Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.1993, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR13. MARS1993
15
Hún er til dæmis gjaldkeri for-
eldrafélagsins í grunnskóla hverf-
isins og þaö er hún sem tekur sam-
an allar nótumar sem gagnast við
skattframtahð. Ég fæ hins vegar
létt utbrot við það eitt að sjá þessa
pappíra.
Mjög grænn
Konan í DV-viðtalinu er meðvit-
uð um málefni neytenda, náttúru-
og umhverfissinnuð og „mjög
græn“ eins og það var orðað í blað-
inu. Ég er líka „mjög grænn“ en í
öðrum skilningi en DV-viðmæland-
inn. Ég er mjög grænn í bókhaldi
og það veit eiginkonan. Ég lét það
samt ekki á mig fá og sagði konuna
í blaðinu spara stórlega með því
að baka brauð. Hvað eyðum við
miklu í brauð á ári? spurði ég. Um
leið minnti ég hana á meðferð sona
okkar á franskbrauði. Við forum
með svona tvö brauð á dag, sagöi
konan eins og ekkert væri. Nú
snerust í mér kvamirnar og fann
ég enn fyrir því að ég er máladeild-
arstúdent. Tvö brauð á dag. Brauð-
ið reiknaði ég á hundraðogfimm-
tíukall. Þrjúhundraðkall á dag,
fiórtán brauð á viku, rúmlega tvö
þúsund á viku. Við eyðum hundr-
aðþúsundkalli á ári bara í brauð,
hrópaði ég og undraðist sjálfur út-
komuna. Við höldum uppi hálfu
bakaríi hér í Kópavogi án þess að
vita það, bætti ég við og var orðinn
meðvitaður um neytendamál.
Konunni þótti nokkuð til hins
neytendavæna manns síns koma
og fagnaði þessum fyrsta votti í
Neytendavænn
engrænn
Róaðu þig aðeins, sagði ég við son
minn á táningsaldri. Það er nóg til
og þú verður ekki afétinn. Dreng-
urinn róaðist ekki neitt og sporð-
renndi nokkrum kjúkhngalærum
og fleiri líkamspörtum hænsn-
fugla. Ofan í hann hurfu einnig
franskar kartöflur sem hefðu náð
þvert yfir íbúðina ef þær hefðu
verið lengdarmældar. Þá er ótahð
ahs konar gums og grænfóður sem
fylgir áti alifugla.
Skyndilega hrópaði piltur upp
yfir sig og út úr honum stóð hálft
lærið. Ég óttaðist að í honum stæði
en svo var ekki, sem betur fer.
Græðgin fór með hann. í öllu óða-
gotinu við að troða upp í sig kjúkl-
ingnum beit hann sig í fingurinn.
Og hann beit fast því fljótt átti að
vinna á lærinu. Strákur hreytti úr
sér nokkmm óprenthæfum setn-
ingum og kíkti á puttann. Hann
hékk á og því var ekki th setunnar
boðið. Hann tróð áfram í sig af síst
minni áfergju en áður.
Hvað er í eftirrétt? spurði strákur
móður sína um leið og hann strauk
kviðinn. Hann fékk að vita það.
Móðirin, sem þekkir karlrembur
meira en af afspurn, lét sér ekkert
bregða. Hún vissi sem var að strák-
urinn yrði kominn í kæhskápinn
hálftíma eftir kvöldverðinn að leita
sér að einhveiju ætilegu.
Amma gapti
Ég hef lært það af reynslunni að
unghngsstrákar geta étið á við flóð-
hest. Það sér samt ekki á úthti
þeirra. Þeir era grannir og spengi-
legir. Sennhega brenna þeir hkt og
gömul amerísk dollaragrín og við
því er lítið að gera. Þetta er ekki
bundið við strákana mína. Aðrir
jafnaldrar þeirra eru á sömu hnu.
Þeir eru að stækka, segir amma
þeirra og tekur þessu með stóískri
ró. Hún hefur sennhega séð það
jafnsvart áður. Þó hafa guttarnir
mínir einstaka sinnum náð að
ganga fram af ömmum sínum.
Þannig gapti amma þegar annar
þeirra mætti inn í sjónvarpsher-
bergi með franskbrauðsneiðar með
hunangi. Sneiðunum var þétt rað-
að frá fingurgómum og upp allan
handlegginn að öxl. Þessu fylgdi
svo stórt mjólkurglas. Þetta hvarf
eins og dögg fyrir sólu.
Unaðsstundir
með brauði
Stundum horfi ég á sveinana hita
upp fyrir kvöldmatinn. Þegar
svengdin er rétt að æra þá, svona
kortéri fyrir áætlaðan kvöldmatar-
tíma, taka þeir th sín eins og þrjár
velútilátnar samlokur. Ég endur-
tek: Sex brauðsneiðar á mann.
Skömmu síðar setjast þeir með
gaffla og hnífa á lofti og sést ekki
að forréttur þessi hái þeim.
Fyrir nokkrum árum man ég eft-
ir því að eldri strákurinn setti í sig
hálft franskbrauð með sultu og við-
eigandi mjólkurþambi. Við feögar
sátum saman viö borðið. Að átinu
loknu dæsti strákur og sagði upp á
engilsaxnesku: „This is life“. Þetta
var skoðun hans þá en lúmskan
grun hef ég um að í seinni tíð hafi
phturinn breytt mikhvægisröð un-
aðssemda hfsins. Það hða núorðið
hehu og hálfu nætumar sem gutt-
inn sést ekki heima hjá sér. Það
getur varla verið að hann sé að éta
franskbrauð með sultu næturlangt.
