Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.1996, Qupperneq 15

LAUGARDAGUR 18. MAÍ 1996
15
\
~J :J.,:y-h
Tilkoma Funklistans á Vestfjörðum, sem vann stórsigur í kosningunum, segir í raun allt sem segja þarf um ástandið. Grímulaust grínframboð sem vinnur stórsigur og verður að alvöru-
stærð lýsir því einu að fólk vestra er að lýsa frati á málin í heiid sinni. Það kæmi ekki á óvart þótt helsta lífsvon Vestfjarða fælist í funkinu. Það er óneitanlega ferskur blær yfir sveitarstjórn-
armálum á þessum slóðum og von til þess að nýir menn nái að gera það sem hinum tókst ekki. DV-mynd Guðmundur
Vestur á fjörðum hafa nokkur
sveitarfélög gengið til sameiningar
á grundvelli þess að þar með séu
öll þeirra vandamál úr sögunni
innan örfárra ára. Þetta er annar
sameiningarkjarninn sem verður
til á þessum slóðum. Fyrst varð til
Vesturbyggð þar sem til varð
sveitarfélag sem býr við innri fjar-
lægðir sem nema hundruðum kíió-
metra. Fyrir réttri viku var kosið
til nýrrar sveitarstjórnar í vænt-
anlegum ísafjarðarbæ þar sem
fjarlægðir eru öllu minni, eða sem
nemur um 50 kílómetrum þar sem
lengst er.
Úeirðir
ekki fráttnæmar
í Vesturbyggð hefur allt síðan
sameining tók gildi verið ófriðar-
ástand. Þar linnir ekki kærum og
hver vegur annan í fullum fjand-
skap. Kærur minnihluta á hendur
meirihluta hverju sinni eru orðn-
ar óteljandi af ótal ástæðum. Saga
átaka í hinu nýstofnaða sveitarfé-
lagi er slík að það er varla nokkur
sá til sem kann á henni skil.
Óeirðir innan þessa samfélags eru
ekki lengur fréttnæmar. Það eru
öllu heldur fréttir ef friður helst
um einhverja hríð og enginn verð-
ur kærður eða klagaður. Þetta er
frumbernska sveitarfélags sem er
að ganga fyrstu skrefin inn í fram-
tíð sem vörðuð var fyrirheitum
um þá sælu sem íbúar gætu vænst
ef þeir sameinuðust frá einum út-
kjálka til annars.
Fyrirheit um sæiuríki
Nú er að hefjast ganga næsta
sameiningarkjarna norðar á Vest-
fjörðum og enn er leiðin vörðuð
fyrirheitum um sæluna handan
við homið. Aðeins er beðið eftir
því að sameiningarflóran blómstri
og sæluríkið komist á legg. Sam-
eining hefur oft og tíðum ýmsa
kosti sem eru sýnilegir og óum-
deildir. Það er til dæmis klókt að
sameina ísbúðir eða bensínsjopp-
ur sem standa hlið við hlið. Það
getur líka verið sniðugt að sam-
eina banka sem standa hlið við
hlið í sömu götunni. Ef litið er til
sveitarfélaga þá er augljóst hag-
ræði að þvi að sameina Reykjavík,
Kópavog, Garðabæ, Seltjarnarnes,
Álftanes og Kópavog. Jafnvel
mætti hugsa sér að Mosfellsbær,
sem er innan við 10 kílómetra frá
Reykjavík, hentaði í þessa samein-
ingu. Mikla peninga mætti spara
með slíkri sameiningu sem að
auki myndi leiða af sér mun ein-
faldari stjórnsýslu. Auk þessa eru
sum þessara sveitarfélaga stór-
skuldug sem eflaust stafar af því
að stjómir þeirra hafa engan veg-
inn kunnað fótum sínum forráð.
Nú er það svo að öll þessi sveitar-
félög, að undanskildum Mosfells-
bæ, eru landfræðilega sameinuð
og fyrir ókunnuga er engin leið að
átta sig á mörkum milli þeirra.
