Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.1993, Síða 12

12
LAUGARDAGUR13. MARS1993
Erlend bóksjá
Kaíró og Omaha
Metsölukiljur
Bretland
Skáldsögur:
1. Mary Wesley:
A Dubious Legacy.
2. Jeff Torrington:
Swing Hammer Swing!
3. Barry Unsworth:
Sacred Hunger.
4. Joanna Trollope:
The Choir.
5. Joanna Trollope:
The Rector's Wife.
6. Josephine Hart:
Damage.
7. Susannah James:
Love over Gold.
8. Susan Howatch:
Mystical Paths.
9. Stephen Fry:
The Liar.
10. Virginia Andrews:
Dawn.
Rit almenns eðlis:
1. Andrew Morton: ,
Diana: Her True Story.
2. Peter Mayle:
A Year in Provence. ;
3. Peter Mayle:
Toujours Provence.
4. Bill Bryson:
The Lost Continent.
5. Lesiey Player:
My Story: The Duchess of
York, Her Father and Me.
6. Cleese & Skynner:
Families & How to Survive
Them.
7. Bill Bryson:
Neither here nor there.
8. H. Beard & C. Cerf:
The Official Politically
Correct
Dictionary and Handbook.
9. David Delvin:
The Good Sex Guide.
10. Míchael Palin:
Around the WorJd in
80 Days.
(Byggt é The Sunday Times)
Danmörk
Skáldsögur:
1. Leif Davidsen:
Den sidste spion.
2. Maria Helleberg:
Mathilde - magt og maske.
3. Hans Scherfig:
Det forsomte forár.
4. Leif Davidsen:
Den russiske sangerínde.
5. Marianne Fredriksson:
Evas Bog.
6. Betty Mahmoody:
For mit barns skyld.
(Byggt á Politiken Sondag)
Enski njósnasagnahöfundurinn
Len Deighton er löngu kunnur fyrir
raunsæjar spennusögur um sam-
skipti njósnara og svikara í leyni-
þjónustum stórvelda í austri og
vestri þeirrar veraldar sem var á
meðan kommúnistar réðu ferðinni í
Austur-Evrópu.
Margir spáðu Deighton sömu ör-
lögum og Berlínarmúrnum sem
hann skrifaði svo mikið um. En hann
kom öllum á óvart og mætti til leiks
sterkari en nokkru sinni fyrr. Það
sýnir þessi nýjasta spennusaga hans,
City of Gold.
Deighton hefur kynnt sér sögu síð-
ari heimsstyrjaldarinnar og nýtir þá
þekkingu vel í nýju sögunni sem ger-
ist í Egyptalandi í ársbyrjun 1942.
Rommel er í þeirri miklu sókn sem
endaði loks með ósigri hans við E1
Alamain.
Njósnari Rommels
Rommel fær nákvæmar upplýs-
ingar um allalierflutninga Breta frá
snjöllum njósnara í Kaíró og það
auðveldar honum mjög sóknina til
Kaíró. Bretar senda lögreglumann til
borgarinnar til að reyna að hafa upp
á þessum slungna útsendara Þjóð-
verja. Það er hins vegar ekki auðvelt
í þessari „borg gullsins" því þar er
fátt sem sýnist. Jafnvel lögreglumað-
urinn reynist búa yfir alvarlegu
leyndarmáli.
Deighton spinnur þennan marg-
brotna vef af mikilli kunnáttu.
Helstu persónur hans eru áhuga-
verðar, söguþráðurinn spennandi og
lýsingarnar á lífinu í Kaíró htríkar.
Indíánahöfðinginn
Robert Ludlum er höfundur
margra hressilegra spennusagna þar
sem gjaman er fjallað um baráttu
við hættulega hryðjuverkamenn.
CIIÍOfEOlD
‘A superb example nf
Deíghton’s craft’
ROBERT HARRtS
SliNDAYTIMES
En hann hefur einnig reynt fyrir
sér á léttari nótunum. Þannig ritaði
hann fyrir mörgum árum gaman-
sama spennusögu, The Road to Gan-
dolfo. Þar tóku söguhetjurnar, brjál-
aði hershöfðinginn „Mac the Hawk“
Umsjón
Elías Snæland Jónsson
og skrítni lögfræðingurinn Sam De-
vereaux, þátt í stórbrotnu ráni á páf-
anum í Róm og varð úr því öhu hinn
fáránlegasti farsi.
í The Road to Omaha eru þessir
tveir sérstæðu herramenn komnir á
kreik að nýju. Nú hefur hershöfðing-
inn breytt um stíl og gerst índíána-
höfðinginn Þrumuhaus, leiðtogi
Wopotamis-ættbálksins. Að baki
Uggur vUji til að ná sér niðri á ráða-
mönnum í Pentagon og Hvíta húsinu.
