Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1999, Page 10

10
LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1999 H>‘\T
óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT111,105
RVÍK, SIMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, Sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plótugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Undarleg Japansferð
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri og Alfreð
Þorsteinsson borgarfulltrúi lugu fullum hálsi að fjölmiðl-
um, þegar þau fullyrtu, að ferð þeirra, ásamt Jónu Gróu
Sigurðardóttur borgarfulltrúa, til Japans væri ekki á
vegum túrbínuframleiðandans Mitsubishi.
Fjölmiðlar hafa náð í dagskrá ferðarinnar, sem er gef-
in út af umboðsaðila Mitsubishi á íslandi og á blaðhaus
hans. Hún sýnir, að ferðin snýst um túrbínufyrirtækið,
þótt vinum þess sé gefinn smátími til að spjalla við
borgarstjórn Tokyo um ljósleiðara í holræsum.
í fundargerðum borgarráðs, borgarstjórnar og Orku-
veitunnar er hvergi að finna stafkrók um, að borgin eða
Orkuveitan samþykki að kosta þessa Japansferð. Þetta
vakti grun um óheilindi, því að slíkra bókana er þörf,
þegar farið er í ferðalög á vegum þessara aðila.
í reglum borgarinnar er beinlínis bannað, að menn
þiggi ferðir á vegum viðskiptaaðila borgarsjóðs og Orku-
veitunnar. Borgarstjóri, fulltrúar meirihlutans og minni-
hlutans eru að brjóta reglur, sem settar hafa verið til að
reyna að hamla gegn spillingu hjá borginni.
Mitsubishi hefur selt veitunni tvær túrbínur og hefur
fengið í hendur viljayfirlýsingu um þá þriðju án útboðs.
Eftirlitsstofnun Efnahagssvæðis Evrópu hefur sent hing-
að til lands fyrirspurn og kvörtun. Það er fyrsta skref
stofnunarinnar í málarekstri gegn spillingu.
Þegar upplýst varð, hvemig lá í málinu, hætti Jóna
Gróa Sigurðardóttir við túrbínuferðina til Japans, enda
er ekki lengur hægt að verja hana. Gögnin liggja á borð-
inu og þau sýna öll, að ferðin er á vegum fyrirtækis, sem
stundar vafasöm viðskipti við borgarstofnun.
Til að forðast hagsmunaárekstra er það almenn við-
skiptaregla á Vesturlöndum, að vinnuferðir stjórnenda
séu greiddar af viðkomandi fyrirtæki eða stofnun, en
ekki af viðskiptaaðilum, sem tefla um mikilvæga hags-
muni í samningum við fyrirtækið eða stofnunina.
Athyglisverðast við mál þetta er, hversu reiprennandi
stjórnmálamennirnir lugu að fjölmiðlum, þótt þeir hefðu
mátt vita, að hið sanna mundi koma í ljós. Þetta sýnir,
hvernig hrokinn getur slegið fólk blindu, þegar það er
búið að vera lengur við völd en hæfilegt er.
Kannski verður reynt að bakfæra kostnaðinn yfir á
Reykjavíkurborg til mæta gagnrýni, sem hér kemur
fram og víðar úti í bæ. Það breytir ekki því, að skjölin
sýna, að ferðin er farin á vegum viðskiptaaðilans sam-
kvæmt dagskrá, sem gefin er út á bréfsefni hans.
Það breytir ekki heldur því, að ferðin er farin án fjár-
hagslegs samþykkis þar til bærra stofnana borgarinnar
og átti því ekki að vera á kostnað þeirra, þótt hinum
spilltu snúist hugur, þegar þeir hafa verið staðnir að því
að þiggja Japansferð úr hendi viðskiptaaðila.
Borgarfeður og -mæður hafa verið í sviðsljósinu að
undanförnu vegna skorts á lóðum í Reykjavík. Úthlutun
lóða er orðin að takmörkuðum gæðum, sem hafa fengið
skömmtunargildi. Slíkt kallar á spillingu, svo sem
endranær, þegar menn geta farið að úthluta.
Þetta minnir allt á stjórnarhætti, sem tíðkuðust fyrr á
árum hjá borginni, þegar sami flokkurinn hafði verið
við völd áratugum saman. Eini munurinn er sá, að spill-
ingin hefur haldið innreið sína heldur hraðar hjá núver-
andi valdhöfum en búast hefði mátt við.
Hitt verður svo öllum til góðs, að framvegis taki fjöl-
miðlar og borgarbúar mátulega alvarlega fullyrðingar
þeirra, sem hafa það, sem hentugast þykir.
