Þjóðviljinn - 11.09.1982, Page 19

Helgin 11.-12. september 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 19
kvikmyndir
Ingrid
Bergman
konan og leikarinn
Tvær stórstjörnur hafa nú
hrapað af Hollvwoodhinuiinum
með stuttu millibili: Henry
Fonda og Ingrid Bergman.
Bæði tilheyrðu þau þeim út-
valda hópi fólks, sem stjörnu-
iðnaðurinn gerði að nánum
kunningjum nokkurra kyn-
slóða. Hver man ekki Henry
Fonda í myndum eins og Þrúgur
reiðinnar eða Tólf reiðir menn,
og hver hefur gleymt Ingrid
Bergman í Casablanca, Hverj-
um klukkan glymur, Anast-
asia... Slúðurdálkahöfundarnir
sáu líka um að fræða fólk um
einkalíf þeirra. Bandaríkin fóru
á annan endann þegar Ingrid
Bergman yfirgaf eiginmann
sinn og dóttur og fór til Ítalíu
með Roberto Rossellini hér um
árið. Hefur nokkur gleymt
þeim ósköpum?
Ingibjörg
Haraldsdöttir
skrifar
Jú, líklega eru menn farnir að
ryðga í þessum gömlu sögum.
Tímarnir hafa breyst og stjörnurn-
ar með. Henry og Ingrid breyttust
líka, en bæðu léku þau í kvikmynd-
um fram til dauðadags. Að undan-
förnu höfum við átt þess kost að sjá
síðustu kvikmynd Henry Fonda,
„Síðsumar" í Regnboganum. og
Laugarásbíó hefur verið að endur-
sýna „Haustsónötu", sem var ein af
síðustu myndum Ingrid Bergman,
(þótt hún klvkkti nú reyndar út
með að leika Goldu Meir í mynd
sem við erum ekki farin að sjá enn
hér á landi). Þessar tvær manneskj-
ur áttu það sameiginlegt að vera
ekki aðeins stjörnur, heldur einnig
góðir leikarar, sem þurfti ekkert
endilega að fara saman í þá góðu
gömlu daga þegar stjörnur voru
stundum búnar til úr nánast engu.
En lítum nú örlítið nánar á Ing-
rid Bergman. í fyrra kom út í ís-
lenskri þýðingu sjálfsævisaga
hennar, rituð af henni sjálfri og Al-
an Burgess. Það er ntikill fengur að
þessari bók, ekki aðeins fyrir kvik-
myndaáhugamenn og aðdáendur
Ingrid Bergman, heldur líka fyrir
þá sem.hafa áhuga á jafnréttismál-
um. Það er engin tilviljun að Liv
Ullmann segirum Ingrid Bergman:
„Mér finnst að þetta sé það sent
rauðsokkar eru að berjast fyrir:
þarna er kona sem við getum litið
til og fyilst stolti yfir að skuli vera
kynsystir okkar". (Ingrid Berg-
man: Ævi leikkonu. Utg. Rauð-
skinna. Þvð. Guðni Kolbeinsson;
bls. 469).
Uppreisn
stjörnunnar
Ingrid Bergman var í rauninni
tvær manneskjur: leikarinn og
konan. Sem leikari var hún örugg,
geislandi sannfærð um hæfileika
sína og að hún væri að gera það
eina rétta. Sem kona var hún,
a.m.k. framan af ævinni. feimin,
öryggislaus og hjálparvana. Karl-
rnenn stjórnuðu lífi hennar, fyrst
faðir hennar (hún ntissti nióður
sína þriggja ára). svo eiginmenn.
leikstjórar, framleiðendúr...Löng
runa af karlmönnum sem sögðu
henni hvernig hún ætti að haga sér.
í smáatriðum. Þeir ákváðu hvað
hún ætti að borða. hvaða hlutverk
hún ætti að leika. hvernig hún ætti
að líta út. hvað hún ætti að segja.
Það sem gerir sögu Ingrid Berg-
man merkilega er að hún reis upp
gegn þessari kúgun. I lún strunsaöi
út úr mynstrinu sem búið hafði ver-
ið til handa henni. skellti á eftir sér
hurðinni einsog Nóra forðum. Og
hún hlaut grimmilega refsingu fvrir
þetta athæfi sitt. I fyrsta lagi var
iiún fordæmd af slíku offorsi að við
eigum bágt með aö ímynda okkur
annað eins á okkar „frjálslyndu"
tímum, og í öðru lagi hljóp hún úr
öskunni í eldinn, beint í fangið á
Roberto Rossellini, er var kannski
meira karlrembusvín en allir hinir
samanlagt.
Goðsögn
sem brást
Þetta gerðist allt á gullöld
stjörnuiðnaðarins. Fréttir af skiln-
aðarmálum stjarnanna voru dag-
legt brauð. Það var smjattað á
þessum fréttum í nokkra daga, svo
gleymdust þær. Hvað var það þá
sent olli því að Ingrid Bergman
mátti ekki skilja viö sinn mann án
þess að allt færi á annan endann?
Þegar fréttist að hún ætti von á
barni með Rossellini tók fyrst
steininn úr: „Um þessar mundir
skýrði Truman forseti frá því að
vetnissprengjan hefði verið fundin
upp. En í mörgum bandarískum
blöðum voru þær heljarfréttir
hafðar neðst á forsíðunni til upp-
fyllingar nteð aðalfréttinni: Ingricl
Bergman átti von á barni." (bls.
