Dagblaðið Vísir - DV - 25.11.1995, Blaðsíða 42

58
LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 1995 JLlV
Silfurmaðurinn:
íþróttaframinn
hófst í erfiðisvinnu
- brot úr ævisögu Vilhjálms Einarssonar frjálsíþróttakappa
Keppendur íslands á Ólympíuleikunum í Róm árið 1960 ásamt þjálfurum og fararstjórn. Frá vinstri Brynjólf-
ur Ingólfsson (fararstjóri), Erlingur Pálsson (flokksstjóri), Ágústa Þorsteinsdóttir, Benedikt Jakobsson (þjálf-
ari), Jón Pétursson, Hilmar Þorbjörnsson, Svavar Markússon, Pétur Rögnvaldsson, Vilhjálmur Einarsson,
Valbjörn Þorláksson, Jónas Halldórsson (þjálfari) og Guðmundur Gíslason. Á myndina vantar Björgvin Hóim.
(Myndin er úr bókinni Olympíuleikar að fornu og nýju)
Silfurmaðurinn er heiti á nýrri bók þar sem Vilhjálmur Einarsson frjálsíþróttakappi
segir frá sögu sinni.
Þegar ég var 15 ára gamall hóf ég
starf að steinasteypu.
Vinna þessi var illa þokkuð. Hin-
ir vöskustu menn höfðu drepið sig í
bakinu á henni. Öll steypa í stein-
ana var hrærð á gólfi og þegar stein-
arnir komu úr vélinni, sem var með
handknúinni þjöppu, þurfti að bera
þá á litlum brettum og stilla í
„rekka“. Ekki mátti neinn hnykkur
eða halli koma á til að hlassið brotn-
aði og moka þyrfti steypunni á ný í
vélina. Best var að tipla á táberginu
eða að minnsta kosti að stíga var-
lega í hæiinn.
Ég fékk sannarlega i bakið eins og
fyrirrennarar mínir í steinasteyp-
unni. Mér er einkar minnisstæður
verkurinn sem oft kom eins og
hnífsstunga í mjóhrygginn við
fyrstu hræruna á morgnana. Það
varð mér hins vegar hið mesta lán
að mér tókst að þróa tækni þar sem
átakinu var beint frá hryggnum og
til annarra líkamshluta. Þannig
mokaði ég stundum með því fyrst og
fremst að beygja og rétta úr hnján-
um, í annan tíma með átaki í örm-
um og þá einnig með því að beygja
eða rétta um mjaðmir.
Það er mín bjargfasta trú, að upp-
haflegan íþróttaframa minn eigi ég
að þakka þeirri grunnþjálfun sem
ég fékk í þessari vinnu. Eiginlegar
íþróttaæfingar mínar fram að lands-
móti U.M.F.Í. á Eiðum 1952 voru af
mjög skornum skammti, en
stökkkrafturinn, sem sýndi sig i því
að ég vann þrístökkið og setti ung-
lingamet, leyndi sér ekki.
Mörgum árum síðar sagði Sigurð-
ur Sigurðsson fyrrum íþróttafrétta-
maður mér skemmtilega sögu. Hann
sagðist hafa orðið var við mikið
grín, sem gert hefði verið að þessum
strák að austan sem „mokaði með
bakinu", en einhvern veginn þannig
hafði ég komist að orði er hann tók
mig tali eftir sigurinn í þrístökkinu
á landsmótinu á Eið hvernig ég
þjálfaði og hverju ég þakkaði árang-
urinn. „Svo spilaði ég sama viðtalið
eftir að þú stökkst í Melbourne og
þá hló enginn'1, sagði Sigurður og
brosti við.
Landsmótið
á Eiðum 1952
Ég er nýorðinn 18 ára
Eins og undanfarin sumur vinn
ég við steinasteypuna. Suma daga er
hamast við svo svitinn bogar af
manni. Aðrir dagar eru léttari með-
an steinarnir eru að þorna í „rekk-
unum“ áöur en hægt væri að bera
þá út. Takmarkið er að hafa nóg upp
úr sér til að eiga fyrir skólakostnaði
í heimavist M.A., en auk þess verð-
ur að standa við loforð um afhend-
ingu steinanna, sem nota skyldi í
byggingar hér og hvar á Héraði. Ég
var sjálfs mín herra, enda oft ekki
öðrum fullorðnum til að dreifa við
„verksmiðjuna".
