Dagblaðið Vísir - DV - 03.02.1990, Blaðsíða 6

6
LAUGARDAGUR 3. FKBRÚAR 1990.
Úflönd
Júgóslavía:
Herinn í við-
bragðsstöðu
Ráöamenn í júgóslavneska
hernum sögöust í gær reiðubúnir
að beita hervaldi til að koma í veg
fyrir borgarastyijöld með því að
binda enda á þjóðemisrósturnar
i Kosovo-héraði í lýðveldinu
Serbíu í suðurhluta landsins.
Átök í héraðinu hafa þegar orðiö
um þrjátíu manns að bana. Her-
inn hefur sent hermenn og skrið-
dreka á vettvang en hefur hingað
til neitað að taka þátt í bardög-
um.
í fréttum x Júgóslvavíu var sagt
að borgarastyrjöld væri yfirvof-
andi í Kosovo og að Janez Dmov-
sek forseti heföi farið til héraðs-
ins til viðræðna viö ráðamenn.
Átök milli Albana, búsetta í
Kosovo, sem fara fram á pólitísk-
ar umbætur, og lögreglu hafa nú
staðið í niu daga.
Júgóslavneska þingið mun
koma saman til fundar 7. þ. m.
til að ræða ástandiö í Kosovo, að
því er júgóslavneska fréttastofan
Tanjug skýrði frá. Sjá mátti
skriðdreka á götum Pristina, höf-
uðborgar Kosovo, í gær og lög-
regla gekk um vopnuð sjálfvirk-
um skotvopnum. Ottast er að sex
hafi falliö til viðbóta í átökum á
fimmtudag. í fréttum Tanjug
sagði að 20 hefðu látist en frétta-
menn í héraðinu segja að að
minnsta kosti 29 hafi látist síðan
24. janúar.
V-Þýskaland:
Farþega-
lestir
í árekstri
Tvær 'vestur-þýskar farþega-
lestar rákust saman á lestarstöð
nærri Frankfurt í gærdag með
þeim afleiðingum að ellefu létust
og sjötfu slösuðust að sögn emb-
ættismanna. Önnur lestanna fór
út af sporinu.
Um tvö þúsund farþegar voru í
lestunum þegar áreksturinn átti
sér stað á háannatímanum í gær.
Slysið átti sér stað á Rússels-
heimstöðiimi, um 25 kilómetra
suðvestur af Frankfurt
Harðnandi
átökíBeirút
Mörg hxmdruð sprengjur féllu
á íbúðarhús, sjúkrahús og aörar
byggingar í austurhuta Beirút-
borgar í Líbanon í gær með þeim
afleiöingum að böm lokuðust
inni í skólabyggingum og slasaöir
urðu undir rústum hruninna
bygginga. Skelflngu lostnir for-
eldrar hvöttu hinar stríðandi
fylkingar að hlífa bömum sínum
sem lokast höfðu inni í skólum.
Bardagar tveggja andstæðra fylk-
inga kristiima í Beirút í gær eru
þeir verstu sem íbúar þessarar
striðshijáðu borgar hafa orðið
vitni að.
Forseti landsins, Elias Hrawi,
kvaðst reiöubúinn að senda her-
menn á vettvang til að binda enda
á átökin ef þess væri óskað. Her-
menn undir stjóm Aouns hers-
höfðingja eiga nú í striði viö her-
menn líbanska þjóövarðliðsins.
Leiðtogar þess síðamefhda hafa
hvatt til þess að Aoun verði vikið
frá völdum og segja fréttaskýr-
endur að túlka megi yfirlýsingar
þeirra sem hvatningu til Hrawi.
