Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.2000, Síða 33

A>V LAUGARDAGUR 11. MARS 2000
41
og verða ástfangin. Ósjálfrátt dofnaði
áhugi minn á karlmönnum sem var
aldrei upp á marga fiska hvort sem
var því nú voru komin skýr tilfinn-
ingaskil á milli mín og þeirra og ég
var í fuUkomnu sambandi við sjálfa
mig. Ég er ekki að segja að ég hafi
breyst í einhverja rauðsokku eða
karlmannahatara en nú hafði ég í
fyrsta skiptið mjög ákveðnar hug-
myndir um hvað hrein ást væri þvi
ég fann svo sterkt fyrir henni og, það
sem meira er, að hún væri eðlilegur
hlutur og enginn skyldi dirfast að
segja mér annað.“
- Var það á þessum tímamótum
sem þú ákvaðst að koma út úr skápn-
um og opinbera kynhneigð þína?
„Ég hef aldrei komið út úr skápn-
um enda var ég aldrei inni í neinum
skáp og hef aldrei þurft að fara leynt
með mínar réttu tilfmningar. Mér
finnst reyndar öll þessi umræða um
að samkynhneigð snúist fyrst og
fremst um kynlíf vera út í hött. Sam-
kynhneigð snýst alls ekki fyrst og
fremst um kynlíf heldur það sem
hugur og hjarta kýs. Þetta er ekkert
öðruvísi en að segja að gagnkyn-
hneigð snúist fyrst og fremst um kyn-
líf þegar allir vita að svo er ekki.“
Fólk skemmtir sér ekki
til að slást
- Hvenær var leitað til þin um að
þú tækir að þér starf skemmtana-
stjóra Spotlight?
Það var í apríl ‘98 að verðandi eig-
endur staðarins höfðu samband við
hommar séu mun meira áberandi
i samfélaginu en lesbíur og eins
þær um að ákveðinn rígur sé oft á
tíðum milli þessara tveggja hópa.
Hún segir homma miklu meiri fé-
lagsverur en lesbíur og þeim finn-
ist gaman að skella sér á diskótek
og dansa í takt við dúndrandi
danstónlist á meðan lesbíur séu
meira fyrir rokktónlist í þyngri
kantinum eða séu heima við með
bjórinn innan seilingar í stað þess
að fara út að skemmta sér. Hún
segir það einnig loða við lesbíur
að dregin sé upp ákveðin mynd af
þeim bæði af samfélaginu al-
mennt en þó ekki síður af þeim
sjálfum.
„Mér finnst alveg fáránlegt að
fólk, og ekki síst lesbíur sjálfar,
skuli vera að halda uppi ein-
hverri ákveðinni ímynd af lesbi-
um sem krúnurökuðum mótor-
hjólatöffurum eða þungarokkur-
um sem safni vöðvum og reyni að
líkjast karlmönnum. Ég hef horft
upp á margar fallegar stelpur
breyta sér samkvæmt þessari fyr-
irmynd því að þeim eru ósjálfrátt
settar ákveðnar kröfur um hvern-
ig þær eigi að líta út sem þær
fylgja ósjálfrátt til þess eins að
vera ekki umtalaðar og passa
ekki inn í hópinn. Það er eins og
lesbíur finni þörf hjá sér til að
sanna hver fyrir annarri að þær
séu lesbíur i raun og veru. Sjálf
átti ég lengi vel í útistöðum við
aðrar lesbíur sem héldu því fram
að ég væri ekki sú sem ég segðist
vera og uppnefndu mig þess í stað
viðtal
sætti. Ástandið hefur þó batnað
að hennar sögn og nú er staður-
inn vel sóttur af öllum hópum
samkynhneigðra.
Jafnfjarlægt að sofa hjá
karli og „trukkalessu"
„Ég skil ekki nauðsyn þess að
skapa einhverja ákveðna týpu af
lesbíum til að allar aðrar geti
fylgt í kjölfarið. Ég er og mun
alltaf vera sú sem ég er, þ.e. fyrst
og fremst kona með kvenlegar
þarfir og ég get ekki séð að það
ætti að koma neinum við nema
mér sjálfri. Ég neitaði því á sín-
um tíma að ég væri sú eina sem
hefði þessar hugmyndir og eftir
að ég byrjaði að koma fram í fjöl-
miðlum og tala opinskátt um
sjálfa mig hef ég fengið sönnun
fyrir því að svo er ekki.
