræða?
„Það er alveg ljóst að við fáum
ekki eins miklar tekjur af þessu og
reiknað var með í upphafi. Hins veg-
ar eigum við eftir að meta það.“
- Hver kemur til með að bera það
tjón?
„Hér erum við fyrst og fremst að
sækjast eftir niðurstöðum úr þessum
rannsóknum og það er þar sem mesta
áherslan liggur."
- Verður ríkið látið hlaupa þama
undir bagga?
„Ég vona að ekki komi til þess, en
um það hefur engin ákvörðun verið
tekin. Hins vegar er ekki óeðlilegt
að ríkið leggi eitthvað til þessara
rannsókna eins og annarra rann-
sókna.“
Engin vandræði að selja af-
urðirnar innanlands
- Hafa verið gerðar áætlanir um
það með hvaða hætti afúrðimar
verða nýttar hér innanlands?
„Við erum að skoða það mál og
það em þegar uppi ýmsar áætlanir
þar að lútandi. En þetta tekur allt
tíma. Við munum kalla ýmsa ráð-
gjafa á okkar fúnd varðandi það
mál. Ég held að það verði ekki vand-
kvæðum bundið að selja þessi 51%
af hvalafurðunum, en líklega þarf
„Þetta hvalamal hefur nú tekið tí-
mana tvo,“ gæti sjávarútvegsráð-
herra verið að segja á þessari
mynd, sem tekin var af honum fyrir
utan stjómarráðið í gær.
DV-mynd KAE
að breyta nýtingunni á ýmsan hátt.
En það er alveg ljóst að eitthvað
verður brætt, annað notað í mjöl,
enn annað í dýrafóður og svo fram-
vegis. Þetta á allt eftir að koma í
ljós.“
-Var samstaða um málið innan rík-
isstjómarinnar?
„Já, þar var samstaða."
- Hvað með utanríkismálanefhd?
Fékkstu þar samhljóða samþykki?
„Þar urðu einhverjar minniháttar
orðalagsbreytingar, en menn skildu
það vel að þetta mál þurfti að vinna
mjög hratt.“
Samskipti íslands og Japans
ekki rædd
- Hafa Bandaríkjamenn rætt um
sölu hvalafurðanna til Japans? Hafa
þeir líst einhverjum skoðunum á því?
„Samskipti íslands og Japans hafa
ekki verið rædd á þessum fundum
og Bandaríkjamenn hafa ekki farið
fram á að ræða það.“
- Óttist þið aðgerðir náttúrufrið-
unarsamtaka í kjölfar þessarar
samþykktar?
„Það er ómögulegt að segja til um
það. Hins vegar munum við fylgjast
grannt með þeim. Okkur hefur bo-
rist hvert skeytið á fætur öðru frá
þessu fólki um að við stundum hér
dulbúnar hvalveiðar í hagnaðar-
skyni. Við verðum bara að sjá til.“
Enginn vafi að þetta mál hefur
áhrif á samskipti íslands og
Bandaríkjanna.
- Hefúr þetta mál og framvinda
þess einhver áhrif á samskipti land-
anna tveggja?
- „Það er enginn vafi að þetta
hefur áhrif á samskipti landanna
tveggja. Ég býst við að íslendingar,
sumir hverjir, sjái nú að ekki er
hægt að treysta á neina þjóð. Menn
verða að vera á verði. Hins vegar
hafa samskipti mín við Bandaríkja-
mennina verið vinsamleg, þannig.
Þeir hafa ítrekað við okkur að þeir
telja sér skylt, vegna mikils þrýst-
ings í Bandaríkjunum um þessi mál,
að taka þessa afstöðu. Og það er
greinlegt að þessir hópar, og þar á
ég við náttúrufriðunarsamtökin,
hafa mikil ítök í stjómmálamönnum
þar vestra."
- Kom aldrei til tals að þrýsta á
með því að nota herstöðina í Kefla-
vík?
„Ekki af minni hálfu. Ég tel ekki
rétt að blanda slíku saman. En það
er auðvitað ljóst að sýni þjóð óvin-
semd á einu sviði er ekki ólíklegt
að það hafi áhrif á önnur."
- En er hægt að treysta þeim á
vamarsviðinu ef ekki er hægt að
treysta þeim á viðskiptasviðinu?
„Þetta hefur auðvitað áhrif hvað
á annað, þótt því sé ekki beinlínis
blandað saman.“
Fór ekki í fússi frá Washing-
ton.
- En hvers vegna fórstu í svo mik-
illi skyndingu frá Washington?
„Nú, þetta lá allt ljóst fyrir strax
eftir fyrsta fundinn. Ég sá því ekki
ástæðu til að vera þama fram á
fimmtudag, eins og til stóð í upp-
hafi. Ég vildi þvi komast heim sem
fyrst og ljúka málinu. Það var ekki
eftir neinu að bíða, auk þess sem það
hefði skaðað málið að hafa það leng-
ur til umfjöllunar. Það var ekki um
það að ræða að við hefðum farið
burtu í fússi eins og einhveijir létu
liggja að.“
- Þessi samþykkt, á hún einungis
við um yfirstandandi vertíð?
„Ég á von á því að hún standi á
meðan rannsóknaráætlunin er í
gildi. Annars er ekkert tryggt í þessu
máli. Það getur alveg eins verið að
samþykkt Alþjóðahvalveiðiráðsins
verði breytt þó ég eigi ekki von á
því.“
- Hvenær hefjast svo veiðamar að
nýju?