Að minnsta kosti eitt hundrað
og þijátíu hafa týnt lífi síðan bar-
dagar hófust á nýjan leik í Beirút
á miðvikudag þegar Aoxm skipaöi
þjóðvarðliöinu aö leggja niður
VOpn. Reuter
F.W. de Klerk, forseti Suður-Afríku, hélt stefnuræðu sína í gær. I henni til-
kynnti hann m.a. að banni við starfsemi Afríska þjóðarráðsins væri aflétt
en það hefur verið í gildi í þrjátiu ár. Simamynd Reuter
Banninu aflétt
í yfirlýsingum forsetans í gær fólst
ennfremur að fallið yrði frá banni
við starfsemi Afríska þjóðarráðsins
en það hefur nú verið í gildi í þijfttíu
ár. Þá hefur banni við starfsemi rúm-
lega þrjátíu annarra hópa, sem berj-
ast gegn aðskilnaðarstefnu suður-
afrískra stjómvalda, sem og Komm-
únistaflokks Suður-Afríku, verið af-
létt. Kommúnistaflokkurinn hefur
verið bannaður í fjóra áratugi.
„Tími ofbeldisverka er liðinn en
tími sátta og enduruppbyggingar
runninn upp,“ sagði de Klerk. Frétta-
skýrendur og stjómarerindrekar
segja að stefnuræöa forsetans - sú
fyrsta sem hann heldur síðan hann
tók við völdum fyrir ári - feli í sér
viðtækustu breytingar á stefnu
stjórnvalda síöan Þjóöarflokkurinn
komst til valda áriö 1948. Segja þeir
að ræðan hafi farið fram úr þeirra
björtustu vonum.
Tillögur de Klerks fela m.a. í sér
að pólitískir fangar verði látnir laus-
ir, að hengingar verði bannaðar
tímabundið og að neyðarritskoðun
verði aflétt. Þó verða sett ný lög sem
takmarka hvað sýna má í sjónvarpi.
Langtímalög um hömlur á starfsemi
fjölmiðla verða áfram í gildi. Forset-
inn sagöi langtímamarkmið sitt vera
að semja nýja stjórnarskrá þar sem
kveöiö yrði á um kosningarétt handa
öllum íbúum Suður-Afríku, án tillits
til litarháttar.
„Sigur í nánd“
Háttsettur embættismaður Afríska
þjóðarráðsins sagði í kjölfar ræðu
forsetans að hann gætí merkt ein-
hverjar „raunverulegar breytingar"
en að eftírgjöf de Klerks til meiri-
hluta blökkumanna fullnægði ekki
þeim kröfum sem Afríska þjóðarráð-
ið hefur sett fram.
Walter Sisulu, fyrrum leiðtogi
ráðsins, kvaöst ánægður og sagði á
fundi með fréttamönnum að sigur
væri í nánd. „En hann (de Klerk)
hefur ekki gengið nógu langt,“ sagði
hann og bætti við að ekki mætti af-
létta efnahagslegum refsiaögerðum
gegn stjórnvöldum í Suður-Afríku.
Leiötogar Zambíu, þar sem Afríska
þjóðarráðið hefur höfuðstöðvar sín-
ar, og Nígeríu fógnuðu ákvörðunum
de Klerks. „Ef svo heldur fram sem
horfir vonast ég til að við munum
fljótlega sjá að blökkumenn fái í
hendur full réttindi í Suður-Afríku,“
sagði nígerískur embættismaður.
Jákvæð viðbrögð Vesturlanda
Vestrænir stjórnarerindrekar í
Höfðaborg sögðu að de Klerk hefði
lagt grunninn að bættum samskipt-
um Suður-Afríku við vestrænar rík-
isstjórnir og hugsanlega að einhverri
eftirgjöf refsiagerða gegn suður-
afrískum stjórnvöldum. Ræöaforset-
ans krefst þess að Vesturlönd, sem
og Afríska þjóðarráðið, bregðist við,
segja þeir.
Thatcher, forsætisráðherra Breta,
fagnaði ákvörðun forsetans og bauð
bæði honum og Mandela í heimsókn
til Bretlands. „Þetta er tímamóta-
skref í átt að nýrri Suður-Afríku,“
sagðiforsætisráðherrann. „Við mun-
um íhuga frekari jákvæðar aðgerðir
þegar Mandela hefur fengið frelsi.“
Bush Bandaríkjaforseti fagnaði
einnig ákvörðunum de Klerks en
sagði að frekari framvinda þessarar
þróunar yrði að eiga sér stað áður
en hann félli frá refsiaðgerðum sem
bandarísk stjórnvöld hafa samþykkt
gegn Suður-Afríku. „Ég lít á þetta
jákvæðum augum og tel aö öll heims-
byggðin geri slíkt hið sarna," sagði
Bandaríkjaforseti.
