Dagblaðið Vísir - DV - 03.09.1988, Blaðsíða 18

18
I,AUGARDA'GUR 3. SEPTEMBER 1988.
Veröld vísindaima
Með þessum útbúnaði má mæla
hvernig íþróttamenn nýta súrefni.
íþróttatæknin
á nýtt stig
Þegar þrotlausar æfingar eru hætt-
ar að skila íþróttamönnum árangri
er ekki annað til ráða en að leita á
náðir vísindanna í von um lausn á
vandanum. Sovétmenn og fleiri þjóö-
ir Austur-Evrópu hafa náö betri ár-
angri en aðrir við að koma sínu fólki
á verðlaunapallana. Til þess beita
þeir margvíslegri tækni sem margir
Vesturlandabúar hefðu fullan hug á
aðkynnast nánar.
Undanfarin tíu ár hafa Bandaríkja-
menn rekið tilraunastöö í Colorado
Springs þar sem reynt er aö full-
komna árangur íþróttamanna. Þetta
gera þeir til að halda mönnum sínum
í fremstu röð. Þörfm er aidrei meiri
en nú þegar farið er að blika á gullin
í Seoul þar sem ólympíuleikarnir
verða haldnir nú síðar í mánuðinum.
Eitt af því sem krefst sérstakrar
rannsóknar hjá iþróttamönnum er
hvernig þeir nýta súrefnið sem þeir
anda að sér. í tilraunastöðinni í Col-
orado hefur venð fundin upp sérstök
aðferö til að mæla súrefnisnámið.
íþróttamaðurinn er látinn anda öllu
lofti frá sér í stóran poka. Meðan á
mælingunni stendur fær hann sér-
stakan höfuðbúnað sem gerir honum
kleift að anda óhindrað að sér.
Súrefnið í loftinu, sem íþróttamað-
urinn andaði frá sér, er mælt. Þjálf-
aður íþróttamaður nýtir súrefniö allt
að helmingi betur en óþjálfaður maö-
ur og eftir því sem súefnið nýtist
tíetur er vonin um árangur meiri.
Með mælingum af þessu tagi má
komast að því hvort viðkomandi
íþróttamaður nýtir súrefnið, sem
hann andar að sér, nægilega vel.
Komi í ljós að svo er ekki verður að
leita nýrra leiða til að bæta þar úr.
Nothæft skallameðal fundið upp
Þeir sem lifa í ótta um að fá skalla
sjá nú fram á bjartari tíma. Lyíjaeft-
irlitiö í Bandaríkjunum hefur leyft
notkun á skallameðali sem örvar
hárvöxt hjá þeim sem farnir eru að
missa hár.
Nýja lyfið heitir Rogaine. Það er
fyrsta og eina skallameðalið sem fær
opinbera viðurkenningu í Bandaríkj-
unum. Seinlegt er að telja upp þau
skallameðul sem ekki hafa fengið
slíka viðurkenningu þótt ítrekað hafi
verið leitað eftir því.
Virka efnið í Rogaine er minoxidil
sem áður hefur komið að notum við
að draga úr blóðþrýstingi. Fyrir til-
viljun uppgötvaðist að það örvaði
einnig hárvöxt. Upphaflega var lyfið
Ungir menn þurfa ekki lengur að óttast um hárið á höfðinu.
í töfluformi en eftir að hinir óvæntu
eiginleikar komu í ljós var farið að
framleiða það í fljótandi formi og til-
raunir hófust með að nota það sem
áburð.
Fjöldi karlmanna, sem famir voru
að missa hár, tók þátt í tilraun með
lyfið. í tólf mánuði báru þeir það
reglulega á höfuð sitt. Árangurinn
var sá að hár tók að vaxa sem aldrei
fyrr á höfði 39% þeirra sem tóku
þátt í tilrauninni. Hjá hinum þátttak-
endunum var engin breyting sjáan-
leg.
Engin skýring er á því af hverju
lyfið verkar ekki jafnt á alla menn.
Þaö er tahð hafa mest áhrif á menn
sem eru innan við fertugt og hafa
ekki misst nema lítinn hluta af hár-
inu. Viö tilraunirnar kom vel í ljós
að ekkert nýtt hár my ndast fyrir til-
verknaðlyfsins.
Rogaine er dýrt lyf. Skammtur,
sem endist í hálft ár, kostar um 16
þúsund krónur. Þá er sá galli á gjöf
Njarðar að áhrif lyfsins hverfa um
leið og hætt er að nota þaö. Skömmu
eftir að hætt er að nota lyfið taka
hárin að falla á ný eins og ekkert
hafiveriö aögert.
Lyfið viröist vera skaðlaust og
aukaverkanir svo óverulegar að eng-
in ástæða er til að óttast þær. Þó eru
dæmi um truflanir á hjartslætti,
enda lyfið upphaflega hjartalyf, og
stundum fylgir því kláði. Þessir van-
kantar eru þó taldir léttvægir miðað
við kostina ef lyfið hefur tilætluð
áhrif.
