Dagblaðið Vísir - DV - 21.02.1998, Blaðsíða 32

32 %Henningaiyerðlaun DV
LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 1998 1-3 V
„Eg get þú sagt aö ég sé mjög sátt viö bókina.
I millitiöinni var ég buin aö skrifa aöra skáld-
sögu og var heldur færarí í fingrunum aö
stjórna persónunum, aö þurfa ekki alltaf að
elta þær út í móa og tefja fyrlr lesandanum
frekar en skemmta honum,“ segir Kristin m.a.
um verðlaunabokina, Elskan mín ég dey.
DV-mynd Hilmar Þór
Kristln er fædd í Reykjavík en
uppvaxtarárin átti hún í Hafnar-
firði. Skólagangan var hefðbundin.
Eftir skyldunám tók Flensborg við.
Hugurinn stefndi í ýmsar áttir, jafn-
vel í myndlist eða raungreinar en
hún segist snemma hafa fengið
áhuga á skrifum hvers konar. Eftir
stúdentspróf frá Flensborg fór hún i
Háskólann til að nema íslensku,
bókmenntafræði og spænsku.
„Þar fékk ég gott næði til að lesa
bækur og varð fljótt óþolinmóð á að
fara að byrja að skrifa sjálf,“ segir
Kristín um upphaf rithöfundarfer-
ilsins sem hófst líklega fyrir alvöru
árið 1987 þegar hún sendi frá sér sitt
fyrsta leikrit. Það varð hlutskarpast
í leikritasamkeppni á vegum Þjóð-
leikhússins. Hún hélt áfram að
skrifa með fram ýmsum störfum og
hefur jöfnum höndum skrifað skáld-
sögur, ljóð og leikrit. Nýjasta leikrit
hennar, Ástarsaga 3, vakti einmitt
mikla athygli í Borgarleikhúsinu
fyrr í vetur og nú eru aukasýningar
í gangi á litla sviðinu.
Skáldsagan togar í
mann
Kristín segist oft spyrja sjálfa sig
hvort sé skemmtilegra að skrifa
Kristín Ómarsdóttir rithöfundur vonar að hún hafi glatt útgefandann, fjölskyldu og vini:
W
Kristín Ómarsdóttir var verölaunuó í flokki bókmennta fyrir skáldsöguna Elskan mín ég dey, sem kom út fyrir síö-
ustu jól. Þetta var hennar þriöja skáldsaga en hún hefur einnig sent frá sér 2 Ijóóabœkur, 2 smásögubœkur og 4 leik-
rit. Þegar viö hittum hana aó máli á heimili hennar í Skerjafiröinum er auöséð aó hún er uppnumin og spennt yfir
því aó hafa hlotiö menningarverðlaunin. Segir þetta mikinn heiöur sem áreióanlega gleöji útgefandann og vonandi
einnig fjölskyldu og vini. „Allir verða montnir meó mann. Þaó er ágœtt því stundum hefur fólk ekkert veriö svo aga-
lega montiö með mig, “ segir Kristín og brosir breitt þegar vió setjumst niöur meö kajfibolla í hönd. Hún má líka svo
sannarlega brosa því aörir tilnefndir höfundar voru Guöbergur Bergsson, Einar Már Guómundsson, Þórunn Valdi-
marsdóttir og Ágústína Jónsdóttir.
skáldsögu eða leikrit. Henni finnist
virkilega gaman að vinna í leikhúsi
um leið og skáidsöguformið sé eftir-
sóknarvert og heiOandi.
„Það er eitthvað við skáldsöguna
sem togar í mann,“ segir Kristín,
þungt hugsi, um leið og hún sötrar
á kaffinu. Hún segist verða að að-
skilja ritun skáldsögu og leikrits á
frumstigum en í eftirvinnslunni sé
hægur vandi að blanda þessu sam-
an. „Maður þarf bara að passa sig á
að hafa ekki rauðu sokkana í leik-
ritinu einnig rauða í skáldsögunni,"
segir hún og kímir.