Talsmenn framkvæmdastjórnar
Evrópubandalagsins kváðust
ánægðir með yfirlýsingar de Klerks
en ekki er að sjá merki þess að aðild-
arríkin hyggist endurskoða efnhags-
legar aðgerðir bandalagsins gegn
stjóm Suður-Afríku.
„Kjötlaust bein“
Mörgum fannst forsetínn ekki hafa
gengið nógu langt. Einn félaga í PAC,
einum róttækasta hópi baráttunnar
gegn aðskilnaðarstefnunni, sagði
yfirlýsingar forsetans hjómið eitt og
hét því að hópurinn myndi herða
vopnaða baráttu sína fyrir jafnrétti.
Winnie Mandela, eiginkona Nel-
sons Mandela, sagði að íbúar Suður-
Afríku væru ekki reiöubúnir að
þiggja „bein með engu kjöti á“. Hún
sagði að de Klerk hefði átt aö afnema
neyðarlögin sem verið hafa í gildi í
þrjú ár, sem og aðskilnaðarstefnuna.
Winnie var í fararbroddi kröfugöngu
þúsunda blökkumanna um Höföa-
borg í gær þar sem aöskilnaðarstefn-
unni var mótmælt.
Margir ungir Suöur-Afríkubúar
fógnuðu fréttunum og hópuðust
hundruðum saman út á götur Jó-
hannesarborgar. Þeir hrópuðu „Viva
ANC“ eða „Lifi Afríska þjóðarráðið"
þegar fregnir af ákvöröunum de
Klerks bárust. Lögregla beitti tára-
gasi og hundum tíl að tvístra hópnum
en ekki er vitað um alvarleg átök.
Fjöldi unglinga gekk um göturnar
„Nú er runnirin upp tími samn-
inga,“ sagði forseti Suður-Afríku,
F.W. de Klerk, í gær er hann skýrði
frá því að þekktasti pólitíski fangi
Suður-Afríku, Nelson Mandela, yrði
látinn laus úr fangelsi fljótlega, sem
og að banni við starfsemi, rúmlega
þrjátíu samtaka, sem beijast gegn
aðskilnaðarstefnu suður-afrískra
stjórnvalda, hefði veriö aflétt. Að
mati fréttaskýrenda hafa suður-
afrísk stjórnvöld með þessu auðveld-
að friöarviðræður yfirvalda og leið-
toga blökkumanna.
Viðbrögð viö ummælum forsetans
hafa verið jákvæð en einnig ein-
kennst af varkárni. Mörg ríki hafa
lýst yfir ánægju sinni en sumum
þjóðernissinnum fannst forsetinn
ekki hafa gengið nógu langt. Forseti
Afríska þjóðarráðsins, Oliver
Tanibo, hvatti de Klerk til að láta
Mandela lausan tafarlaust.
í stefnuræðu sinni við upphafþing-
halds í gær sagöi de Klerk að Mand-
ela, sem verið hefur á bak við lás og
slá í rúman aldarfjórðung, sakaður
um að reyna að steypa stjórn hvíta
minnihlutans í Suður-Afríku, yrði
látinn laus án nokkurra skilyrða. En
hann sagði ekki hvenær það yrði
heldur einvörðungu að ákvörðun
þess efnis yrði tekin fljótlega. Að
sögn heinúldarmanna innan suður-
afrísku stjómarinnar gæti vel farið
svo að Mandela verði frjáls ferða
sinna innan viku.
Þúsundir blökkumanna í Suður-Afriku hópuðust saman á götum borga
landsins þegar fréttist að blökkumannaleiðtoginn Mandela yrði fljótlega
látinn laus. Þessir menn, með kröfuspjald þar sem krafist er tafarlausrar
lausnar Mandela, tóku þátt í kröfugöngu í Höfðaborg.
