Dagblaðið Vísir - DV - 22.01.1988, Síða 16

16
FÖSTUDAGUR 22. JANÚAR 1988.
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aöstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð í lausasölu virka daga 60 kr. - Helgarblaö 75 kr.
Lausn í sjónmáli?
Einhver skriður virðist vera kominn á samningamál.
Fjármálaráðherra hefur riðið á vaðið og opnað fyrir
þann möguleika að hækka skattleysismörk og aðrar
skattaívilnanir. Verkalýðsforingjar, að minnsta kosti
sumir hverjir, hafa ekki tekið ólíklega í þá hugmynd,
enda yrði þá samið til stutts tíma. Viðræður hafa farið
fram við einstök verkalýðsfélög á þessum nótum. Eftir
er að heyra viðbrögð vinnuveitenda, en þeir hafa haft
uppi efasemdir um samninga til stutts tíma vegna þeirr-
ar óvissu sem slíkir samningar skapa. Þó hljóta vinnu-
veitendur að fagna því ef ríkisvaldið reynist tilbúið til
að veita launafólki skattaívilnanir sem eru launagreið-
endum að kostnaðarlausu. Það er vitaskuld ódýrari
lausn og viðráðanlegri heldur en beinar kauphækkanir,
sem bæði auka vanda atvinnurekstrarins og kynda
undir verðbólguþróun.
Verðbólgan hefur mælst fimmtíu og fimm prósent í
þessum mánuði. Meginskýring þeirrar hækkunar stafar
fyrst og fremst af verðhækkunum vegna aukinnar skatt-
heimtu, en ljóst er að með kauphækkunum í ofanálag
dregur ekki úr verðbólgu. Raunar hafa vinnuveitendur
bent á að sex prósent launahækkun þýði þrjátíu prósent
verðbólguskriðu í kjölfarið, sem ýtir undir þá skoðun
að skattaleiðin sé árangursríkust fyrir alla aðila.
Einstaka verkalýðsforingl hefur bent á að hækkun
skattleysismarka komi að takmörkuðu eða engu gagni
fyrir þá launþega sem nú þegar eru undir skattleysis-
mörkum. Að vísu er ólíklegt að margt fólk hafi það lágar
tekjur en það dæmi mætti leysa með neikvæðum tekju-
skatti, sem felur það í sér að sá hópur sem er undir
skattleysismörkum skuh fá greiðslur úr ríkissjóði sem
nemur ákeðnum mismun.
Þessi leið mundi slá á gagnrýnina og óánægjuna með
hækkun söluskattsins á matvörur. Matarskatturinn
hefur mælst illa fyrir og komið við pyngju heimilanna.
Það er óviturlegt hjá ráðherrum að gera lítið úr þeirri
staðreynd og það er misskilningur að halda að sú and-
staða sé bundin við póhtíska óvildarmenn ríkisstjórnar-
innar. Þegar th lengri tíma er htið má til sanns vegar
færa að það er af hinu góða ef undanþágum er fækkað
en tímasetningin er óheppileg og vatn á myhu þeirra
afla sem nú sjá sér leik á borði að efna til æsinga vegna
launamála og gífurlegs launamisréttis. Bihð milh há-
tekjumanna og lágtekjumanna hefur aldrei verið meira
en nú, og sú þróun skapar skhyrði fyrir beiskju og ihsku
meðal þeirra sem eftir sitja.
Skattaívilnanir af hálfu ríkisstjórnarinnar eru raun-
hæf leið til samninga. En þá má ríkisstjómin ekki velta
þeirri byrði yfir á herðar annarra. Skattheimta er kom-
in út í öfgar og það væri óðs manns æði að höggva enn
í þann knérunn. Ríkisstjórnin verður einfaldlega að
mæta þeim tekjumissi sem hlýst af hækkun skattleysis-
marka með því að draga saman seghn. Annað kemur
ekki til greina. Enda fer það saman við önnur efnahags-
leg markmið að draga úr þenslu. Sumir ráðherranna
hafa skorað á Reykjavíkurborg að fresta framkvæmd-
um, en er það ekki hlutverk ríkisstjórnarinar að hta sér •
nær og ganga sjálf á undan með góðu fordæmi?