Hann telur sig hafa fundið samning
sem Wopotamis-indíánar hafi gert
við hvíta foðurinn í Washington á
síðustu öld en stjómvöld stungið
undir stól og fer með málið fyrir
Hæstarétt Bandaríkjanna. í húíi em
yfirráð yfir einu mikilvægasta land-
svæði Bandaríkjanna, borginni
Omaha, en þar er helsta bækistöð
bandarískra eldflaugavama.
Þessar aðgerðir valda mUdum
taugatitringi og alls kyns ráða-
braggi. Þær uppákomur eru með
ólíkindum farsakenndar.
Það má þvi segja að báðir þessir
kunnu spennusagnahöfundar fari
hér nýjar en afar ólíkar leiðir og
skemmti lesendum sínum ágætlega.
CITY OF GOLD.
Höfundur: Len Deighton.
Arrow Books.
THE ROAD TO OMAHA.
Höfundur Robert Ludlum.
Bantam Books.
Metsölukiljur
Bandaríkin
Skáldsögur:
1. John Grisham:
The Pelican Brief.
2. Mary Higgins Clark:
All around the Town.
3. Michael Crichton:
Rising $un.
4. Mtchael Crichton:
Jurassic Park.
5. LaVyrie Spencer:
Bygones.
6. John Grisham:
The Firm.
7. Timothy Zahn:
Dark Force Rising.
8. Robert Ludlum:
The Road to
Omaha.
9. John Grisham:
A Time to Kill.
10. Elizabeth Lowell:
Untamed.
11. Terry Brooks:
The Elf Queen
of Shannara.
12. David Bischoff:
Grounded.
13. John Sandford:
Silent Prey.
14. Jane Smiley:
A Thousand Acres.
15. Sara Paretsky:
Guardian Angel.
Rit almenns eðlis:
1. Maya Angelou:
I KnowWhytheCaged Bird
Sings.
2. Gloria Steinem:
Revolution from
within.
3. Piers Paul Read:
Alive.
4. R. Marcinko & J. Weisman;
Rogue Warrior.
5. M. Scott Peck:
The Road Less
Travelled.
6. Al Gore:
Earth in the Balance.
7. Dpborah Tannen:
You just Don't
Understand.
8. Judith Warner:
Hillary Clinton:
The Inside Story.
9. Malcolm X 8t Alex Haley:
The Autobíography of
Malcolm X.
10. Susan Faludi:
Backlash.
11. Nancy Friday:
Women on Top.
12. Jil Ker Conway:
Written by Herself.
(Byggt a Ncw York Times Book Review)
Vísindi
Læknisskoð-
un gagnslaus
við val á
starfsfólki
Læknir í Hollandi segir að ekkert
gagn sé að að senda nýja starfsmenn
í læknisskoðun áður en þeir eru
ráðnir til verka. Mörg fyrirtæki hafa
þessa reglu til að minnka áhættuna
við að þjálfa nýtt starfsfólk sem síð-
an veikist skömmu eftir ráðningu
og verður óvinnufært.
Læknirinn, Wim de Kort að nafni,
hefur rannsakaö niðurstöður lækn-
isskoðunar hjá mörgum fyrirtækj-
um og borið þær saman við starfs-
aldur fólksins. Niðurstaðan var að
læknisskoðunin segði ekkert um
hve heilsuhraustur væntanlegur
starfsmaður verður.
Veikindi koma hvori eð er oftast
öllum að óvörum og heilsutæpir
menn verða oft allra karla elstir.
De Kort segir að því sé best fyrir
fyrirtæki aö spara sér kostnaðinn
við lækniskkoðanir.
Tebolli kemur
hjartanu í lag
Norskir læknar hafa fundið út að
einn bolli af tei á dag dregur úr
hættunni á aö fólk fái hjartasjúk-
dóma eins og kransæðastíflu. Teið
virðist eyða kólesteróh úr blóðinu
um leið og það lækkar blóðþrýsting.
Rannsóknin á áhrifum tesins stóð
í 12 ár og náði til 20 þúsund manna.
Með henni þykir sannað að sam-
band sé á milli tedrykkju og kólest-
eróls í blóði og blóðþrýstings. Þá
kom í ljós að teið hefur meiri áhrif
ákonurenkarla.
Mammútarnir, stærstu landdýrin
sem uppi hafa verið, snöggtrusu á
fáum sekúndum.