Símamynd Reuter
Mandela hefur nú verið í fangelsi i
rúman aldarfjórðung. Þessi mynd
var tekin 1964 en þá var hann
dæmdur til ævilangrar fangelsisvist-
ar, ákærður fyrir að reyna að steypa
stjórn hvita minnihlutans.
með kröfuspjöld þar sem krafist var
tafarlausrar lausnar Mandela og aö
stjórnvöld afnæmu kynþáttaaðskiln-
aðarstefnuna.
Reuter
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óverðtryggð
Sparisjóðsbækurób. 4-7 LB.Bb
Sparireikningar
3jamán.uppsögn 5-7,5 Lb
6mán. uppsögn 5-8 Ib.Bb
12mán.uppsögn 8-9 lb
18mán. uppsögn 16 Ib
Tékkareikningar, alm. 1-2 Sb
Sértékkareikninqar 4-7 Lb.Bb
Innlán verðtryggð Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 1,5 Allir
6n)án. uppsögn 2,5-3,0 Lb.Bb,-
Innlánmeðsérkjörum 2,5-3,25 Sp
Inhlángengistryggð
Bandaríkjadalir 6,75-7,25 Sb
Sterlingspund 13,75-14.25 Ib.Sb
Vestur-þýsk mörk 6,75-7,25 Sb
Danskarkrónur 10.25-11,0 Ib
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
Útlán óverðtryggð
Almennirvíxlar(forv.) 20-22 Sb.Sp
Viðskiptavíxlar(forv.) (1) kaupgengi
Almennskuldabréf 21,5-28 Ib
Vióskiptaskuldabréf (1) kaupgengi. Allir
. Hlaupareikningar(yfirdr.) 25-26,5 Ib.Bb
Útlán verðtryggð
Skuldabréf 7,5-8.25 Lb.Bb
útlán til framleiðslu
Isl. krónur 20,5-26,5 Ib
SDR 10,75-11 Ib.Bb
Bandaríkjadalir 9,75-10 Bb
Sterlingspund 16,75-17 Bb
Vestur-þýsk mörk 9,75-10 Bb
Húsnæðislán 3,5
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 37,2
MEÐALVEXTIR
óverðtr. feb. 90 37,2
Verðtr. feb. 90 7,9
VÍSITÖLUR
Lánskjaravisitalajan. 2771 stig
Lánskjaravísitala feb. 2806 stig
Byggingavísitala feb. 527 stig
Byggingavísitala feb. 164,9 stig
Húsaleiguvísitala 2,5% hækkaði 1. jan.
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
Einingabréf 1 4,636
Einingabréf 2 2,547
Einingabréf 3 3,050
Skammtímabréf 1,581
Lífeyrisbréf
Gengisbréf 2,050
. Kjarabréf 4,590
Markbréf 2,444
Tekjubréf 1,915
Skyndibréf 1,384
Fjölþjóðabréf 1,268
Sjóðsbréf 1 2.238
Sjóðsbréf 2 1.708
Sjóðsbréf 3 1,567
Sjóðsbréf 4 1,320
Vaxtasjóðsbréf 1,5785
Valsjóðsbréf 1,4850
HLUTABREF .
Söluverð að lokinni jöfnun m.v. 100 nafnv.:
Sjóvá-Almennar hf. 424 kr.
Eimskip 424 kr.
Flugleiðir 163 kr.
Hampiðjan 174 kr.
Hlutabréfasjóður 168 kr.
Eignfél. Iðnaðarb. 185 kr.
Skagstrendingur hf. 320 kr.
Islandsbanki hf. 158 kr.
Eignfél. Verslunarb. 158 kr.
Oliufélagið hf. 333 kr.
Grandi hf. 157 kr.
Tollvörugeymslan hf. 114 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge.
Skammstafanir: Ab = Alþýðubankinn,
Bb = Búnaðarbankinn, Ib? Iðnaðarbank-
inn, Lb = Landsbankinn, Sb = Samvinnu-
bankinn, Úb = Útvegsbankinn, Vb =
Verslunarbankinn, Sp = Sparisjóðirnir.
Nánari upplýsingar um peningamarkað-
inn birtast i DV á fimmtudögum.
Mandela laus
innan viku?