Dagblaðið Vísir - DV - 21.02.1998, Blaðsíða 30

30
LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 1998 JLí’V
Kristín Huld Sigurðardóttir, nýráðinn prófessor við Úslóarháskóla:
Vildi heldur vera heima
DVOslo:___________________________
„Auðvitað vildi ég heldur gera
þetta sama heima en aðstæðurnar
eru bara ekki fyrir hendi. Þess
vegna er ég hér,“ segir Kristín Huld
Sigurðardóttir, nýráðinn prófessor í
forvörslu við háskólann i Ósló, í
viðtali við helgarblað DV. Ekki þó
svo að skilja að Kristín sitji með tár-
in í augunum í gljáfægðum sölum
fornleifadeildarinnar í miðborg
Óslóar. Öðru nær - hér er allt til
alls.
Kristín vann í 13 ár við Þjóð-
minjasafnið heima í Reykjavík en
sagði upp fyrir ári. Ástæðan? Skipu-
lagsbreytingar sem hún var ekki
sátt við; skipulagsbreytingar sem að
hennar mati lýsti takmörkuðum
skilningi á faginu sem hún fæst við.
Nú og svo bætir hún við; „Það er
alltaf skynsamlegt að skipta um
vinnu af og til. Breyta til og reyna
eitthvað nýtt. Mig langaði til þess.“
Ný deild - nýtt starf
Kristín tekur á móti mér á skrif-
stofu sinni. Hún er rétt að flytja inn
og hefur ekki náð að átta sig á öll-
um aðstæðum og enn síður að taka
allt upp úr kössunum að heiman.
Úti er snjór og kuldi en hvítt og
heitt inni. Hér er eins og allt sé nýtt
þótt húsið sé gamalt og bara eins og
lokafrágangur sé eftir áður en húsið
fyllist af fólki.
Staðan i deildinni er líka eins og
hún lítur út fyrir að vera - kassar
með bókum og tækjum úti um allt.
Þetta er nýtt nám í Noregi og Krist-
ín hefur valist til að byggja það upp.
Fyrstu nemendurnir þreyta inn-
tökupróf í vor og í haust setjast
væntanlega tíu útvaldir á skóla-
bekk.
Kristín getur frætt mig á að und-
legu samstarfi for-
varða og því hafi nafn
hennar kannski verið
þekkt. Það eru ekki
svo margir forverðir í
heiminum. Þá munu
kennarar hennar frá
Englandi hafa mælt
með henni.
Þetta er auðvitað
hið besta mál fyrir
Norðmenn - en ekki
fyrir íslendinga. Nú er
bara hálf staða í for-
vörslu forngripa eftir
við Þjóðminjasafnið I
Reykjavík og engin
með sérmenntun í fag-
inu. Hvað á það að
gera ef merkar fom-
minjar koma upp á yf-
irborðið og þeim þarf
að bjarga frá eyðilegg-
ingu á stundinni?
Mér er spurn og
Kristín svarar eftir
stutta umhugsun.
„Bara að moka yfir
allt aftur. Það er ekk-
ert hægt að gera nema
það takist að ná í er-
lenda forverði með
stuttum fyrirvara."
Ja, svo einfalt var það.
irbúningur námsins í forvörslu
forngripa og viðgerð málverka hafi
staðið allt frá árinu 1984. Norðmenn
taka sér alltaf góðan tíma til undir-
búnings og hrapa ekki að neinu.
Kristín kom þó fyrst að þessu starfi
í lok janúar þegar annar prófessor-
anna við deildina veiktist.
Grafa aftur það sem
finnst
Hún vill sem minnst segja um af
hverju leitað var til hennar þegar fá
þurfti nýjan prófessor. Segist þó
undanfarið hafa tekið þátt í alþjóð-
Kristín lærði upphaflega sagn-
fræði á íslandi en sneri sér síðan
að fornleifafræði í Englandi. Þaðan
lá svo leiðin til Danmerkur í nám í
forvörslu og í ár lýkur hún dokt-
orsprófi í grein sinni í Lundúnum.
