Þjóðviljinn - 11.09.1982, Page 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN. Helgin 11.-12. september 1982
DJÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
btgefandi: Útgáfufélag Þjó&viljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ölafsson. I
Fréttastjóri: Þórunn Siguröardóttir.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson'.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson.
Blaöamenn: Auöur Styrkársdóttir, Helgi Clafsson, Magnós H
Glslason, ölafur Gislason, Óskar Guömundsson, Sigurdór Sig
urdórsson, Sveinn Kristinsson, Valþór Hlöðversson.
tþróttafréttaritari: Viöir Sigurösson
útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Handrita- og prófarkalestur: Elias Mar.
Auglýsingar: Hildur Ragnars, Sigriöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guövarðardót.ir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Sfmavarsla: Sigriöur Kristjánsdóttir, Sæunn Öladóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Bárðardóttir
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Svein >ttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla r tuglýsingar: Siöumúla 6, Revkjavik,
simi: 8 13 33
Prentun: Bia&aprenf
r itst jornararci n
úr aimanakínu
Um apaketti
• Paö er undarlega komið fyrir málgagni Alþýðu-
flokksins. Leiðara eftir leiðara keppist ritstjóri Alþýðu-
blaðsins, sem nú siglir inn á þing í staðinn fyrir Bene-
dikt Gröndal, við að staðhæfa, aö íslenskur efnahags-
vandi stafi af því að búið sé að svíkja einkaframtakið.
Höfuðsökudóigarnir eru þeir sem hann kallar komm-
ana í Alþýðubandalaginu og hálfkommana í Framsókn
- en fleiri eru kallaðir til ábyrgðar. Meðal annars lýkur
fimmtudagsleiðara blaðsins á því, að Sjálfstæðisflokk-
urinn beri einnig ábyrgð á því að einkaframtakið sé
dautt, á því að „búið er að drepa niður framtak, áræði
og framkvæmdavilja einstaklinganna í þjóðfélaginu“.
Pað er engu líkara af þessum málflutningi en kapítal-
isminn væri með öllu af lagöur á íslandi ef ekki nyti við
Jóns Baldvins Hannibalssonar og kannski örfárra rétt-
látra í Sódómu Sjálfstæðisflokksins.
• Alþýðublaðsritstjórinn rekur markaðsvandræði
okkar og greiðsluraunir til þess, að miklu ráði „pólitísk-
ir apakettir, sem kunna ekki stafrófið í hagstjórnarað-
ferðum siðaðra þjóða“. Það er reyndar ekki úr vegi að
grípa ritstjórann á þessari prúðu formúlu og spyrja,
hvar þessum siðrænu hagstjórnaraðferðum sé beitt af
viti nú um stundir. Sjálfur hefur hann hundskammað
frændur sína, hægrikrata á Norðurlöndum, fyrir að
kunna ekki hagstjórnarráð. Ekki er vitað til þess að
honum hafi þótt ástæða til að hrósa frönskum sósíalist-
um fyrir hagstjórnarvisku, en þeir standa reyndar i
greiðsluerfiðleikum og kjaraskerðingu núna rétt eins
og nkisstjórnin íslenska. Uppgangsríki eins og Vestur-
Þýskaland var, er komið á hættusvæði, að maður ekki
tali um vesældina í hinu gamla verkstæði heimsins,
Bretlandi.
• í Suður-Ameríku ætluöu ýmiskonar ríkisstjórnir,
sumar settar af hernum, aðrar til komnar í einhvers-
konar kosningum, að flýta för sinni til velmegunar með
miklum lántökum til fjárfestingar og uppbyggingar.
Hjá allmörgum þeirra hefur hagvöxtur verið drjúgur og
handhafar „hagstjórnaraðferða siðaðra þjóða“, fjár-
málavitringar hinna ríku landahafa klappað skjólstæð-
ingum sínum á öxlina og sagt að allt horfði til hins
betra. En nú reynast þessar framfarir reistar á sandi -
öll helstu ríki álfunnar, hvort sem þau eiga þægilegan
gjaldmiðil eins og olíu eða ekki, eru í hrikalegum
kröggum. Hvort sem þau hafa störan ríkisgeira eins og
Mexíkó eða hafa gefið einkaframtakinu dýrðina eins og
Chile: vandræðin eru allsstaðar af þeirri stærðargráðu,
að ef þessi ríki ættu að standa við skuldbindingar sínar á
árinu 1982 þyrftu þau að greiða þriðja hvern dollar af
útflutningstekjum sínum bara í vexti. Og þá eru allar
afborganir eftir.