Lítil borg
á heimsvísu
Allt svæði þessara byggða sam-
anlagt er eins og litil borg á heims-
vísu með úthverfum. Það undar-
lega í stöðunni er þó að engum
dettur í hug að ræða sameiningu
af alvöru. Seltjarnarnes er með
eigin bæjarstjóra þrátt fyrir að
Reynir Traustason
vera límt við Reykjavík. Miili bæj-
arstjórans í Mosfellsbæ og borgar-
stjórans í Reykjavík era nokkur
þúsund metrar. Töfrar sameining-
arinnar ná ekki augum ráða-
manna á þessum slóðum af ein-
hverjum ástæðum þrátt fyrir aug-
ljóst hagræði. Það læðist að sá
grunur að málin snúist um að
halda áhrifum og völdum á kostn-
að skattborgaranna. Sá sem spyr
hvort ekki væri sniðugt að sam-
eina Reykjavík og Selfoss eða
Reykjavík og Grindavík er talinn
skrýtinn og ekki viðræðuhæfur.
Þegar rætt er um að sameina ísa-
Qörð og Þingeyri og jafnvel fsa-
flörð og Patreksfjörð er málið talið
nógu sniðugt til að verða að veru-
leika.
Sameiningarsöngur
kyrjaður'
Vestur á fjörðum, þar sem mörk
eru greinOeg og fjöll víðast á milli
sveitarfélaga, kyrja menn samein-
ingarsönginn fullum hálsi og text-
inn segir sameiningu marka skil
milli lífs og dauða sveitarfélags.
Reynslan af Vesturbyggð segir
mönnum þó að eitthvað sé bogið
við boðskapinn um sæluríkið og í
raun engin sátt um samruna. Það
er umhugsunarefni hvort verið
geti að hin ólíku þorp á Vestfjörð-
um, sem hvert um sig eiga sína
menningu, glati henni við samein-
ingu auk sjálfstæðisins og aðeins
stærstu byggðarlögin haldi sjálf-
ræði sínu. Mörg þeirra kauptúna
sem nú eru gengin í eina sæng
sameiningar eiga sér sögu sem
gleymist og hverfur þegar þau
breytast úthverfi eða hjáleigur
stærri staða.
Skuldir ofviða
Þeir sem til þekkja vestur á
fjörðum vita að nokkur sveitarfé-
lög þar höfðu málað sig út í horn
og skuldir voru orðnar þeim of-
viða. Rekstur yfirstjórnar sveitar-
félaganna var með slíkum endem-
um að skuldir voru orðnar um eða
yfir 400 þúsund á hvert manns-
barn. Sú staðreynd réð vafalaust
þeirri afstöðu hjá mörgum íbúum
að ekki væri um annað að ræða en
ganga til sameiningar og losna
þannig undan skuldaklafanum.
Fyrir sveitarstjórnarmennina var
þetta einnig auðveld lausn til að
losna undan ábyrgð þess að hafa
siglt sveitarfélagi sínu í þrot. Með
sameiningu er ljóst að ekki er
lengur spurt um ábyrgð þeirra
sem réðu ferðinni í gömlu sveitar-
félögunum. Málið er einfaldlega úr
sögunni og ekki lengur spurt
hverjir hafi stofnað til skuldanna
og hvers vegna.
Grímulaust
grínframboð
Tilkoma Funklistans á Vest-
fjörðum, sem vann stórsigur í
kosningunum, segir í raun allt
sem segja þarf um ástandið.
Grímulaust grínframboð sem
vinnur stórsigur og verður að al-
vörustærð lýsir því einu að fólk
vestra er að lýsa óbeit á málinu í
heild sinni. Það virðist ljóst að
ekki hafi verið annað í spilunum
eftir það sem á undan var gengið
en að sameinast. Það verði til þess
að koma skikk á fjárhag svæðisins
og þá er sameiningin réttlætanleg.
Fólk lifir í þeirri von að úthverfin
nái að lifa við ný og erfiðari skil-
yrði eftir að stjórnsýslan færist
annað. Á Vestfjörðum verður þó
að segjast eins og er að ekki kæmi
á óvart þótt helsta lífsvon svæðis-
ins fælist í funkinu. Það er óneit-
anlega ferskur blær yfir sveitar-
sjórnarmálum á þessum slóðum
og von til þess að nýir menn nái
að gera það sem hinum tókst ekki.
Eftir stendur þó spurningin um
höfuðborgarsvæðið. Hvenær verð-
ur alvörusameining, eins og til
dæmis Reykjavík og Kópavogur?
Getur verið að Kópavogur verði að
ná skuldum sínum yfir fimm millj-
arða króna til þess að bæjarstjóm-
armennirnir leiti þeirrar viður-
kenndu flóttaleiðar að sameinast.