Þessi umræða um hvernig
lesbía eigi að vera er svo fáránleg
að ég hef meira að segja lent í
hörkurifrildi á fundi hjá Samtök-
unum ‘78 við lesbiu sem hélt því
óbeint fram að ég bæri ekki sömu
tilfinningar til kvenna og hún þar
sem ég færi ekki eftir útlits- og
klæðareglum þeirra. Ég benti
henni á fáránleika orða hennar og
spurði hvort hún vildi virkilega
keppast um hvor væri meiri
lesbía - ég eða hún. Ég bauð
henni að rífa úr mér hjartað og
skoða það um leið og ég hló að
henni.“
„Ég get sagt fyrir mitt leyti að
DV-MYNDIR ÞÖK
„Ég hef aldrei komið út úr skápnum enda var ég aldrei inni í neinum skáp og hef aldrei
þurft að fara leynt með mínar réttu tilfinningar. Mér finnst reyndar öll þessi umræða um að
samkynhneigð snúist fyrst og fremst um kynlíf vera út í hött. Samkynhneigð snýst alls ekki
fyrst og fremst um kynlíf heldur það sem hugur og hjarta kýs.“
mig og buðu mér stöðuna. Ég taldi og
tel mig vita hvað skemmtistaður af
þessu tagi þarf að bjóða upp á. Ég hef
heimsótt mikið af „gay“ klúbbum
bæði í London og New York og þekki
þ.a.l. flóruna í skemmtanamálum
mjög vel og taldi mig geta notað þá
þekkingu hér heima. Okkur langaði
að koma á fót skemmtistað og skapa
stemningu þar sem algjört frelsi og
fordómaleysi rikti því samkyn-
hneigðir eru nú einu sinni þeir síð-
ustu sem geta verið með fordóma í
garð annars fólks.
Það er oft svo ríkjandi á öðrum
klúbbum og stöðum i borginni að
þegar maður gengur inn þá er ætlast
til einhvers af manni og maður þarft
að aðlagast staðnum. Á Spotlight að-
lagast staðurinn hins vegar þér. Ég
trúi því að fólk vilji fyrst og fremst
fara út að skemmta sér til að hafa
gaman af en ekki tU þess að lenda í
einhverjum slagsmálum og rifrUdi.
Þess vegna leggjum við mikið upp úr
því að það ríki aUtaf góður andi á
staðnum. Þetta gerum við með ýmsu
móti, m.a. með svoköUuðum þema-
kvöldum þar sem mismunandi þemu
eru tekin fyrir hverju sinni og eins
með því að bjóða upp á góða tónlist
sem þá er í höndum góðra manna
eins og Páls Óskars sem er stórvinur
minn og eins og bróðir. Hann hefur
gert mikið tU að kynna staðinn fyrir
almenningi.“
Uppnefndu mig
tvíkynhneigða druslu
Rósa segir þær sögur að hluta
tU sannar sem halda því fram að
tvíkynhneigða druslu á mUli þess
sem þær klipu í rassinn á mér og
reyndu við mig.“
Rósa segir lesbíur lengi vel hafa
verið i miklum minnihluta meðal
gesta Spotlight. Þær hafi borið við
að staðurinn væri ekkert fremur
„gay“ staður en hver annar auk
þess sem skoðanaágreiningur
hennar við aðrar lesbíur hafi orð-
ið tU að kynda undir frekara mis-
það er mér jafnfjarlægt að ætla að
sofa hjá myndarlegum karlmanni
og það er fyrir mig að sofa hjá ein-
hverri karlmannlegri „trukka-
lessu“. Ég vU brjóta upp þessa rót-
grónu ímynd sem lesbíur hafa á
sér þannig að þær geti stigið fram
í fullkomnu fordómaleysi í stað
þess að þurfa að samlagast ákveð-
inni ímynd og neyðast tU að dUla
sér í takt við rokktónlist í hópi
með öðrum lesbíum. Ég þekki
reyndar margar lesbíur bæði er-
lendis og hér heima sem eru karl-
mannlegar í eðli sínu en ég veit
að þær eru það i hjartanu og óháð
einhverri fyrirframskapaðri
imynd og það er aUt annað mál.“
Orðið hommi hefur
neikvæða merkingu
- Oft er talað um að hommar og
lesbíur og þá sérstaklega hommar
lifi frjálsara ástalífi en gengur og
gerist og skipti oft um ástvin.
