Dagblaðið Vísir - DV - 30.03.1996, Blaðsíða 26

LAUGARDAGUR 30. MARS 1996
Æ
26
rstæð sakamál
Er það hann?
Er það hún?
Forstjóri óperunnar, Anthony
Bliss, lét loks verða af því að tjá sig
opinberlega um morðið.
„Mér finnst óhugsandi að nokkur
óviðkomandi hafi getað komist inn
af götunni og framið þetta ódæði.
Öryggisgæsla hér er alltof mikil til
þess,“ sagði hann. „Það hlýtur því
að hafa verið einhver af starfsmönn-
um óperunnar sem framdi morðið.
Það er skelfilegt. í hvert sinn sem ég
geng á bak við sviðið og lít á starfs-
fólkið þar hugsa ég: Er það hann?
Er það hún?“
Um hálfum mánuði eftir morðið
hafði umtalið næstum valdið ringul-
reið í óperuhúsinu og blöðin höfðu
málið stöðugt til umfjöllunar. Valer-
íj Panov var miður sín og sumir ótt-
uðust að ferill hans kynni að vera á
Maðurinn í lyftunni. enda. En þá tók ungur rannsóknar-
Metropolitan-óperan.
lögreglumaður eftir dálitlu sem átti
eftir að skipta sköpum.
Hnútarnir
Þegar líkið af Helen fannst voru
hendur og fótleggir bundin saman.
Lögreglumaðurinn sem olli straum-
hvörfum í rannsókninni veitti því
athygli að hnútarnir voru sams
konar og þeir sem starfsmenn á
sviðinu notuðu.
Hófust nú yfirheyrslur sem höfðu
það að markmiði að upplýsa sem
mest um ferðir þeirra sem unnu á
sviðinu sjálft morðkvöldið. Þær
leiddu loks í ljós að tuttugu og
tveggja ára maður, Craig Crimmins,
hafði farið úr vinnunni kortér yfir
níu þetta kvöld án þess þó að vinnu-
degi hans væri lokið. Höfðu starfsfé-
lagar hans ekki séð hann fyrr en
daginn eftir.
Þann 26. ágúst var Crimmins
handtekinn. Eftir sex tíma yfir-
heyrslur játaði hann á sig morðið.
Sagðist hann oft hafa horft á Helen
því hún hefði verið svo lagleg. Og
þegar hann hefði verið orðinn einn
með henni í lyftunni hefði hann
nálgast hana. En hún hefði vísað
honum frá og þá hefði hann látið
aflsmun ráða.
r
Atökin á þakinu
Craig tókst að yfirbuga Helen og
lét lyftuna fara með þau upp á ní-
undu hæð. Þar kom hann henni út
á þakið og reyndi að nauðga henni
en hún barðist ákaft um. Þá rotaði
hann hana, afklæddi og batt hendur
hennar og fætur. Hófst nú nauðgun-
in. En meðan hún stóð yfir komst
Helen aftur til meðvitundar og fór
að berjast um auk þess sem hún beit
í nefið á Craig. Hann reiddist, dró
hana að loftgangaopinu og henti
henni niður um það.
Craig fór nú með lyftunni niður í
kjallara, gekk út úr óperuhúsinu og
hélt heim til sín. Næsta kvöld kom
hann til vinnu eins og ekkert hefði
í skorist.
Játning Craigs Crimmins þótti
tákna skil í réttarsögu vestra því
hún var tekin upp á myndband og
sýnd kviðdómendum en það hafði
ekki verið gert áður við réttarhöld
þar.
Þungur dómur
Þegar upptakan af játningunni
hafði verið sýnd í réttinum dró
Craig hana skyndilega til baka. Bar
hann því við að hann hefði þjáðst af
minnisleysi á þeim tíma þegar
Helen var myrt og hefði látið sann-
færast um sekt sína við yfirheyrsl-
ur.