Verðlaunabókin, Elskan mín ég
dey, varð reyndar fyrst tO hjá Krist-
ínu veturinn 1993-94, áður en hún
samdi Dyrnar þröngu, sem m.a. var
tilnefnd til íslensku bókmennta-
verðlaunanna.
„Sumarið 1994 setti ég söguna bara
í salt þar til ég tók hana upp aftur
tveimur árum síðar. Sagan breyttist
töluvert og hafði gott af hléinu."
Tíu litlir negrastrákar
í umsögn dómnefndar DV í bók-
menntum sagði m.a. um bók Kristín-
ar að í meðfórum hennar yrði dauð-
inn „eftirsóknarvert og bráð-
skemmtOegt hlutskipti". Hún segist
ekki vera neinn sérfræðingur í dauð-
ans málum, ef svo má að orði kom-
ast. Við ritun bókarinnar hafi hún í
bláupphafi hugsað tO 10 litlu negra-
strákanna sem hurfu hver á fætur
öðrum þar tO enginn stóð eftir.
„Á tímabOi var ég hrædd um að
veikindi, ofbeldi og dauði væri of
fyrirferðarmikið í bókinni en þegar
ég kom að henni seinna var hræðsl-
an ekki lengur fyrir hendi,“ segir
Kristín en fer hjá sér þegar spurt er
næst hvort þetta sé besta bók
hennar tO þessa.
„Ég get þó sagt að ég sé mjög sátt
við bókina. 1 mOlitíðinni var ég
búin að skrifa aðra skáldsögu og var
heldur færari i fingrunum að
stjórna persónunum, að þurfa ekki
alltaf að elta þær út í móa og tefja
fyrir lesandanum frekar en
skemmta honum,“ segir Kristín og
bætir við: „Síðan má kannski passa
sig á að vera ekki of agaður. Þá get-
ur efnið orðið leiðinlegt."
Kristín segist vera byrjuð á nýju
skáldverki. Þó sé það á slíku frum-
stigi að nánari lýsing sé ekki við
hæfi í bOi. Bókin komin ekki út á
þessu ári, því geti hún lofað.
„Núna vO ég fá tíma tO að safna
hugmyndum. Ég tel mig vera á nýj-
um upphafsreit. Slíkt gerist sjaldan
og um að gera að njóta þess,“ segir
Kristín Ómarsdóttir menningar-
verðlaunahafi DV 1998 í bókmennt-
um. -bjb
Menningarverðlaunahafi DV fyrir tónlist
Köllun eða klikkun
- segir tónskáldið Haukur Tómasson um starf sitt
Haukur Tómasson tónskáld er nú aö semja verk sem pantaö hefur veriö á
tónlistarhátíö í Póllandi í haust. DV-mynd E.ÓI
„Atvinnuöryggi tónskálda á ís-
landi er lítiö og þrátt fyrir aö þetta
sé óttalegt hokur hef ég ekki unniö
vió annaö síöustu fjögur árin en aö
semja tónlist. Þetta er bara svo
skemmtilegt aó maöur vill fórna
ýmsu fyrir þaö aö geta starfaö viö
þetta. Þaö má kannski segja aö
þetta sé köllun þótt eflaust megi líka
kalla þaö klikkun, “ segir Haukur
Tómasson tónskáld, menningarverö-
launahafi DVfyrir tónlist.
Haukur lauk píanó- og tónsmíða-
námi frá Tónlistarskólanum i
Reykjavík 1983. Þaðan lá leiðin tO
tveggja ára dvalar í Köln í Þýska-
landi þar sem hann nam píanóleik
og tónsmíðar, eitt ár var hann í
námi í tónsmíðum í HoOandi og San
Diego- meistaragráðu lauk hann sið-
an frá University of California 1990.