Heimilisbókhald?
Fram til þessa hef ég tahð þessa
sífehdu svengd ungdómsins nátt-
úrulögmál og satt best að segja ekki
haft miklar áhyggjur af því. Það er
dýrt að hfa og maturinn er dýr fyr-
ir utan aht annað sem venjuleg fiöl-
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
fréttastjóri
skylda þarf. Því fannst mér í raun
ekkert óeðhlegt við það að vera
búinn með hýruna fyrstu daga
hvers mánaðar. Við hjónin borguð-
um reikningana og gripum svo th
plastkortanna og keyptum mat fyr-
ir. Plastreikningana þurfti svo að
borga fyrstu daga næsta mánaðar
og svo koh af kohi. Ég náði varla í
skottið á sjálfum mér en tók þessu
af þvi að ég þóttist vita að ástandið
væri síst betra hjá öðrum í kring-
um mig. Þeir voru jafnvel enn
lengra frá sínu skotti en ég.
En þá heyrði ég af einum vinnufé-
laga minum. Það barst sem eldur í
sinu að síðasta daginn fyrir útborg-
un hefði hann átt til peninga.
Hreina og klára bankóseðla og inn-
stæðu á bók. Hvemig gat á þessu
staðið? Jú. Þau hjónin héldú ná-
kvæmt heimihsbókhald. Aht var
skráð, jafnvel minnstu útgjöld.
Þetta veitti þeim það aðhald að þau
áttu afgang. Fyrirbrigði sem varla
þekkist hjá venjulegu launafólki
lengur.
Smásyndir einar
Var þetta leiðin th að ná í skottið
á sjálfum sér? Skrá hjá sér eyðsl-
una? Standa frammi fyrir syndum
sínum, játa á sig misgjörðir og lofa
bót og betrun? Ég fór í huganum í
gegnum mín mál og kannaði hvort
þorandi yæri að nefna þetta við
konuna. í raun var ég tilbúinn í
slaginn. Engar syndir voru svo
svakalegar að ekki þyldu dagsljós-
ið. Að vísu verð ég að játa að það
gæti orðið óþæghegt að sýna það
svart á hvítu hvað jeppinn er
drykkfelldur á það blýlausa. En
rétt skal vera rétt. Ég var thbúinn
að standa fyrir framan konuna og
viðurkenna það aö jeppinn ætti við
drykkjuvandamál að stríða. Á móti
kæmi það að mér er það í bams-
minni að hafa fariö í ríkið. Það
ætti að bæta mína stöðu. Um leið
yrðu ahir aðrir í fiölskyldunni að
skrá útgjöld sín, stór og smá.
Bakið og sparið
Það varð enn th að ýta á áhuga
minn á heimhisbókhaldinu þegar
ég las í DV viðtal við húsmóður á
Akureyri sem sparar 70 þúsund
krónur á ári með því að baka brauð
og láta sitt fólk drekka undanrennu
í stað mjólkur. Ég fór heim í hádeg-
inu og skaut á fundi með konunni.
Nú gengur þetta ekki lengur, sagði
ég. Peningamir okkar rjúka út í
veður og vind. Við vitum ekkert
hvað um þá verður. Nú komum við
upp kerfi og höldum bókhald mn
öh úgjöld þessa heimihs. Konan
horfði svohtið furðulega á mig.
Hún er skipulagðari en ég á allan
hátt og getur meira að segja hugsað
sér að grúska svohtið í bókhaldi.
rúmlega tuttugu ára sambúð þeirra
hjóna. Þó sá hún að fleira hékk á
spýtunni. Eiginmaðurinn hafði
nefnt að spamaði mætti helst ná
með því að baka brauð. Þótt ekkert
væri sagt var nokkuð ljóst að hann
ætlaði ekki að hefia bakstur brauða
heldur beindi því máh th konu
sinnar. Hún fór því varlega og sá
maðurinn ekki betur en hún drægi
lappimar í þessu fyrsta neytenda-
máh sem hann hafði fmmkvæði að.
Matargerðarvél
Þú fékkst nú matargerðarvél í
jólagjöf, sagði ég th þess að ýta
lauslega á brauðabaksturinn. Bak-
ar hún ekki brauðin nánast sjáh?
spurði ég ofur varlega og sá fyrir
mér spamaðinn. Ég vh minna þig
á það, sagði konan, að við hjónin
fengum þessa vél saman í jólagjöf.
Þú getur þá alveg eins bakað og
sparað eins og ég, bætti hún við.
Þarna var ég lentur í khpu sem
erfitt gat reynst að kjafta sig út úr.
Hvað með mömmu þína eða Sirrí
frænku? spurði ég. Þær em hús-
mæðraskólagengnar og baka fín
brauð. Ég fer nú varla að biðja
þær, sagði konan og bætti við að
þær ættu ekki matargerðarvél,
bara við.
Á ég ekki að kippa með mér tveim-
ur brauðum þegar ég kem heim?
spurði ég og sýndi á mér fararsnið.
Eg fann að ég réð ekki við þetta
meö matargerðarvélina. Við sjáum
svo th með heimilisbókhaldið.
Heimurinn ferst ekki þó við frestum
því um sinn. Ég andaði léttar þegar
út kom. Það er í lagi aö vera neyt-
endavænn og grænn en hóf er best
í öhu. Ég get ekki bakað tvö brauö
á dag, hvað þá fiórtán á viku og enn
síður 728 hrauð á ári. Frekar vh ég
halda uppi bakarafiölskyldunni í
Kópavogi.