„Þær hefjast 17.ágúst.“
Ég er óánægður
- Ert þú sáttur við þessa niður-
stöðu?
„Ég leyni því ekki að ég er óá-
nægður með þetta. Ég hefði kosið
að rannsóknaráætlunin væri fram-
kvæmd eins og til stóð í upphafi.
Nú hefur verið ákveðið að gera það
ekki og út frá stöðunni tel ég þetta
skynsamlega niðurstöðu."
- Þér finnst þá ekki að íslendingar
hafi verið niðurlægðir með þessu?
„Nei, ég tel árangri náð með því
að tryggja framtíð rannsóknaráætl-
unarinnar," sagði Halldór Ásgríms-
son.
-KÞ
Ríkisstjómarsamþykktin:
Rúmlega helmings afurðanna neytt innanlands
- til að tryggja áframhaldandi hvalveiðar
Eftirfarandi er rískisstjómarsam-
þykktin um hvalveiðar í vísindaskyni,
sama samþykkt og send var Malcolm
Baldridge, viðskiptaráðherra Banda-
ríkjanna:
í framhaldi af ákvörðun Alþjóða-
hvalveiðiráðsins um hlé á hvalveiðum
í atvinnuskjmi á árunum 1986-1990
ákváðu Alþingi og ríkisstjóm Islands
að framfylgja þeirri samþykkt. Jafh-
framt var ákveðið að stórauka rann-
sóknir, þannig að sem bestar
vísindalegar upplýsingar lægju fyrir,
þegar tekin yrði ákvörðun um það,
hvort hvalveiðar í atvinnuskyni hæf-
ust að nýju eftir 1990. í samræmi við
þessa stefriu gerði Hafrannsókna-
stofhun ítarlega áætlun um hvalrann-
sóknir á þessu tímabili og hefur
áætluninni þegar verið hrundið í fram-
kvæmd. Ríkisstjóm íslands telur
lífsnauðsyn að ávallt séu fyrir hendi
sem bestar upplýsingar um lífríkið
innan fiskveiðilögsögu landsins.
Rannsóknaráætlunin er mjög þýðing-
armikill þáttur í þeirri viðleitni Islend-
inga að nýta auðlindir hafeins með
sem skynsamlegustum hætti. Ríkis-
stjómin vill því ítreka að áfram verður
unnið í samræmi við rannsóknaráætl-
unina sem gerð er á grundvelli stofn-
samnings Alþjóðahvalveiðiráðsins og
að teknu tilliti til ályktunar ráðsins
um hvalveiðar í vísindaskyni frá júní
sl.
Vísindaáætlunin hefúr að mati ríkis-
stjómarinnar verið framkvæmd í einu
og öllu í samræmi við samþykktir Al-
þjóðahvalveiðiráðsins og framan-
greinda ályktun. Þar kemur m.a. fram
að kjötið ásamt öðrum afurðum ætti
fyrst og fremst að nota innanlands.
Orðalag þetta hefur verið túlkað af
íslendingum á þann hátt, að með því
sé hvatt til innanlandsneyslu en á
engan hátt sé útflutningur útilokaður
eða takmarkaður verulega, sérstak-
lega þar sem í ályktuninni er einnig
vitnað til stofrisamnings Alþjóðahval-
veiðiráðsins, þar sem aðildarríkin taka
á sig þær skyldur að nýta afurðimar
eftir því sem aðstæður leyfa. Orðalag
ályktunarinnar var m.a. ákveðið til
að koma í veg fyrir mikinn ágreining
innan Alþjóðahvalveiðiráðsins og því
ljóst að ágreiningur gæti orðið um
túlkun.
Bandarísk stjómvöld túlka orðalag-
ið þannig, að ekki megi flytja út nema
innan við helming af því kjöti, sem til
fellur við rannsóknaveiðamar annars
vegar og hins vegar ekki nema innan
við hehning af öðru sem til nýtingar
kemur. Ljóst er að þjóðimar geta ekki
komið sér saman um túlkun á orða-
lagi þessu. í samræmi við túlkun sína
telur viðskiptaráðuneyti Bandaríkj-
anna sér skylt að gefa út tilkynningu
til forseta um að íslendingar hafi ekki
farið í einu og öllu eftir ályktuninni.
Til þess að tryggja að því verði ekki
haldið fram að ályktun Alþjóðahval-
veiðiráðsins sé ekki fullnægt og til að
koma í veg fyrir frekari árekstra í
máli þessu hefúr verið ákveðið að að-
eins verði fluttur út tæpur helmingur
af kjötinu og einnig tæpur helmingur
annarra hluta hvalanna og það sem
eftir er nýtt innanlands, enda mun það
tryggja framgang nauðsynlegra rann-
sókna og veiði á 80 langreyðum og 40
sandreyðum í því skyni.
Reykjavík, 6.ágúst 1986.
Frá blaöamannafundi sjávarútvegsráöherra í gær, þar sem hann geröi grein
fyrír hvalamálinu. Frá vinstrí: Kjartan Júliusson deildarstjóri, Ólafur Egilsson,
utanrfkisráðuneytlnu, Halldór Ásgrimsson, Jakob Jakobsson, forstjóri Hafrann-
sóknastofmmar, og Jóhann Siguriónsson liffræöingur.