Doktorsritið fjallar um járn; jám
í islenskum fomgripum. Kristín
Kristín Huld Sigurðardóttir er helsti sérfræðingur íslendinga í torvörslu forngripa. Hún hef-
ur fundiö sér starfsvettvang í Noregi. DV-myndir Gísli Kristjánsson
Járn úr öllum
áttum
hefur undanfarið ár rannsakað að
hve miklu leyti íslendingar gátu í
fornöld nýtt sér íslenskan
mýrrarauða til að framleiða járn
og að hve miklu leyti þeir fluttu
járnið inn. Niðurstaðan er að þeir
gerðu hvort tveggja og hafa notað
sænskt og norskt járn í sverð sín
og spjót þegar það íslenska hrökk
plrl/i fil
Fórmeðflugi Fl 321
Forvarsla byggir á efnafræði og
Kristín er sérfræðingur í efnafræði
málma. Það er t.d. hægt að komast
að uppruna járnsins með því að
efnagreina gjallið í því. Þekkingu á
þessu sviði þarf einnig til að bjarga
gömlu sverði frá eyðileggingu og
þessi þekking var tiltæk á íslandi
þar til um síðustu mánaðamót. Þá
hvarf hún úr landi með flugi FI 321
til Fornebu.
„Það býr sjálfsagt í öllum íslend-
ingum að vilja helst vera heima.
Ég er óhemjumikill íslendingur í
mér en hér eru allar aðstæður eins
og best verður á kosið og nógir
peningar að því virðist," segir
Kristín eftir að hún hefur sýnt mér
húsnæði deildarinnar.
Hún segir að heima fari vandinn
vaxandi vegna þess að byggðasöfn-
um fjölgar og áhuginn úti um land
fer vaxandi. Þá þurfa söfnin að
geta leitað eitthvað með gripi sem
þarf að verja og gera við.
Forvarsla fyrir allt landið í
tengslum við ríkissöfnin eða há-
skóla væri lausnin, að mati Krist-
ínar, en íslenska niðurskurðar-
hnífnum er ekkert heilagt og nú er
ekki annað til ráða á íslandi en að
grafa það aftur í jörðu sem finnst.
Söguþjóðin lætur ekki að sér
hæða. -GK
Dagskrárstjóri ZDF-sjónvarpsstöðvarinnar í Þýskalandi rifjar upp íslenskuna sína á ráðstefnu um heimildarmyndir:
Nóg komið af pálmatrjám og sól
- Olaf Grunert segir vaxandi áhuga vera fyrir Norðurlöndunum í Þýskalandi
Olaf Grunert, dagskrárstjóri ZDF í Þýskalandi, stundaöi nám við Háskóla íslands í tvö ár á sínum
tíma en er nokkuð farinn að ryðga í íslenskunni. DV-mynd E.ÓI
„Ástæðan fyrir því að ég er hér
er aðallega sú að ég hef ekki kom-
ið hingað í þrettán ár og að ég vil
kynnast íslensku kvikmyndagerð-
arfólki. Það er mjög erfitt að hitta
íslendinga, sem hafa gert heimild-
armyndir, á kvikmyndahátíðum í
Evrópu. Miklu máli skiptir í mínu
starfi að kynnast fólki. Ég er
miklu líklegri til þess að skoða
efni gaumgæfilega frá fólki sem ég
hef hitt. Stundum get ég ekki not-
að efnið sjálfur en get þá í ein-
hverjum tilvikum mælt með því
við einhvern annan,“ segir Olaf
Grunert, dagskrárstjóri þýsku
sjónvarpsstöðvarinnar ZDF,
stærstu sjónvarpsstöðvarinnar á
landsvísu í Þýskalandi, þegar DV
hitti hann í Norræna húsinu um
síðustu helgi.
Olaf var fenginn hingað til
lands, ásamt fleiri dagskrárstjór-
um og áhugafólki um heimildar-
myndir hvaðanæva að, til þess að
halda fyrirlestur á ráðstefnu um
heimildarmyndir.