Kannast þú við þennan orðróm?
Já, það er rétt. Reyndar er sam-
líf samkynhneigðra oft dregið nið-
ur í svaðið þegar rætt er um kyn-
líf þeirra og sú þröngsýna mynd
dregin upp af hommum að þeir
séu í sífeUu að riða hver öðrum í
rass og lesbíur geri ekki annað en
sleikja píkumar á hver annarri.
Hvað varðar frjálsar ástir þá eru
lesbíur í fyrsta lagi, miklu fremur
en hommar, samþykktar af samfé-
laginu. Orðið hommi hefur mjög
neikvæða merkingu og krakkar
nota t.d. „helvítis homminn þinn“
sem blótsyrði án þess að leiða
hugann frekar að merkingu orð-
anna.
Viðhorf þjóðfélagsins, sérstak-
lega tU homma, veldur því að þeir
eru miklu tregari og seinni á sér
tU að koma út úr skápnum og þeg-
ar þeir loks láta slag standa veld-
ur það því að þeir springa út og
lifa mun meira áberandi ástarlífi
en lesbíur oft á tíðum gera. Þú
getur ímyndað þér sálarkvölina
sem fylgir því að þurfa þóknast
öUum í kringum þig nema sjálfum
þér í 10 jafnvel 20 ár án þess að
sýna þitt rétta andlit. Þegar þú
loks opinberar kynhneigð þína er
gleðin svo mikU að þú lifir
þrisvar sinnum meira lífi en
manneskjan við hliðina á þér. Það
er í raun sorglegt að slík gleði
skuli brjótast út einungis yfir því
að fá að vera sá sem þú ert.“
Takmark mitt að réttinda-
barátta verði óþörf
Rósa nefnir sem dæmi að oft á
tíðum komi samkynhneigt fólk af
landsbyggðinni, sem enn sé ekki
komið út úr skápnum, tU að
skemmta sér í Reykjavík og rati
þá inn á skemmtistaðinn
Spotlight. „Það kemur aUs konar
fólk hingað inn sem segir mér
sögur af því hvUíkt helvíti það sé
að vera samkynhneigður úti á
landi, sérstaklega vegna fordóma
í garð þeirra sem eru öðruvísi.
Þetta fólk hefur á orði við mig
hversu gott sé að geta verið mað-
ur sjálfur og hvað það kvíði fyrir
að snúa aftur heim.
Það er einmitt þessu viðhorfi
sem þarf að breyta. Um leið og
viðhorf einstaklingsins breytist
breytist viðhorf samfélagsins í
heUd sinni. Það að vera samkyn-
hneigður á ekki að þurfa að vera
neitt tUtökumál heldur ofurein-
föld staðreynd. Enginn á að þurfa
að vakna á morgnana og vera
hræddur við samfélagið og virð-
ingarleysi þess. Fólk er svo upp-
fuUt af ranghugmyndum og spáir
í alls konar hluti sem skipta aUs
engu máli fyrir innri hamingju.
Takmark mitt er að réttindabar-
átta af því tagi sem samkyn-
hneigðir hafa þurft að heyja hing-
að tU verði á endanum óþörf og í
kjölfarið feUd niður. Samt er ég
mjög fegin því að koma fram og
tala máli fjöldans því að það er
ekkert betra en þegar stelpur
ganga upp að manni og þakka
manni fyrir að hafa hreinlega
bjargað lifi þeirra með einhverju
sem maður hef sagt á opinberum
vettvangi.
Sjálfri líður mér vel, ég er and-
lega þenkjandi, hamingjusöm og
óhrædd og horfi björtum augum
fram á veginn. Það má segja að
samkynhneigðin sé minnsti part-
urinn af sjálfri mér sem mann-
eskju. Ég hef aldrei kunnað að
festa mig í ákveðnu munstri, held-
ur kýs ég að ráðast á garðinn þar
sem hann er hæstur. Ég hef verið
með annan fótinn úti í London
eins og ég sagði áðan þar sem ég
hef verið að vinna í mínum tón-
listarmálum, án þess að ég vUji
vera að skapa óþarfa væntingar
og kröfur. Svo gerist bara það sem
gerist.“
-KGP