Jónas Kristjánsson
Bandamenn Tyrkja gegn Kúrdum
Víða í Evrópu hafa menn spurt
að því síðustu vikur, hvers vegna
Vesturlönd styðja sjálfstjðrn Al-
bana í Kosovo en ekki sjálfstjórn
Kúrda í Tyrklandi og víðar í Mið-
Austurlöndum. Þorri íbúða stórra
svæða í austurhluta Tyrklands eru
Kúrdar sem hafa sætt meira harð-
ræði af Tyrkjum en albanski meiri-
hlutinn i Kosovo hefur mátt þola
frá hendi Serba. Kúrdum, sem ekki
era skyldir Tyrkjum frekar en Alb-
anir eru skyldir Serbum, hefur ver-
ið bannað að nota tungumál sitt i
skólum og fjölmiðlum og þeir hafa
verið sviptir einfóldustu mannrétt-
indum. Tyrkneski herinn hefur
staðið fyrir hernaði, göldamorðum
og pyntingum sem hafa kostað mun
meiri þjáningar og dauða en fram-
ferði Serba í Kosvo. Um leið hafa
írakar verið einn stórtækari. Hvers
vegna styðja Vesturlönd ekki ein-
arðar og gamlar kröfur Kúrda um sjálfstjóm eða sjálf-
stæði frá ógnarstjómum ríkjanna sem drottna yfir
þeim?
r
A sprungusvæði
Saga Kúrda er löng og lengri en saga flestra þjóða
Evrópu. Saga þeirra hefur mótast af því að heim-
kynni Kúrda eru á hefðbundnum mörkum stórvelda
í austri og vestri. Þótt landamæri hafi hreyfst og ríki
komið og fariö, þá liggja um lönd Kúrda gömul og
nokkuð stöðug mörk á milli ríkja Persa, Araba og
Tyrkja eftir að þeir fluttu á svæðið og íttu burt leyf-
um rómversk-býzanska ríkisins. Kúrdar hafa aldrei
náð að mynda sjálfstætt ríki á þessu gamla
sprungusvæði í heimspólitíkinni. í stað þess
hefur þeim verið sundrað af stórveldunum í
kring. í stríði írana og íraka börðust sumir
Kúrdar með írak, aðrir með íran og að und-
anfömu hafa Kúrdar í írak verið þvingaðir
til þess að hjálpa Tyrkjum gegn Kúrdum í
Tyrklandi. Þessi pólitíska óeining, sem
stafar ekki síst af veikri stöðu Kúrda gagn-
vart ríkjum svæðisins, og nokkur aðgreining
eftir tungumálum og siðum, breytir því hins
vegar ekki að Kúrdar hljóta að teljast sérstök
þjóð, ekki síður en Albanir i Kosovo,
múslimar í Bosníu og Tyrkir í Tyrklandi.
öflugan stuðning með því að ísrael
hefúr gert Tyrklandi að nánasta
bandamanni sínum utan Vestur-
landa. Ástæðan fyrir því er að bæði
ríkin eiga Sýrland að sínum svarn-
asta fjandmanni, ísraelsmenn af vel
þekktum ástæðum, Tyrkir af enn
eldri og flóknari ástæðum. Auk þess
að selja Tyrkjum vopn, og sjá um
endurnýjun á tyrkneskum flugvélum
sem beitt er gegn Kúrdum, þá hafa
ísraelsmenn notað óhemjusterk sam-
bönd sín í Bandaríkjunum til að reka
áróður fyrir málstað Tyrkja gegn
Kúrdum. Um leið hefur tekist náið
samstarf á milli leyniþjónusta ísraels
og Tyrklands. Það segir nokkra sögu
að Bandaríkjamenn taka þátt í sam-
eiginlegum fundum leyniþjónust-
manna Tyrklands og ísraels þar sem
rætt er um aðgerðir gegn Kúrdum og
hreyfingum sem berjast gegn her-
námsliði ísraels í Líbanon og Palest-
ínu. ísraelskir flugmenn, sem gera reglulega loftárás-
ir á Libanon, hafa fengið aðstöðu til þjálfunar í Tyrk-
landi. Þetta nána samband við Tyrkland hefur eitt-
hvað verið gagnrýnt í ísrael, þar sem vinir ísraels í
Bandaríkjunum hafa gengið svo langt í áróðri fyrir
Tyrki að véfengja þjóðarmorð Tyrkja á Armenum
fyrr á þessari öld, morð tyrkneskra hersveita á einni
til tveimur milljónum Armena. Einstöku manni í ísr-
ael finnst nöturlegt að afkomendur fórnarlamba
helfararinnar í Evrópu skuli reyna að véfengja þjóð-
armorðið á Armenum í skiptum fyrir aðstoð við
áframhalandi hernám á löndum Araba í Mið-Austur-
löndum.