Ryðgaður í íslensku
Undirritaður átti frekar von á að
mæta jakkafataklæddum manni
sem talaði þýsku eða kolómögu-
lega ensku en því að viðkomandi
biði góðan dag á íslensku, íklædd-
ur gallabuxum og ullarpeysu. Gat
verið að þessi þýski dagskrárstjóri
talaði íslensku? Hann var vissu-
lega ryðgaður en jú, íslenskan var
þarna.
„Ég hef mikinn áhuga á öllu því
sem viðkemur
Norðurlöndun-
um og skráði
mig á sínum
tima í nám í
dönsku í há-
skóla í Þýska-
landi. Þar var
boðið upp á
kennslu í ís-
lensku og mér
fannst ótækt
að kennarinn,
Jón Hilmar
Jónsson, hefði
engan nem-
anda. Ég
skráði mig á
námskeiðið og
í framhaldinu
fékk ég styrk
til þess að fara
til íslands í
nám. Ég var í
Háskóla ís-
lands frá 1978
til loka árs ’79,
fór út og snéri
svo aftur hálfu
ári síðar í eitt
ár. Hér var ég sem sagt í um tvö ár
og var hér síðan öll sumur til 1985
sem leiðsögumaður fyrir þýska
ferðamenn. Eftir að sett voru lög
sem bönnuðu erlenda leiðsögu-
menn hætti ég að koma og íslens-
kunni hefur hrakað jafnt og þétt,“
segir Olaf og undirritaður sam-
þykkir að við tölum saman á
ensku.
Áhugi á íslenskri mynd
„Ég var kolómögulegur í íslensk-
unni þegar ég kom í fyrradag, að-
eins betri í gær og bara nokkuð góð-
ur eftir tvo bjóra í gærkvöld," segir
Olaf og hlær og bætir við að honum
reynist mjög erfitt að tala íslensku
nú. Svo virðist sem Norðurlanda-
málin séu öll geymd á sama stað í
heila hans og þau ruglist hvert fyr-
ir öðru þegar hann reyni að tala
eitthvert þeirra.
Olaf segist þekkja nokkuð til ís-
lenskrar kvikmyndagerðar því sum-
ar bíómyndirnar hafi verið sýndar í
sjónvarpi í þýskalandi. íslenskar
heimildarmyndir þekkir hann lítið
en hann trúði helgarblaöinu fyrir
því að hann hefði áhuga á einni
slíkri, vildi þó ekki upplýsa hvaða
mynd það væri því höfundur henn-
ar vissi ekki af áhuga hans.
„Þjóðverjar hafa mikinn áhuga á
því sem er að gerast á Norðurlönd-
unum í dag. Fólk virðist á vissan
hátt vera búið að fá nóg af
pálmatrjám og sólskini. Allar
heimsins sjónvarpsstöðvar hafa ver-
ið á Tahítí, Hawaii og þess háttar
stöðum og nú vill það fá eitthvað
annað. Þjóöverjar hafa þegar gert
heimildarmynd um víkingana og
það gekk vel og ég held að náttúru-
lífsmyndir frá íslandi, Færeyjum,
jafnvel Grænlandi, myndu falla
fólki í geð,“ segir Olaf sem aldrei
hefur gert mynd í samvinnu við Is-
lendinga. Auðheyrt er þó á honum
að áhuginn er til staðar.
Út með tvær
„Ég fer með tvær íslenskar mynd-
bandsspólur með mér utan. Önnur
er náttúrulífsmynd en ég veit varla
enn um hvað hin er. Ég tek aldrei
með mér myndir en geri þó þessa
undantekningu nú. Ég hef heyrt af
nokkrum heimildarmyndum sem
gætu átt erindi inn í sjónvarp í út-
löndum en það verður bara að koma
í ljós. Náttúrulífsmyndir eiga mesta
möguleika, myndir sem sýna lands-
lag og dýralíf, og svo myndir um
ferðaiðnaðinn," segir Olaf og kveð-
ur um leið og hann segir á íslensku
að hann vonist til þess að geta kom-
ið bráðlega aftur til íslands,
kannski til þess að kaupa íslenskar
heimildarmyndir. -sv