Dagblaðið Vísir - DV - 03.02.1990, Blaðsíða 9

LAUGAJIDAGUR 3. FEBRÚAR 1990.
9
- segir Kristín S.teinsdóttir, annar höfundur leikritsins Eymalangir og annað fólk
„Tilgangur okkar var að koma al-
veg ákveðnum boðskap á framfæri
með þessu leikriti og ég held að hann
eigi fullt erindi til íslendinga. Ég held
að umburðarlyndi íslendinga gagn-
vart þeim sem eru öðruvísi sé af
verulega skornum skammti,“ segir
Kristín Steinsdóttir rithöfundur um
fjölskylduleikrit sitt og Iöunnar syst-
ur sinnar, Eyrnalangir og annað fólk.
Verkið er á fjölum Leikfélags Akur-
eyrar um þessar mimdir.
Kristín Steinsdóttir hefur verið
þekkt fyrir annað fram til þessa en
aö skrifa pólitísk verk. Hún hefur
hins vegar skrifað nokkrar vinsælar
barnabækur. Sú nýjasta kom út fyrir
síðustu jól og nefnist Stjörnur og
strákapör.
Kristín og Iðunn hafa unnið saman
áður með góðum árangri. Einna
þekktastur afrakstur samvinnu
þeirra er leikritið „Síldin kemur sOd-
in fer“ sem sett var upp hjá Leik-
félagi Reykjavíkur undir nafninu
Síldin er komin. Síldin er nú að slá
öll sýningarmet í Klakksvík í Fær-
eyjum. Verk þeirra beggja hafa verið
verðlaunuð í bak og fyrir.
Fordómar
En pólitísk hafa skrif þeirra yfir-
leitt ekki verið. Nú bregður hins veg-
ar svo við að þær systur taka til
umfjöllunar fremur viðkvæmt efni
þ.e.a.s. fordóma okkar gagnvart þeim
sem einhverra hluta vegna falla ekki
inn í hópinn.
„Það er auðvitað hættulegt að al-
hæfa um heila þjóð en ég held satt
að segja að við íslendingar séum ekki
eins heilagir og fordómalausir og við
viljum stundum vera láta.
Eg held að íslendingar líti margir
þannig á að þeir séu mikil menning-
arþjóö og fullir umburðarlyndis en
er það alveg sannleikanum sam-
kvæmt?
í leikritinu reynum við að varpa
ljósi á það hvernig íslendingar koma
sjálfum sér fyrir sjónir að þessu leyti
en ekki síður hvernig íslendingar
koma þeim fyrir sjónir sem eru öðru-
vísi.
Við systur höfum haft aðstöðu til
þess að fylgjast með því hvernig
fjöldinn meðhöndlar þá sem hafa
sérstöðu á einhvern hátt, hvort sem
er í úthti eða háttalagi.
Við erum báðar kennarar og höfum
horft upp á þetta í skólanum. Mér
verður þungt um hjartarætur þegar
ég vefð vitni að því hve grimmilega
og miskunnarlaust börn geta leikið
þá sem ekki eru eins og gerist og
gengur."
Ramakvein
þjóðarsálarinnar
„Þótt börn séu ótrúlega grimm í
þessum efnum, held ég að þau séu
líka fljótari að taka í sátt en þeir full-
orðnu. Bömin koma auðvitað að
verulegu leyti með skoðanir sínar að
heiman, bæði frá foreldrum og úr
fjölmiðlum.
Ég var illilega minnt á það í haust
að efni þessa leikrits okkar á fullt
erindi. Þegar rætt var um að hleypa
nokkrum Víetnömum til viðbótar
inn í landið rak Þjóðarsáhn upp
ramakvein og taldi hinum hreina
kynstofni stafa hin mesta hætta af.
Þjóðarsál rásar tvö er að vísu dálítið
sérstakt úrtak og ekki gott að draga
of miklar ályktanir af þeim skoðun-
um sem þar koma fram en ég hygg
Garðar Guðjónsson, DV, Akranesi:
Frá uppfærsiu Leikfélags Akureyrar á Eyrnalöngum og öðru fólki. Systurnar Kristín og Iðunn Steinsdætur deila þar á viðhorf Islendinga til þeirra sem
skera sig úr hópnum á einhvern hátt, t.d. sökum litarháttar og framandi menningar.
Verndaðir íslendingar
Kristín hefur einnig persónulega
reynslu af viðhorfum Vestur-Þjóð-
veija til hörundsdökkra útlendinga
þar í landi.
„Ég kom ung til Vestur-Þýskalands
og fór nánast mállaus að vinna í
þvottahúsi. Sjálf var ég meðhöndluð
eins og hálfgerður fáviti en fram-
koma í minn garð var hátíð miðað
við þá meðferð sem tyrkneskar kon-
ur fengu að reyna. Þær urðu hrein-
lega fyrir barsmíðum ef svo bar und-
ir.