Allt mun þetta hugsanlega geta dregið úr verðbólgu-
hættunni. Með því að ljá máls á lausn í kjaradeilum
með skattaívilnunum og hækkun skattleysismarka eru
verkalýðsfélög, sem það kunna að samþykkja, að taka
ábyrga og skynsamlega afstöðu. Tilboð fiármálaráð-
herra er leið út úr ógöngunum. Ehert B. Schram
„Sjálfstæðismenn hafa stjórnað Reykjavík svo lengi að þeir eru farnir að trúa því aö borgin sé þeirra eign,“
segir greinarhöf. - Frá fundi í borgarstjórn.
Valdlðogfólkið
Þeim fer fjölgandi sem undrast
stjómarhætti meirihlutans í borg-
arstjórn Reykjavíkur. Enda er
lýðræöisskilningur þeirra sem þar
ráða ríkjum afar frumstæður.
„Við Reykvíkingar trúum þvi
ekki fyrr en við tökum á, að þeir
sem fara með málefni okkar í krafti
lýðræðis, sýni okkur, umbjóðend-
um sínum, og þá sjálfu lýðræðinu,
svo blygðunarlausa fyrirlitningu".
Þannig ritar Helgi Hálfdanarson
í Morgunblaðið 22. desember sl.
undir fyrirsögninni „Það skal í
Tjörrina". Greinin er ein af ótal-
mörgum sem birst hafa um þá
ákvörðun meirihlutans í borgar-
stjóm að byggja ráðhús í norðvest-
urhomi Tjarnarinnar. Helgi
undrast aö engu er likara en ráða-
menn borgarinnar herðist í fyrir-
ætlan sinni er þeir sjá að mikill
meirihluti Reykvíkinga er andvíg-
ur þessari framkvæmd, eins og
skoðanakannanir hafa sýnt.
Innihald lýðræðis
Lýðræði er hugtak sem glatað
hefur skýru inntaki. í hugum
margra er lýðræðinu fullnægt með
fulltrúakosningum og með því að
banna ekki fólki aö halda fundi,
stofna samtök og tjá sig á opin-
beram vettvangj.
Þetta eitt og sér nægir ekki til
þess að tryggja þátttöku almenn-
ings í að móta samfélag sitt. Svo
takmarkað lýðræði er engin trygg-
ing fyrir því að ákvarðanataka sé
byggð á meirihlUtavUja kjósenda.
Ráöhúsmáhð ætlar að verða skóla-
bókardæmi um þetta. i kosninga-
baráttunni 1986 leyndu sjálfstæðis-
menn ráðhúsdraumum sínum.
Engu Tjarnarráðhúsi var slegið
upp í blárri bók þeirra né í áróðurs-
ræðum frambjóðenda. Um svo
afdrifaríka fyrirætlun var ekki
kosið. Hún varð fyrst ljós eftir
kosningar. Því lögðu borgarfulltrú-
ar Alþýðubandalagsins til að efnt
yrði til almennrar kosningar um
ráðhúsmáhð. Meirihlutinn vísaði
tihögunni frá.
Eigi stjómmálamenn að rækja
starf sitt sem fulltrúar fólksins er
þeim nauðsynlegt að þekkja skoð-
anir, aöstæður og hagsmuni þess
sama fólks. Stjórnmálamenn em
jafnfjarri því og annað fólk að vera
alsjáandi eða sérfróðir á hveiju
sviði samfélagsins. Þeir þurfa því
leiðbeiningar, upplýsingar og oln-
bogaskot frá umbjóðendum sínum.
Skemmst er að minnast vanþekk-
ingar forsætisráðherra þjóðarinn-
ar á reynsluheimi þess fólks sem
kaupir í matinn.
Á sama hátt er Kjósendum nauð-
synlegt að fylgjast gjörla með
framgöngu póhtískra fuhtrúa.
Öðmvísi er tómt mál að tala um
að kosningar endurspegh meiri-
hlutavhja fólksins. Eigi svo að heita
KjaUarinn
Kristín Á. Ólafsdóttir
að kjósendur ráði í gegnum fuhtrúa
sína verða stjómmálamenn að vera
undir ströngu eftirliti almennings
og finna frá honum aðhald.
AÖ hlusta og upplýsa
Afstaða sjálfstæðismanna í borg-
arstjóm Reykjavíkur til upplýs-
ingastreymis og samskipta við
borgarbúa er einkar athyglisverð.
