Þjóðviljinn - 11.09.1982, Blaðsíða 32

DMVIUINN
Helgin 11.-12. september 1982
A&alslmi Þjóöviljans er 81333 kl. 9-20 mánudag til föstudaga.
Utan þess tima er hægt aö ná I blaöamenn og aöra starfsmenn
hlaösins I þessum simum: Ritstjórn 81382,81482 og 81527, umbroí
8iz85, ljósmyndir 81257. Laugardaga kl. 9-12 er hægt aö ná i af-
greiöslu blaösins i slma 81663. Blaöaprent hefur sima 81348 og
eru blaöamenn þar á vakt öll kvöld.
Aðalsími
81333
Kvöldsími
81348
Helgarsími
aigreiðslu
81663
nafn
vikunnar
GuðmundurJ.
Guðmundsson
Undanfarið hafa blaða- og
fréttamenn beint kastljósi
sínu að Guðmundi Jóhanni
Guðmundssyni, formanni
Verkamannafélagsins Dags-
brúnar, formanni Verka-
mannasambands íslands og
alþingismanni Alþýðubandii-
lagsins. Tilefnið var bráða-
birgðalög ríkisstjórnarinnar,
en þau fela í sér kjaraskerð-
ingu og því virðist Ijóst að
Guðmundur Jóhann gæti
komist í erfiða aðstööu. ilér
gæti verið um líf og dauða
ríkisstjórnarinnar að tefla.
— Hvað réttiætir bráða-
birgðalögin að þínu mati?
„Þau koma nú ekki til af-
greiðslu í minni deild fyrr en í
fyrsta lagi í nóvember, gæti ég
trúað. Annars met ég þetta
þannig, að í þeim sé að finna
það mikilvæg fyrirheit um
réttarbætur til handa lág-
launafólki, að það sé þess virði
að greiöa þeim atkvæði. Þar
get ég nefnt lengingu orlofs,
láglaunauppbætur oghúsnæð-
ismál. Ég ntun að sjálfsögðu
ganga úr skugga um efndir
fyrirheitanna áður en ég
greiði atkvæði mitt, og einnig
fá það fram. að þessi skerðing
lendi minnst eða alls ekki á
þeim, sem minnst mega sín.
Hér stefnir í 100% verð-
bólgu og hún bætir ekki kjör
verkafólks því vísitalan bætir
ekki fyrir verðbólguna nema
að.hluta. Atvinnuöryggi yrði
mjög óvíst í slíkum verðbólgu-
hraða, og það verður hið al-
menna verkafólk, sem fyrst
missir vinnuna."
— Hverjar eru lílslíkur
ríkisstjórnarinnar — burtséð
frá þínum þætti?
„Ríkisstjórnin hefur ekki
lengur meirihluta í báðum
deildum og því er allra veðra
von — ekki síst harðvítugra og
örlagaríkra kosninga."
ast
Bókhlaðan
í Flatey
endurgerð
í gömlum ferðalýsing-
um útlendra manna sem
komu til íslands er bók-
hlööunni i Flatey á
Breiðafirði lýst með
mikilli undrun. Hún
þótti svo sérstæð þarna
úti i eyjum að hún var
sérstaklega i frásögur
færð. Bókhlaðan mun
vera fyrsta bókasafns-
bygging á íslandi reist
um 1840, en reyndar var
smiðað hús yfir Amts-
bókasafnið á Akureyri
um svipað leyti, en það
er löngu horfið. Nú er
að mestu búið að endur-
gera Bókhlöðuna i
Flatey i upprunalegum
stil og hefur Hjörieifur
Stefánsson arkitekt haft
umsjón með þeirri við-
gerð. Við slógum á þráð-
inn til hans.
— Ilver eru tildrögin að þvi að
þetta gamla hús var gert upp,
Hjörleifur?
— l>að var fyrst og fremst gert
fyrir frumkvæði ibúa og húseig-
enda i Flatey, ekki sist þeirra
Guðmundar Ólafssonar, Ingunnar
Jakobsdóttur og Þorsteins Bergs-
sonar. Bókhlaðan var friðuð á
sinum tima og sumarið 1980
Eins og sjá má er dyra- og glugga-
umbúnaður forkunnarfagur.