• Og ef einhver vill um þessi ríki segja, að það sé ekki
gott að taka þróunarlönd til dæmis, þá er að benda á
hina hliðina á þessu máli. Á fjármálavitringa Banda-
ríkjanna, Sviss og fleiri landa, sem hafa dælt út þessu
fjármagni og að sjálfsögðu ekki í góðgerðaskyni, held-
ur til að græða á viðskiptum við lönd, sem eiga drjúgar
auðlindir, og greiða fyrir eigin útflutningi til þeirra.
Þessir menn hafa reynst svo skammsýnir í siðferðilegri
hagstjórn, að nú fer mikið kvein um fjölmiðla urn að
samanlagt peningakerfi hins vestræna heims geti
hrunið!
• Það verður semsagt nokkuð erfitt fyrir ritstjóra
Alþýðuflokksins að finna menn sem hann ekki þarf að
kalla apaketti í hagstjórn. Það væru þá helst Japanir
með bílana sína og myndsegulböndin. Færi líklega best
á því úr því sem komið er að gera Alþýðuflokkinn að
útibúi og umboðsaðila fyrir Mitsubishi. — áb
Ég hef átt þess kost, með viku
millibili, að sitja aðalfundi
tveggja þýðingarmikilla sam-
taka, nú fyrir skemmstu. Sá fyrri
var aðalfundur Skógræktarfélags
íslands, sem að þessu sinni var
haldinn á Akureyri. Hinn síðari
var aðalfundur Stéttarsambands
bænda og var í Borgarnesi.
Það er útaf fyrir sig mikið
ánægjuefni að hitta á þessum
fundum skemmtilegt, lífsglatt og
fjölfrótt fólk. Hitt er þó ennþá
meira um vert, að finna hina
heitu og sterku trú þess á mögu-
leikum þjóðarinnar og mætti til
þess að lifa hamingjuríku lífi í
landinu og standa á eigin fótum,
efnahags- og menningarlega.
Það var býsna þungt fyrir fæti
hjá frumherjum skógræktar í
landinu um og upp úr aldamótun-
um síðustu. Almenningur hafði
— og mjög að líkum ekki mikla
trú á að trjágróður gæti þrifist á
því landi þar sem svo gat árað, að
jafnvel gras náði naumast að
spretta, eins og í harðinda-
árunum upp úr 1880. En frum-
herjarnir létu ekki bugast og
héldu ákveðnir áfram sínu trú-
boði bæði í orði og verki. Og að
því rak, að fólk tók að láta sann-
Tveir fundir
færast. Sjá mátti vöxtulega trjá-
lundi víða um land, og það sem
meira var: nytjaskógur á Islandi
var orðinn staðreynd.
Fyrir 10-11 árum hófu nokkrir
bændur austur á Héraði að rækta
heimilisskóga. Á þessu skamma
árabili hafa þeir tekið alveg ótrú-
legum framförum. Ef vöxtur
þessara trjáa þeirra Héraðsbúa
verður viðlika næstu 10 árin sýn-
ist ekki ýkja langt í land með að
þar verði vaxinn upp skógur til
margháttaðra nytja.
Og nú hafa bændur víðar hugs-
að sér til hreyfings. Bæði Árnes-
ingar og EyFirðingar eru þess al-
búnir að feta í slóð stéttarbræðr-
anna í Fljótsdalnum. Mér er ekki
kunnugt um hversu margir Ár-
nesingar eru í þeirri fylkingu en
38 eyfirskir bændur hafa boðið
fram land til skógræktar, alls
tæpa 900 ha. Skiptast þeir á 10
hreppa í héraðinu. — Hvað vakir
fyrir þessum bændum? Er það
hagnaðarvon? Nei, því fer fjarri,
að ekki einn einasti þeirra gerir
sér vonir um að skógurinn verði
þeim til búdrýginda. Nytjarnar
féllu þeim í skaut, sem á eftir
kæmu og við tækju. Á hinn bóg-
inn mundi skógurinn fljótlega
fegra landið og bæta. Það væru
þeirra laun.
Vitanlega er ekki hægt að ætl-
ast til þess að viðkomandi bænd-
ur beri allan kostnað af þessum
framkvæmdum því hann er ær-
inn. Þegar bændurnir voru að þvi
spurðir, hvort þeir væru reiðu-
búnir til þess að kosta efni og
uppsetningu nauðsynlegra girð-
inga um landið, cf þeim yrðu
lagðar til plöntur þá töldu 20
bændur það aðgengilega skipt-
ingu á kostnaðinum. Þrettán
bændum fannst sjálfsagt að þeir
gerðu betur en að kosta girðing-
arnar. Sjálfsagt eru viðhorf Ár-
nesinga svipuð. Þessir menn
„hugsa ekki í árum“.