Réttarlæknar og geðlæknar, sem
komið höfðu að rannsókninni,
sögðu að engin merki um minnis-
leysi hefðu komið fram hjá sakborn-
ingi. Þá fannst kviðdómendum játn-
ingin á myndbandinu sannfærandi.
Að auki benti ýmislegt til þess að
hann væri sá seki og tæpu ári eftir
morðið var Craig Crimmins dæmd-
ur í lífstíðarfangelsi.
I
Helen Hagnes.
Morðið í óperunni
Ýmsum fannst sem hluti hinnar
frægu sögu, Óperudraugsins, hefði
verið sviðsettur þegar fiðluleikar-
inn Helen Hagnes, sem stóð þá á þrí-
tugu, fannst myrt í Metropolitan-óp-
eruhúsinu í New York en það hefur
löngum þótt með ffægustu húsum
sinnar tegundar í heiminum.
Morðið vakti mikil heilabrot og
komust á kreik ýmsar sögusagnir.
Blöðin vörðu miklu rými í frásagn-
ir af því, hugleiðingum um hver
morðinginn gæti verið og hvað
heföi búið að baki. Loks komst um-
raéðan á það stig að hún þótti ógna
framtíð þekkts listamanns.
Frægur einleikari
Helen Hagnes var fædd í Kanada
þar sem hún ólst upp. Hún var ekki
nema fjögurra ára þegar hún fór að
leika á fiðlu og brátt kom í ljós að
hún var gædd óvenjulegum tónlist-
arhæfileikum. Þannig kom hún
fram sem einleikari aðeins tólf ára
og áður en hún náði tvítugsaldri
hafði hún unnið til margra verð-
launa og náð góðum árangri í hinni
kunnu Tsjajkovskí-keppni í
Moskvu.
Helen Hagnes var ekki bara
undrabarn. Hún var líka lagleg og
vakti athygli fyrir útlit sitt þegar
hún komst á fullorðinsár. Há var
hún ekki en vel vaxin og með sítt og
fallegt hár.
Hæfileikar hennar færðu henni
ýmis tækifæri til að leika utan
heimalandsins og það kom því ekki
á óvart að hún skyldi freista gæf-
unnar í heimsborginni New York.
Þegar hún var tuttugu og fimm ára
þótti hún í fremstu röð einleikara
þar og hafði þá fengið fast starf við
Metropolitan-óperuna. Jafnframt
var hún fastráðin við óperuhljóm-
sveitina.
Ást, frami og vonbrigði
Eftir nokkra dvöl í New York
kynntist Helen Janus Mintiks
myndhöggvara. Þau urðu mjög ást-
fangin en það skyggði á hamingju
þeirra að hann naut ekki sömu vel-
gengni og hún. Það vakti nokkra af-
brýðisemi hjá honum og honum
þótti ekki skemmtilegt að þurfa
stundum að leita til hennar eftir
peningum.
I júlí 1980 stóð fyrir dyrum gesta-
sýning Berlínarballettsins í óperu-
húsinu. Færa átti upp Don Quijote,
sviðsettan af Valeríj Ponov, sovésk-
um dansara og danshöfundi en
hann hafði hlaupist frá sovéskum
dansflokki sem heimsótti Bandarik-
in sex árum áður og var nú fastráð-
inn hjá Metropolitan-óperuhúsinu.
Að kvöldi 23. júlí, þegar sýning á
ballettinum stóð yfir, sagði Helen
við einn tónlistarmannanna sem
hún lék með að þegar hún fengi hlé
hygðist hún fara til fundar við
Ponov og ræða við hann um hvort
hann gæti ráðið mann sinn, Janus,
sem sviðsmyndasmið fyrir næstu
sýningu á vegum Panovs en til stóð
að sýna ballett sem hann var höf-
undurinn að. Var hann byggður á
Fávitanum eftir Dostojevskíj. I hon-
um myrðir brjálaður maður unga
stúlku.
Sneri ekki til baka
Helen sagði tónlistarmanninum
að hún færi til fundar við Panov í
tuttugu og fimm mínútna hléi þegar
enginn fiðluleikur yrði. Sagðist hún
hafa mælt sér mót við hann.
