Þjóðviljinn - 24.12.1973, Side 17

Jólablað 1973 ÞJÓÐVILJINN
SIÐA 17
'
1
i
I
1. Týndar sögur
Það verður ekki hjá þvi komist
að fara nokkuð aftur fyrir efni
þessarar frásögu. Sögur týnast
margvislega. Þegar á striðið leið
var ég búinn að láta snúa flestum
minum smásögum á þýska tungu.
Þýðandi minn var ungfrú Dzúlkó.
Vinur minn einn, sem stóð fyrir
forlagi, ætlaði að gefa þýðingarn-
ar út. Maður þarf vist alltaf að
eiga vini til að koma fyrstu bók
sinni út. Þvi miður á ég þá ekki
marga á Islandi. Þá skeður það,
að i einni lotu brennur upp forlag-
ið og ibúð Dzúlkó. Þar með öll,
handrit min, sem þar lágu, orðin
logunum að bráð. Þýsku handrit-
in öll.
En það þarf ekki heila heims-
styrjöld til að sögur týnist. Á
siðustu jólum ætlaði ég að
skemmta þjóð minni með frásögu
úr sama umhverfi og frá svipuð-
um tima og sagan Greifi i Berlin
(sbr. Jólablað Þjóðviljans 1971).
Sú saga endaði að visu heima á
tslandi sumarið 1972. Hún var
send ritstjórninni á réttum tima,
en af henni hefur ekkert frést sið-
an. Hét Siðasti foringinn. Snjöll
saga. Og merkilegt af slikri sögu
að skilja þannig þegjandi og
hljóðalaust við höfund sinn. Ég
haföi þó látið henni eftir allt það
efni, sem hún krafðist. „Foring-
inn” var að sönnu allnokkuð ólik-
ur „Greifanum”, en eigi að siður
hnýsileg persóna.
Þessi, sem nú birtist, eða — til
að fara varlega — sem nú er færð
i letur, hefur sama sjónarsvið og
hinar fyrri, en þó verða höfuð-
kempur hinna fyrri þátta ekki
meö i leiknum. (I svigum vil ég
geta þess, að ekki er þess að
vænta að ég skrifi „Foringjann”
aftur. Týnt er týnt, og upprifjun
frásagna, eða skáldskapargildi,
svo og hver skáldskapur getur
ekki endurfæðst. Til þess vantar
upprifjunina hið skapandi afl,
eins og þegar Skrattinn fór að
skapa mannJ.
Götuinynd frá
Berlln
striðsáranna
1
'
I
i
i

«
i
i
i
(
2. Forsagan.
Röddin frá
Hamborg
Ég sat i nokkur ár i Brúnsvik og
mældi hljóð úr mannlegum
barka. Þetta gæti þótt allmikil
nýlunda, en er það nú ekki. Þvi
allar tungumálarannsóknir
byggjast á þessu öðrum þræði.
Við sátum i þvi æruverða húsi
sem Björn Th. Björnsson kallar
Listasafnið i Brúnsvik i Islenskri
myndlist, en hét i daglegu tali
Salve Hospes. Myndirnar, sem
Björn birtir eftir Þorstein Illuga
Hjaltalin höfðum við daglega fyr-
ir augum þegar við gengum upp á
efri hæðina. En tóbaksdósirnar
var búið að senda burt.
Röddin frá Hamborg var
reyndar Björn,Kristjánssonur, og
stundaði stórkaupmennsku á
staðnum. Hann sendi frá sér
nokkur bréf sem forseti Félags
tslendinga i Þýskalandi, ef ég
man rétt, um islenska menn og
málefni, einkum á meginlandinu.
Og voru þessi bréf hans móttekin
með þakklæti og látin berast
áfram ef með þurfti. Ef mig
Próf. Sveinn Bergsveinsson
segir frá því er Goebbels
ætlaöi aö hreinsa til í
Klúbbi íslendinga í Berlín
á stríðsárunum.