Erlend tíðindi
Jón Ormur Halldórsson
Bandamenn Tyrkja
Bandaríkjamenn aðstoðuðu Tyrkja við að
handsama skæruliðaleiðtogann Öcalan nú á
dögunum, en Tyrkland er einn mikilvægasti
bandamaður Bandaríkjanna í þessum við-
kvæma heimshluta. Ótti Bandaríkjamanna
við hræringar meðal Kúrda í Tyrklandi er
slíkur að þeir hafa tekið höndum saman með
Saddam Hussein um þá stefnu að Kúrdar í
írak fái aldrei frelsi, frekar en Kúrdar í
Tyrklandi. Tímabundin sjálfstjórn Kúrda i
Norður írak, nú á meðan menn vilja berja á
Saddam Hussein, er keypt því verði að Kúrd-
ar viðurkenni að írak skuli ekki klofið og að
þeir hjálpi Tyrkjum við hernað gegn Kúrd-
um í Tyrklandi, en Tyrkir leggja Bandaríkja-
mönnum til flugvelli til árása á írak. Stuðn-
ingur Bandaríkjanna við sameinað írak og
áframhaldandi ógnarstjórn Tyrkja á svæðum
Kúrda í Tyrklandi byggist á þeirri hugmynd
að íran sé öðrum ríkjum hættulegra. Sam-
kvæmt þeirri kenningu þurfa Vesturlönd og
bandalagsríki þeirri á svæðinu, þ.e. einvel-
aldsríkin við Persaflóa og ísrael, sameinað
írak og sterkt Tyrkland sem mótvægi í póli-
tísku valdaspili á þessu svæði.
Hinn nýi bandamaður
Á síðustu misserum hafa Tyrkir fengið
„Hvers vegna styðja Vesturlönd ekki einarðar og gamlar kröfur
Kúrda um sjálfstjórn eða sjálfstæði frá ógnarstjórnum rfkjanna
sem drottna yfir þeim?“
oðanir annarra
Gott hjá Hillary
„Mörgum líst vel á þá hugmynd að Hillary Clint-
on setjist í öldungadeildina, þó ekki nema fyrir þær
sakir aö hún gæti þar með losað sig úr pólitískum
hluta hjónabandsins og keppt um eigin valdastöðu.
Margar konur myndu sjálfsagt leggja fé í kosninga-
sjóðinn í þeirri einu von að sjá frú Clinton sverja
embættiseið sama dag og eiginmaður hennar verð-
ur atvinnulaus. Hún hefur eytt mestöllum fullorð-
insárum sínum í hlutverki eiginkonunnar sem
styður við bakið á manni sínum, að vísu i mjög nú-
tímalegri útgáfu þess hlutverks."
Úr forystugrein New York Times 24. febrúar.
Gott andrúmsloft
„Hið góða andrúmsloft sem ríkti á fundum Kjells
Magnes Bondeviks forsætisráðherra og Yassers
Arafats Palestinuleiðtoga endurspegla breytta af-
stöðu forsætisráðherrans og flokks hans til Mið-
austurlanda. Margir muna hvernig Kristilegi þjóð-
arflokkurinn kom í veg fyrir stofnun skrifstofu PLO
með palestínskum starfsmönnum í Ósló. í dag hef-
ur Bondevik gott samband við báða aðila samtímis
því sem stjóm hans hefur betra samband en fyrir-
rennarar hans við stjórn Benjamins Netanyahus.
Netanyahu mun síður gruna ísraelsvini eins og
Bondevik og Knut Vollebæk utanríkisráðherra um
að draga taum Palestinumanna eða andstæðing-
anna í ísraelska verkamannaflokknum."
Úr forystugrein Aftenposten 25. febrúar.
Tala í stað þess að skjóta
„Fréttin um að Indland og Pakistan hefðu lofað
að ræðast við i stað þess að skjóta hvort á annað
var góð. Löndin hafa átt í stríði árum saman í
Jammu og Kasmír við rætur Himalayafjalla. Tveir
þriðjuhlutar svæðisins, þar sem múslímar eru í
meirihluta, tilheyra Indlandi og þriðjungur Pakist-
an sem er múslímskt. Samskiptin milli landanna
hafa valdið áhyggjum á alþjóðavettvangi ekki síst
þegar það fékkst staðfest þegar bæði löndin viður-
kenndu að þau væru fær um að framleiða kjarn-
orkuvopn."
Úr forystugrein Politiken 22. febrúar.