Klukkan hálftíu stóð Helen upp,
gekk frá sæti sínu í hljómsveitar-
gryfjunni, brosti til þeirra sem sátu
næst henni og hvarf á bak við svið-
ið. Hún stefndi á lyftu sem átti að
flytja hana upp á hæðina þar sem
búningsherbergi Panovs var. Tvær
dansmeyjar sáu hana ganga inn í
lyftuna og sáu um leið í ungan
mann sem var fyrir í henni. Það var
í síðasta sinn sem Helen Hagnes
sást á lífi.
Þegar tuttugu og fimm mínútna
hléð var á enda og fiðluleikurinn
átti að hefjast á ný kom Helen ekki.
Nokkrir í hópi tónlistarmannanna
hvísluðust á. Hvað var nú að gerast?
Hafði hún orðið veik? Hún hafði þó
alls ekki virst lasleg þegar hún fór.
Ekki varð undrun manna minni
þegar hringt var heim til hennar
eftir sýninguna. Maður hennar
hafði hvorki heyrt hana né séð.
Hangandi á bita
Nokkrir tónlistarmannanna
urðu nú mjög órólegir. Það var ekki
líkt Helen að ganga út af miðri sýn-
ingu og snúa ekki til baka. Um hríð
var um það rætt að kalla til lögregl-
una en svo benti einhver á að lista-
menn ættu það til að taka upp á
ýmsu og best væri að vekja ekki
strax athygli á því sem gerst hafði
því skýringin á hvarfinu gæti verið
með öllu eðlileg. Helen hlyti að
mæta á sýninguna kvöldið eftir.
Næsta dag þurfti rafmagnsmaður
að fara upp á þak hins níu hæða óp-
eruhúss til viðgerða. Hann hafði
ekki verið þar lengi þegar hann
fann kvenskó. Hann fór með hann
niður og kona sem lék í hljómsveit-
inni með Helen bar þegar kennsl á
hann. Var nú hringt á lögregluna.
Leitað var í hverjum krók og'
kima í óperuhúsinu en þegar Helen
hafði ekki fundist eftir nokkurra
tima leit stóð til að hætta henni. Þá
varð lögregluþjóni litið niður um
loftræstingarop og þar sá hann
klæðlaust konulík hanga á stálbita
um tveimur metrum fyrir ofan botn
loftganganna. Var ljóst að Helen
hafði verið kastað naktri niður í
þau og hún látið lífið þegar hún
lenti á bitanum.
Orðrómur
og getgátur
I byrjun var fátt um vísbending-
ar. Dansmeyjarnar tvær sem séð
höfðu Helen fara
inn í lyftuna
gátu aðeins gefið
óljósa lýsingu á
manninum sem
þær höfðu séð í
henni. Báðar
voru þó þeirrar
skoðunar að
hann væri ung-
ur.
Brátt komust
sögusagnir á
kreik í óperu-
húsinu og bár-
ust síðan út fyr-
ir veggi þess.
Var morðinginn
einn starfs-
manna þess?
Myndi hann
myrða á ný, rétt
eins og í hryll-
ingssögunni? Og
brátt tók grun-
urinn að beinast
að tveimur
mönnum, Valer-
íj Ponov dans-
höfundi og Janusi Mintiks, eigin-
manni Helenar.
Panov var tekinn til yfirheyrslu
en hann kannaðist ekki við að hafa
átt von á Helen til viðræðna í bún-
ingsherbergi sínu. Þetta jók enn á
umræðuna innanhúss. Hafði Helen
staðið í leynilegu ástarsambandi við
Panov? Haíði hann myrt hana til aö
leyna því? Og sumir gátu sér þess til
að sovéska leyniþjónustan, KGB,
hefði myrt Helen til þess að eyði-
leggja feril Panovs og koma þannig
fram hefndum á honum fyrir að
hafa yfirgefið föðurlandið.