„Löndin þrjú eru mjög ólík og ég
hafði gott af þvi að kynnast þessum
ólíku menningarheimum. Klassíska
tónlistin hefur óskaplega sterka
hefð á bak við sig í Þýskalandi en í
Kaliforníu líta menn i raun til allra
átta. Skólinn var opinn og fjölbreytt-
ur og nemendurnir voru að gera
mjög mismunandi hluti. Þjóð-
verjamir fylgja fast eftir ákveðinni
línu á hinu klassíska sviði og ég
vona að ég sé nokkuð víðsýnni eftir
nám í þetta ólíkum skólum," segir
Haukur.
Údrepandi áhugi
Hann segist strax á unga aldri
hafa haft mikinn áhuga á tónlist.
Fyrst poppi og djass og síðan hafi
fleiri tegundir bæst við. Hann viður-
kennir aðspurður að það hljóti að
teljast frekar óvenjulegt fyrir ungan
mann að ætla sér að verða tónskáld.
Þetta geti varla talist með praktísk-
ari leiðum að velja enda hafi hann í
raun bara leiðst út i þetta smám
saman, fyrst og fremst vegna forvitni
og ódrepandi áhuga á tónlist. Hann
þurfti að vísu ekki að sækja fyrir-
myndina langar leiðir því eldri bróð-
ir hans er tónskáld og afi þeirra var
organisti og samdi eitthvað af lögum.
„Ég hef eingöngu fengist við að
semja tónlist fyrir þessi svokölluðu
klassísku hljóðfæri. Ég hef t.d. gert
fjögur eða fimm verk fyrir sinfóníu-
hljómsveit, nokkur verk fyrir
Caput-hópinn, eina hálfgerða óperu,
Fjórða söng Guðrúnar, og eitt leik-
hústónlistarverk þar sem hljóðfæra-
leikaramir sjá sjálfir um sviðsetn-
inguna."
Semur fyrir sjálfan sig
Aðspurður hvað hann geti sagt
um tónlistina sína segist Haukur
semja flókna tónlist, ekki bara fyrir
hljóðfæraleikara að spila heldur
ekki síður fyrir þá sem hlusta.
Hann segir að fólk verði að gefa sér
tíma tO að hlusta á verkin hans,
ekki að vera að gera eitthvað annað
á meðan, keyra bíl eða vaska upp.
Hann segist ekki hugsa um hvað
fólki muni faOa í geð þegar hann
setjist niður til að semja.
„Maður hugsar eiginlega bara um
sjálfan sig enda held ég að það hljóti
að vera heilast. Maður reynir að
semja eitthvað sem maður er sjálfur
ánægður með í stað þess að reyna
að ímynda sér einhvern ákveðinn
áheyrendahóp."
Haukur segir að það sé totölulega
auðvelt að fá verk flutt á íslandi.
Vandamálið sé hversu lítiO markað-
urinn er en tónlistarmenn njóti þess
þó umfram sumar aðrar listgreinar
að ekki þurfi að þýða verkin fyrir
erlenda áheyrendur. Hann segist
hafa meiri tekjur frá útlöndum en
hér heima, í gegnum spOun á disk-
um í útvarpi erlendis og með því að
selja tónverk. Hann segist ekki vera
þekkt nafn í hinum Stóra tónlistar-
heimi, ekki enn þá, en samt er hann
að semja verk fyrir sinfóníuhljóm-
sveit sem pantað var tO þess að
flytja á tónlistarhátíð í Varsjá í Pól-
landi í haust. Sænska útvarpshljóm-
sveitin mun spila verkið.
Á disk í vor
„Þetta er mjög spennandi og mik-
il viðurkenning vegna þess að þetta
er mjög góð hljómsveit," segir
Haukur. Önnur viðurkenning á
verkum hans er að Fjórði söngur
Guðrúnar, verkið sem hann fær nú
Menningarverðlaun DV fyrir, verð-
ur gefíð út á geisladisk í Svíþjóð í
vor. Þriðja viðurkenningin eru
Menningarverðlaun DV.
„Ég vona að þau verði mér til
framdráttar. Þetta er ánægjulegt og
ég neita því ekki að þau hafa sett
mig í smá stuð,“ segir Haukur Tóm-
asson. -sv