261).
Skýringin á þessu brambolti öllu
liggur eflaust í því, aö Ingrid Berg-
man var lifandi goðsögn. Þegar
hún kont til Hollywood 1938 hófust
sérfræöingarnir, með framleiðand-
ann David Selznick í fararbroddi,
handa um að „búa hana til". Þá var
ákveðið að hún skyldi vera „eðli-
leg". Saklaus, heiðvirð, óförðuö.
góð. Hún átti að leika „góöu stelp-
una". í einkalífinu var hún, sam-
kvæmt goðsögninni, hamingju-
samlega gift indælum lækni, sent
hafði „fórnað sér" fyrir leikferil
hennar, og hún átti dásamlega
dóttur. Hún var hin fullkomna
móðir og eiginkona. Fyrirmynd,
sem bandarískir foreldrar sýndu
dætrum sínum: svona eigið þið að
vera.
Mjög fljótlega eftir komuna til
Hollywood byrjaði Ingrid að gera
vonlitlar tilraunir til að brjótast út
úr þessu mynstri. Hún var fyrst og
fremst leikari, og samkvæmt henn-
ar skilningi þýddi það að hún vildi
fást við ólík l^itverk. Þar var við
ramman reip ao draga. og oft varð
hún að bíða tímum saman eftir
hlutverki vegna þess að ekkert var
til sent „hæfði henni". þ.e. passaði
inn í goðsögnina. Ekkert féll henni
verr en atvinnuleysið. Hún var
einsog fugl í búri þegar hún hafði
ekki annað að fást við en sinn
„indæla" eiginmann og dótturina
og fallega heimilið þeirra. Lífið
hófst á leiksviðinu eða frammi fyrir
kvikmyndavélinni. Þannig hafði
það verið alveg frá því hún byrjaði
að leika kornung í Svíþjóð.
Svo er til önnur goðsögn: sögnin
um hina takmarkalausu, róman-
tískuást þeirra Rossellini, ástina
sem þoldi enga bið og engin bönd,
steypti fjölda manns í glötun - ör-
lögin og allt það. í raun og veru var
þetta ekki svona hátíðlegt. Eftir tíu
ára dvöl í Hollywood og ennþá
lengra hjónaband var Ingrid Berg-
man farin að þrá það eitt að komast
burt. Fyrir konu sem hafði alla tíð
verið stjórnað af karlmönnum gat
það aðeins þýtt eitt: hún beið eftir
aö einhver karlmaður kæmi og hrifi
hana burt. Og loks kom hann.
Hefði Rossellini ekki komið og
sagt: Komdu meö mér til Ítalíu, þá
hefði bara einhver annar koniið og
sagt eitthvað svipað, og hún hefði
farið - á enda veraldar, ef því var
að skipta.
Nokkrum árum seinna opnuðust
augu hennar fyrir þeirri bláköldu
staðreynd að Roberto var ekki hót-
inu betri en hinir, hann vildi líka
ráðskast með hana og stjórna leik-
ferli hennar. Þá var það leikarinn
Ingrid Bergman sent sigraði enn á
ný í þessu eilífa stríði milli listar og
einkalífs. Upp frá þessu var Ingrid
Bergman sterk á báðum sviðum,
bæði sent leikari og sem kona.
„Mikilfengleg saga mikilhæfrar
konu" — segir á bókarkápu sjálfs-
ævisögunnar. Og það eru orð að
sönnu.
Enn á ný hefur ferðaskrifstofan Atlantik í boði Mallorkaferð fyrir landsmenn
60 ára og eldri.
Ferðin er kjörin fyrir þá er vilja lengja sumarið og njóta veðurblíðu síð-
sumarsins við Miðjarðarhafsströnd.
Atlantik býður upp á gistingu á nýju og mjög vistlegu íbúðahóteli sem stendur
við hina hreinu Pálmaströnd.
Öllum íbúðum fylgja eldhús, baðherbergi og svalir er vísa út að ströndinni.
Við hótelið er sérlega glæsilegt útivistarsvæði með skemmtilegri sundlaug og
góðum legu- og hvíldarbekkjum.
Öll aðstaða er hin ákjósanlegasta til að njóta hvíldar og hressingar.
Verð miðað við 2 í stúdíó eða 3 í íbúð er kr. 13.900,-
Innifalið í verðinu er hálft fæði og flugvallarskattur.
(Verð miðað við gengi 24. ágúst).
Fararstjóri verður Bryndís Jónsdóttir.
miMTK
Ferðaskrifstofa, Iðnaðarhúsinu Hallveigarstíg 1, símar 28388 og 28580.
Eilíft stríð
Um þetta stríö hennar vissu
áhorfendur hennar og aðdáendur
að sjálfsögðu ekkert. Þeir þekktu
bara goðsögnina. Með því aö rísa
upp gegn þessu öllu og flevgja sér
út í ævintýrið í Stromboli-evju var
Ingrid að klúðra goðsögninni og
gefa aödáendum sínum langt nef,
og það þoldu þeir ekki. „Svo að
hún var þá ekkert annað en helvítis
hóra!" sagði maður nokkur þegar
hann las frétt um að Ingrid og Ros-
sellini hefðu eignast barn, og í þess-
ari bitru setningu endurspeglast
viðhorf bandarísks almennings.
LANDSMENN ALLIR
60 ÁRA OG ELDRI
Mallorkaferð
28. sept. - 26. október (29 dagar)