Á aðalfundi Stéttarsambands-
ins var að vonum mikið rætt um
framleiðslu- og verðlagsmálin.
Bændur hafa að undanförnu
legið undir látlausum og illvígum
árásum frá allskonar mannskap,
sem í raun og veru veit ekkert um
hvað hann er að tala, — og vill
ekki vita það. Bændur eru sakað-
ir um að framleiða matvæli, sem
ekki eru seljanleg, þeim er borið á
brýn að vera ómagar á þjóðinni,
— sem þeir eru auðvitað enginn
hluti aF. Fremstir í þessum
fjandaflokki eru menn, sem sum-
Magnús
H.Gislason
skrifar
ir hverjir hafa aldrei unnið nýti-
legt handtak og eru ekki líklegir
til að eiga það eftir.
Engum er auðvitað Ijósara en
bændum sjálfum að þeir hafa að
undanförnu framleitt meira af
kjöti og mjólk en unnt hefur
reynst að selja á innlendum
markaði Árum saman fóru þeir
fram á það við Alþingi að fá laga-
heimild til þess að geta tekið
skipulega á þessu vandamáli. Æ
ofan í æ var þeim synjað um það.
Þegar Alþingi loks sá svo sóma
sinn í að leysa þetta þá var vanda-
málið bæði orðið stærra og tor-
leystara. En hvernig brugðust
bændur við þegar þeir, seint og
um síðir fengu þessa heimild. Þeir
gerðu þegar ráðstafanir, sem á
tiltölulcga skömmum tíma hafa
leitt til þess, að mjólkurfram-
leiðslan hefur aðlagast innan-
landsmarkaðnum. Sami árangur
hefur ekki náðst í kindakjöts-
framleiðslunni að þessu. Enda
þótt sauðfé hati fækkað um 100
þús. á fáum árum dugar það ekki
til og veldur þar miklu um lokun
markaða erlcndis. Þessvegna
ætla bændur, með frjálsu sam-
komulagi, að fækka fénu um 50
þús. nú í haust. Það gerist ekki án
fórna en það verður gert samt.
Síðan þessi ákvörðun var tekin
hafa margir bændur tjáð sig fúsa
til að fækka fé sínu en ekki einn
einasti þéttbýlisbúi.
Ég held, að sumar stéttir þessa
þjóðfélags a.m.k. gætu ýmislegt
af bændum lært. Þeir eiga, öllum
síður, sök á þessari verðbólgu,
sem tröllríður þessu þjóðfélagi og
sem gerir það m.a. að verkum, að
búvörur verða ekki fluttar út
fyrir viðunandi verð. vegna þess
hve framleiðslukostnaður er hér
hár. Hækkun á búvörum kemur
ávallt í kjölfar annarra hækkana,
er afleiðing þeirra, ekki orsök.
Hvaða stétt aðrir en bændur
þurfa að una því að bíða eftir að
fá greiddan hluta af launum sín-
um í heilt ár og raunar oft lengur?
Og hvernig halda menn að verð-
bólgan leiki þær eftirstöðvar?
Skyldu þær ekki eitthvað vera
farnar að rýrna að verðgildi þeg-
ar þær loksins hafa náð höfn?
Við íslendingar búum, sem
betur fer, ekki við matarskort,
þótt eigi sé hann þó ýkja langt að
baki. En er það ekki hálf hrá-
slagalegt, (svona innan sviga), að
tala um offramleiðslu á matvæl-
um í heimi þar sem hálft mann-
kynið hangir á barmi hungur-
dauðans?
Oft heyrist því haldið fram að
bændur séu of margir. Hér er
ekki rúm til að rökræða þá
skoðun nú en ég er henni alger-
lega andvígur. Enginn talar á
hinn bóginn um að óþarflega stór
hluti þjóðarinnar haFi framfæri
sitt af verslun. Þegar að kreppir
þar þá er ekki talað um að fækka í
stéttinni, nei, þá á bara að bjarga
málunum með því að selja dýr-
ara.
Það var ánægjulegt að verða
vitni að því, — og kcmur þó
undirrituðum ekkert á óvart, —
af hve miklu raunsæi og ábyrgð-
artilFinningu bændur tóku á þess-
um málum á Stéttarsambands-
fundi sínum. En samtímis því, að
þcir ákveða að svipta sjálfa sig
tekjum í þágu þjóðarheildar-
innar, — eða hvað — ?, ræða þeir
um að legg,ja í kostnað við að
koma upp skógum handa fram-
tíðinni. Skrítið fólk, finnst ykkur
ekki? — mhg