Mammút-
amir
snöggfrusu
Dýrafræðingar segja að allt bendi
til að mammútamir í Síberíu hafi
snöggfrosið í miklum hamförum
fyrir meira en tíu þúsund áram.
Nýjasta kenningin er að þeir hafi
frosið á fáum sekúndum þar sem
þeir stóðu. Slíkt geti aðeins gerst við
meira en 100 gráða frost.
Mammútar hafa fundist djúpfryst-
ir í freðmýram Síberíu með hálf-
tuggin sólblóm í kjaftinum. Sólblóm
þurfa minnst 20 gráöa hita til að
þrífast.
Örlög mammútanna benda því til
að þeir hafi lent í meiri náttúruham-
íoram en áöur hefur verið vitað um.
Hitastig hefur fallið um allt að 120
gráður á örskömmum tíma.
Til að skýra þetta hefur mönnum
helst dottið „kjarnorkuvetur" í hug.
Vitað er um mikil eldgos á ísöldinni
og aska frá þeim kann að hafa byrgt
fyrir allt sólskin á skömmum tíma
og þá hafi skollið á fimbulvetur á
augabragði.
Hjartað
minnkar með
aldrinun
Hjarta meðalmanns er um 1424
grömm þegar hann er á besta aldri.
Hjartaö minnkar síðan þegar ellin
gengur í garð og gamall maður hef-
ur misst um 30 grömm af hjarta
sínu.
Apamæður reyna að koma ungum
sinum á framfæri við fínu apana.
Apar klifra í
þjóðfélags-
stiganum
Apar klifra í trjánum. Það vissu
alhr en hitt vissu færri að þeir klifra
líka í þjóðfélagsstiganum. Þetta hafa
dýrafræðingar fundið út eftir rann-
sóknir á hópum apa í frumskógum
Afríku. Einkum eru þaö apamæður
sem vilja koma ungum sínum til
metorða.
Dýrafræðingarnir tóku eftir að
apamæðumar vora öllum stundum
að koma afkvæmum sínum í kynni
við aðra unga. í fyrstu virtist tilvilj-
un ráða þessu atferli en svo kom í
ljós að í 90% tilvika reyndu mæð-
uraar að finna ungum sínum leikfé-
laga úr efri stigum samfélags ap-
anna.
Dýrafræöingarnir halda að apa-
mæðurnar geri þetta til að koma
ungum sínum áfram með því að
stofna til æskukynna unga sinna við
finu apana í hópnum.
Veirum att
gegn krabba-
meinsfrumum
Vísindamenn í Heidelberg í
Þýskalandi eru aö gera tilraunir
með að nota veirur til að drepa
krabbameinsfrumur. Vonastþeir til
að þessi aðferð komi í fyllingu
tímans í stað hefbundinnar lyfja-
meðferðár.
Veirurnar hafa þegar skilað ár-
angri við að draga úr vexti krabba-
meinsæxla í músum. Vandinn er að
finna og þróa þær veirur sem ráðast
bara á krabbameinsframur en ekki.
heilbrigðar.
Táknmáls-
orðabók í
tölvu
í Danmörku er komin út tilrauna-
útgáfa af táknmálsorðabók í tölvu.
í hvert sinn, sem spurt er um orð,
kemur fram mynd af því á tákn-
máli heymarlausra.
Reynslan sýnir að myndin þarf
aðeins að vera í 1,5 sekúndur á
skjánum til að notandinn átti sig á
við hvað er átt. Því er ekki eins taf-
samt að nota bókina eins og ætla
mættiífyrstu.
í dönsku útgáfunni eru um 1500
tákn en vonir standa til að hægt
veröi að fjölga þeim um helming
innan skamms. Mesti vandinn viö
bókina er aö nokkuð öflugar tölvur
þarftilaðnotahana.
Nudd gegn
þung-
lyndi og eyðni
Hópur lækna við háskólann í
Miami í Flórída er að rannsaka
hvaða áhrif gamaldags nudd hefur
á líkamann og heilsu manna.
Læknamir, sem starfa undir
stjóm Tiffany Fields, hyggjast
sanna að nudd hafi fleira til síns
ágætis en að láta fólki líða vel.
Þegar eru komnar vísbendingar
um að nudd geti dregið úr þung-
lyndi hjá unglingum. Þá er verið að
rannsaka áhrif þess á ónæmiskerfi
líkamans.
Læknamir segja að tilraunir með
nudd fyrir böm, sem smitast hafa
af eyðni í móðurkviði, lofi góðu og
auki mótstöðu líkamans gegn eyðni-
veiranni. Meiri rannsóknir þarf þó
áður en þetta fæst staðfest.
Umsjón
Gísli Kristjánsson