Fullkomin vasatölva að koma á markaðinn
Eftir fáar vikur kemur a markað- hönnun fyrir tölvufyrirtækið Pison.
inn í Bandaríkjunum raunveruleg Frumgerð tölvunar var sýnd fyrir
vasatölva. Þaö er bandaríska tölvu- nokkrum vikum. Þeir félagar höfðu
fyrirtækið Atari sem framleiöir tölv- áöur barist viö mikinn fjárhags-
una eftir einkaleyfi frá breskum vanda, fyrir utan þann tæknilega,
hönnuðum. Tölvan er á stærð viö áður en þeim tókst að koma fyrstu
vasaútvarp en er samt IBM sam- tölvunni saman. Öílug tölvufyrir-
hæfð. Vinnsluminniö er 512 K. Hægt tæki höfðu takmarkaðan áhuga á
er aö nota öll algeng forrit sem notuð hugmyndinni þar til stjómendúr At-
eru í venjulegum einkatölvum, svo ari gerðu samning um framleiöslu
sem ritvinnslu- og reikniforrit. við hönnuöina.
Á tölvunni er kristalsskjár. Á hon- Tölvan er einkum ætluð mönnum
um birtast átta 40 stafa línur í einu. sem vegna viðskipta sinna verða að
Forrit og efni er hægt að geyma á ferðast víða. Hjá Atari er gert ráð
sérstökum disklingum sem að vísu fyrir að það margar tölvur seljist á
eru mun minni en hefðbundnir diskl- næstu mánuðum að þær borgi allan
ingar fyrir PC tölvur. framleiðslukostnaðinn. Áætlað er að
Þessi tölva er mun minni en þær tölvan kosti aðeins um 16 þúsund
ferðatölvur sem hingað til hafa verið krónur. «11
framleiddar en hún á að hafa alla Nú hefur spurst að fleiri tölvufram-
sömu kosti. Tölvan gengur undir leiðendur ætli aö veðja á þessa sömu
nafninu DIP og er hönnuð af Bretun- hugmynd og ætli að senda frá sér
um David Frodsham og Ian Culh- raunverulegar vasatölvur eftir ára-
more. Þeir hófu starf sitt árið 1986 mótin.
eftir að hafa áður unnið að svipaðri Nýja va
Nýja vasatöivan er IBM samhæfð.
M
0
L
Þetta er ekki dæmigerð fjölskylda frá steinöld.
Skekkja í tímatalinu
I athugun, sem gerö var ný-
lega í Bandaríkjunum, kom í
ljós aö þekking fólks í háskóla-
námi á forsögu mannkyns er
afar takmörkuö. Því er til dæm-
is almennt trúað aö steinaldar-
menn hafi veriö uppi á sama
tíma og risaeðlur. Staðreyndin
er hins vegar sú að risaeðlumar
voru aldauöa 65 milljón árum
áður en fyrstu mennimir komu
framásjónarsviðið.
Þá trúðu um 10% stúdent-
anna því að Guö hefði skapað
himin og jörö íyrir 6000 ámm
og að steingervingar séu leifar
dýra sem fórust í Nóaflóðinu.
Þá kom í ljós að ýmis trúarat-
riði af þessu tagi er langalgeng-
ust í Suðurríkj um Bandarikj-
anna.
Jörðin
höktir
Allirvitaaðhver
sólarhringur er ekki
alveg24 klukku-
stundalangur. Þar
vantar eilítið upp á en
við notum hlaupár til
aöeyöaskekkjunnií
tímatalinu. Vísinda-
mönnum erlíkaljóst
aödagamirerumi-
slangir þótt þar muni
yfírleittekkinema
broti úr sekúndu.
Lengivartaliðað
jarðskjálftar ættu sök
áþessummun.Nú
hefurhinsvegar
komiðíljósaðleita
verðurfleiriskýr-
inga. Jarðskjálftar
getavissulega haft
áhrifá snúningjaröar
enáhrifinemvart
mælanleg. Þvíernú
verið aö leita aö hald-
betri skýringum á því
aöjörðin snýstekki
alveg viðstöðulaust 1
kringumsjálfasig.
• I
"J v
Jörðin snýst ekki alla daga jafnhratt.
Mein-
hollt
Núhefúrkomiðá
daginnaðfitaí
súkkulaði getur dreg-
iðúrkólesterolií
blóði.Tilraunirhafa
sýntaðfeitiníkakó-
kjörnumerekkieins
óholloglengihefur
veriðtalið.
Þaðhefuraövísu
veriöfundiðaötil-
rauninniaðóunnir
kakókjamarvora
ekkinotaðirviðtil-
rauninaheldurefni
unninúrþeim.Því
kunna áhrifm aö vera
önnur ef hráefnið er
notaöeinsogþaðerí
raunogveru.Ená
meöanbeðiöereftir
nýrriniðurstöðuer
sjálfsagtaðreynameð
óhóflegu súkkulaöiáti
hvort upphaflega nið-
urstaöanerekkirétt.