Nýlega felldu þeir, alhr sem einn,
tillögu frá okkur í stjórnarandstöð-
unni um að borgarstjórnarfundum
verði útvarpað beint um sérstaka
rás. Ljóst var að tæknUega er þetta
einfalt og kostar sárahtið. Sjáhsagt
er að auðvelda ReykvUdngum að
nýta rétt sinn til þess að fylgjast
með málflutingi fulltrúa sinna.
Andstaða sjálfstæðismanna verður
ekki skUin öðruvísi en ótti við al-
menning, fái hann að fylgjast
grannt með málflutningi meiri-
hlutans og ákvarðanatöku.
Aðrar tilraunir stjórnarandstöð-
unnar tU þess að bæta tengsl við
borgarbúa hafa hlotið sömu afdrif
í handauppréttingamaskínu þeirri
sem áramótaskaup sjónvarpsins
afhjúpaði á svo raunsannan hátt.
Þannig vom tiUögur upi viðtals-
tíma borgarfuhtrúa og hverfafundi
á vegum borgarinnar í samvinnu
við íbúasamtök fehdar af meiri-
hlutanum.
íbúasamtök og undirskriftir
íbúasamtök virðast fara sérstak-
lega fyrir brjóstið á sjálfstæðis-
ekki fyrir munn íbúanna" er við-
kvæðið á borgarstjómarfundum
þegar málefni slíkra samtaka ber á
góma. Ástæðan fyrir þessum pirr-
ingi er trúlega sú að íbúasamtök
em einmitt viðleitni IU þess aö
auka lýðræði og gefa því hugtaki
raunverulegt innihald. Borgar-
stjóri kvartaði yflr „ógeðfelldum
tóni“ i bréfi einna íbúasamtakanna
sem ítrekað höfðu leitað úrlausnar
í umferöar- og öryggismálum. Þol-
inmæði íbúanna var á þrotum eftir
5 mánaða tUraunir án þess að form-
leg svör bærust eða erindin væru
afgreidd í nefndum bcrgarinnar.
„Með minnkandi virðingu, en góð-
um óskum um gleðUeg jól“ vom
lokaorð bréfsins tíl borgarráðs.
Annað dæmi um skoUaeyru
stjómenda er frá því í haust þegar
meirihlutinn ákvaö að úthluta lóð
fyrir bankabyggingu á homi Safa-
mýrar og Háaleitisbrautar. Skrif
leg mótmæh fjölda íbúa úr næsta
nágrenni högguðu hvergi ásetningi
um að þóknast frekar peninga-
stofnuninni.
Það em engin ný sannindi að
langvarandi valdaseta spillir og
bhndar. Sjálfstæðismenn hafa
stjómað Reykjavík svo lengi að
þeir em famir að trúa því að borg-
in sé þeirra eign. Undantekningar-
tímabihð 1978-82 virðist þar engu
um breyta. Eitt htið dæmi um eign-
artrú þeirra er bann borgarstjóra
við þvi að sijómarandstaöan héldi
blaðamannafundi í húsakynnum
borgarinnar. Húsnæðið var ekki
upptekið fyrir eitthvað annað,
ástæðan fyrir banninu var „af því
bara“.
Helgi Hálfdanarson vUl fá að taka
á áður en hann trúir uppá núver-
andi ráðamenn borgarinnar að þeir
sýni umbjóðendum sínum og sjálfu
lýðræðinu blygðunarlausa fyrir-
Utningu. Við skulum sjá hverju
fram vindur með ráðríkishúsið
svokallaða. Ef tU vUl á heym og
skUningur valdsins sér batavon, en
þá þarf að styrkja þau meðul sem
duga. Skýrar raddir og hiklaus oln-
bogaskot er tæki fólksins tU þess
að koma stjómendum í skUning um
að þeir vom kjömir til þess að ráða
í umboði lýðsins en ekki gegn vilja
hans.
Kristín Á. Ólafsdóttir
borgarfulltrúi
Alþýðubandalagsins
„Eigi svo aö heita aö kjósendur ráöi í
gegnum fulltrúa sína verða stjórn-
málamenn að vera undir strönpu
eftirliti almennings og finna fra honum
aðhald.“
mönnum í borgarstjóm. „Þau taia