Ljósm.r ái.
fékkst styrkur bæði úr Þjóðhá-
tiðarsjóði og Húsfriðunarsjóði til
viðgerðar hennar. Ég hef siðan
tekið þátt i viðgerðinni, teiknað
húsið og sagt fyrir hvernig ætti að
standa að henni auk þess sem ég
hef gripið i trésmiðavinnu við það
eftir þvi sem mér hei'ur unnist
timi til.
— Er hægt að sjá hvernig húsið
leit upphaflega út?
— Bókhlaðan var forsköluð ein-
hvern tima fyrr á öldinni og settir
i hana nýir gluggar og hurðir.
gömlu Reykhólakirkjuna sem nú
hefur verið reist á nýjan leik i
Saurbæ á Rauðasandi. Með
samanburði við þessi hús var
hægt að fá nokkuö góða mynd af
þvi hvernig Bókhlaðan hefur upp-
haflega litið út. Þess skal hér
getið að Bolli Ólafsson smiðaði
bæði glugga og hurðir á húsið.
— Er viðgerðinni þá lokið?
— Nei, það á eftir að setja lista-
klæðningu á húsið og einnig
rennisúð á þakið eins og var i
upphafi. Núna er bárujárn á þak-
inu ofan á gamalli skarsúð.
— Og til hvers verður húsiö svo
notað?
— Það er áhugi á þvi, þegar
viðgerðinni er lokið og kominn er
hiti i húsið að koma bókasafninu
fyrir i þvi á nýjan leik eða þvi sem
eftir er af þvi I Flatey. Verðmæt-
ustu bækurnar voru á sinum tima
fluttar suður i Landsbókasafnið.
Þess skal að lokum getið að
Bókhlaðan i Flatey var upphaf-
lega reist að frumkvæði Ólafs
Sivertsens prests og konu hans
Jóhönnu Friðricku en Brynjólfur
Benediktsson Bogason kaup-
maður gaf mestallt það fé sem fór
til að reisa bókhlöðuna.
Ólafur Sivertsen var mesti
merkismaður og einn helsti
menningarfrömuður vestan-
lands. Á brúðkaupsdegi sinum
þegar hann gekk aö eiga Jóhönnu
Friðricku Eyjólfsdóttur 6. októ-
ber 1820 ákvað hann að setja á
stofn sjóð og bókasafn „til efl-
ingar upplýsingu, siðgæði og
Hjörleifur Stefánsson arkitekt við endurgerð hússins í sumar.
Þannig var gamli dyraumbúnaðurinn áður en gert var við hann. Undir
má sjá spjaldhurðina sem fannst sem gamalt brunnlok í Flatey.
Uppi á háalofti fundum við slitrur
af gömlu gluggunum, búta af
körmum, póstum og gerikti. A
húsinuhafa upphaflega verið tvö-
faldar vængjahurðirog vorum við
svo heppin að finna aðra innri
hurðina, fallega spjaldhurð, sem
brunnlok yfir brunni þar i eynni
sem löngu var hætti að nota.
Forkunnarfagur dyraumbúnaður
var hins vegar enn á húsinu að
meslu leyti. Þá þykir ljóst af
handbragðinu að sami maður,
danskur smiður i þjónustu Bryn-
jólfs Benedictsen i Flatey, hefur
smiðað Gunnlaugshús i Flatey og
dugnaði I Flateyjarhrepp”. Siðar
var svo Flateyjar Framfara
Stiptun stofnsett og tók hún til
starfa með konungsleyfi 1836.
Veitti hún dugandi bændum verð-
laun og útbreiddi bókakost meðal
almennings. Segir frá þessu
merka starfi i Vestlendingum
Lúðviks Kristjánssonar.
Viðgerð Bókhlöðunnar er þvi
minnisvarði yfir það menningar-
starf sem fram fór i Breiðafirði á
siðustu öld og hafði miðstöð I
Flatey og ætti jafnframt að koma
að góðum notum i nútiðinni.
— GFr
Svona leit Bókhlaðan út árið 1977. Húsið var forskallað snemma á
öldinni og var talið ónýtt.Ljósm.: eik.
Og svona lítur húsið út núna. Eftir er að listaklæða húsið og setja á
það súð. Ljósm.: ái.