íslendingar hafa verið verndaðri
en aðrar þjóðir í þessu tihiti. Frænd-
ur okkar á Norðurlöndum hafa tekið
við flóttafólki frá þriðja heiminum í
mun meiri mæli en við íslendingar
og þar hafa komið upp ýmis vanda-
mál sem eru lítt þekkt á íslandi.
íslendingar hafa getað lifað í þeirri
blekkingu að þeir séu fijálslyndir
gagnvart hörundsdökku fólki."
íslendingum
treystandi?
„Mín skoöun er sú að við ættum
auðveldlega að geta tekiö við flótta-
fólki í mun stærri stíl en við höfum
gert fram til þessa en ég er ekki viss
um að ég treysti okkur til þess að
óbreyttu.
Danir, Norðmenn og Svíar voru
alls ekki nægilega vel undir það bún-
ir að takast á við þau vandamál sem
geta komið upp þegar ólíkir menn-
ingarheimar mætast en ég tel okkur
enn verr undir það búin.
Við eigum raunar langt í land með
að geta sýnt það umburðarlyndi og
þann skilning sem til þarf. Ef íslend-
ingar ætla sér að taka við fólki frá
öðrum menningarsvæðum veröur að
undirbúa það vel, til að mynda með
því að kynna bakgrunn fólksins.
Þar hafa skólarnir og fjölmiðlarnir
mikilvægu hlutverki að gegna og ég
er smeyk um að fölmiðlar þyrftu að
breytast mikið til þess að geta gegnt
þeirri skyldu sinni.“
Fáfræði
„Ég held að fordómar og fjandsemi
í garð hörundsdökks fólks byggist að
miklu leyti á fáfræði. Okkur hættir
mjög við því að mynda okkur skoðun
og slá fram fullyrðingum án þess að
hafa kynnt okkur málavexti."
- Þú ert svartsýn á að íslendingar
geti tekið sómasamlega viö fólki sem
hefur annan litarhátt og aðra menn-
ingu en í leikriti ykkar systra fellur
að lokum allt í ljúfa löð hjá íslending-
um og eyrnalöngum. Ér það ekki
blekking?
„Ég skal játa að endirinn er veik-
asti hlekkur verksins enda skrifuð-
um við upphaflega annan og ekki
jafnhamningjusamlegan endi. En
þegar komið er með svona vérk í leik-
hús þarf oft ýmsu að breyta. Leikrit-
ið var of langt, það þurfti að stytta
og við höfum kannski ekki gert það
nógu vel. Það kom að minnsta kosti
niður á endinum.“
- Þú ert ekki þekkt fyrir að skrifa
þjóðfélagslegar ádrepur. Leiö þér vel
í predikunarstólnum?
„Við reyndum eftir mætti að kom-
ast hjá því að predika og ég tel það
hafa tekist. Það var mjög skemmti-
legt að reyna að koma skoðun á efni
sem þessu á framfæri þannig að
bæði böm og fullorðnir skilji.
Það er ádrepa í þessu verki. Boð-
skapur okkar er sá að fólk eigi að
geta lifað í sátt og samlyndi óháð
útliti. Það er innræti okkar sem
skiptir mestu,“ segir Kristín.
Kristin Steinsdóttir rithöfundur: Okkur hættir við að mynda okkur skoðun
og slá fram fullyrðingum án þess að hafa kynnt okkur málavexti áður.
DV-mynd GG, Akranesi
að þessar skoðanir séu útbreiddari
en margur heldur.“
Randaflugur
uröu eyrnalangar
Upphaflega skrifuðu Kristín og Ið-
unn leikrit um röndótt fólk og köll-
uðu Randaflugur. Vegna .förðunar-
vanda var brugðið á það ráð að hafa
fólkið eymalangt. Kristín er þó ekki
í hjarta sínu búin að sætta sig við
þessa breytingu og segist enn tala
um röndótta fólkið sitt.
. í leikriti þeirra systra verður fólkið
á eyjunni Sebrakabra fyrir þeirri
ógæfu að heimkynni þess lenda und-
ir hrauni. Fólk þetta, sem er eyrna-
langt með afbrigðum, verður því að
leita sér nýrra heimkynna og hafnar
að lokum á íslandi. Hér er hinum
eyrnalöngu mjög misjafnlega vel tek-
ið. Sumir taka þá strax í sátt, en
aðrir þurfa lengri tíma til þess að
átta sig á þessum nýju þjóðfélags-
þegnum.
Kristín neitar því að í leikritinu sé
verið að lýsa móttökum íslendinga á
Víetnömum sem fluttust hingað til
lands árið 1979. En systumar hafa
kynnst þeim vel og hafa fylgst með
hvernig þeim gengur að aðlagast ís-
lensku samfélagi.
„Þeir hafa fengið misjafnar mót-
tökur á íslandi. Margir hafa komið
fram við þá eins og jafningja en hitt
er þó of algengt."
Erum ekki eins frjáls-
lynd og við höldum