Ungmenna og íþróttasamband
Austurlands var að leggja út í það
stórvirki að halda landsmót ung-
> mennafélaganna sem haldið skyldi í
fyrsta skipti á Austurlandi. Nýtt og
glæsilegt íþróttasvæði hafði verið
byggt á Eiöum og nú var haldið úr-
tökumót til að velja þrjá þátttakend-
ur frá sambandinu til keppni á
landsmótinu. Þar vann ég mér þátt-
tökurétt í þrem greinum: Hástökki,
langstökki og þrístökki. Stjórn
U.Í.A. fannst nú vandi á höndum.
Hinir gömlu garpar, svo sem Gutt-
ormur Þormar og fleiri, höfðu ekki
keppt á mótinu. Átti að láta úrtöku-
mótið gilda og senda óharðnaðan
strák i svo stóra keppni? Árangur
hans fram að þessu hafði ekki gefið
miklar vonir um stig. Sitt sýndist
hverjum. Niðurstaðan varð sú að ég
var skráður í allar þrjár greinarnar.
Missti af keppni
Hin stóra stund nálgaðist og ég
tók mér algjört frí úr vinnunni
fostudaginn fyrir mót. Fjölskyldan
fór öll út í Eiða á laugardagsmorg-
uninn og það var ætlunin að tjalda í
tjaldbúðum Austfirðinga. Þegar á
mótsstað kom var augljóst að upp-
lýsingar höfðu einhvern veginn mis-
farist því keppni var hafin í há-
stökki og hæðin komin í 1,60 m. Úti-
lokað að fá að byrja á þeirri hæð,
þar sem ég hafði ekki mætt við
nafnakallið og verið strikaður út.
Næst af mínum greinum var
þrístökkið á dagskrá.
Um kaffileytið hófst keppnin.
Nokkur gola stóð frá hlið en þó
fremur í bakið. Ég mældi atrennu
mína og gerði mig kláran. Þegar
röðin kom að mér var mér mikið
innanbrjósts. Og á miðri leið að
plankanum leiftraði gegn um hug-
ann eitt af þessum tilfinningaaugna-
blikum sem síðan líða aldrei úr
minni: Greinilegt var að ég mundi
ekki hitta á plankann með hægri
fætinum - ég yrði mér til skammar -
nú var að duga eða drepast: „Ég
verð að láta vaða á þann vinstri! “
Þessi ákvörðun, tekin í miðri at-
rennu er enn ljóslifandi í huga mér.
Og í gegnum stökkið komst Ég. Það
var langt, tæpir fjórtán metrar!
Þetta var hálfum metra lengra en ég
hafði áður stokkið, lengra en keppi-
nautarnir áttu sem persónulegan ár-
angur og nýtt íslenskt drengjamet.
Ég hljóp til Þórarins Sveinssonar
frænda míns að segja honum árang-
urinn, en hann var þá við dómgæslu
i annarri grein, sem í gangi var
samtímis. Hann starði agndofa á
mig smástund, kipptist svo til um
leið og hann sagði „Metrafeil, hlýtur
að vera metrafeil" og hljóp til ritara
þrístökksins til að komast að hinu
sanna.
Það tókst
Um framhald keppninnar er það
að segja að þótt ég breytti atrenn-
unni lenti öfugur fótur á ný á plank-
anum. Að þessu sinni mældist
stökkið 14.21 m. Nú skyldi ég sýna
hvað ég gæti ef ég hitti með réttum
fæti á plankaskömmina! Og í þriðju
tilraun tókst það. Ég stökk miklu
lengra í fyrsta stökki en í fyrri
stökkum, sökk með hælinn í mjúka
brautina upp undir ökkla, fékk mik-
inn hnykk í bakið og fann til sárs-
auka en lauk þó stökkinu. Það var
um 14 metra og ég hafði brotið geisl-
ung í bakinu. Keppni minni á lands-
mótinu var því lokið og ég gat ekki
tekið þátt í langstökkskeppninni,
sem fram fór næsta dag.
Nú fékk ég að kynnast athygli
fjölmiðla í fyrsta skipti. í útvarps-
viðtali, sem Sigurður Sigurðsson
hafði við mig lýsti ég æfingum mín-
um og þjálfun þannig að margir
furðuðu sig og hlógu, eins og fyrr er
getið. En hvað hafði í raun gerst?
Héðan í frá leit ég á þrístökkið sem
mína grein: 18 ára gamall hafði ég
tekið þátt í fjölmörgum greinum
íþrótta og fyrst nú fundið „mína“
grein. Upp frá þessu stökk ég alltaf
með vinstri fót á plankann þótt ég
stykki langstökk af hægri fæti. Þeg-
ar ég fór að keppa við heimsins
bestu stökkvara komst ég að því að
þeir stukku allir með sama fót á
planka bæði í þrístökki og lang-
stökki.