Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.2000, Síða 20

20
LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 2000
Helgarblað_________________________________________________________________________________________________DV
Rúnar Helgi Vignisson skrifar um kynferöislega nánd í smásögum sínum:
Erótík getur
líka verið
hundur
DV-MYND HILMAR ÞÓR
Þaö kostar klof aö ríða röftum
„Vissulega er margt í samskiptum kynjanna sem þolir illa dagsbirtu en ég
einsetti mér að líta ekki undan. Það kostar þó klof að ríöa röftum og óneitan-
lega getur manni stundum þótt óþægiieg tilhugsun aö ættingjar og vinir lesi
skrif af þessu tagi. Mamma hefur samt sagt að sögurnar mínar séu fínar!“
Bókin er tileinkuð ástkonu
minni. Sumir hafa komið upp
um sig með þvi að spyrja: Ást-
kona þín? Er það eiginkona þín?“
Fyrir skömmu gaf JPV forlag út
smásögur Rúnars Helga Vignissonar, I
allri sinni nekt. Rúnar Helgi hefúr
áður sent frá sér bækumar Ekkert
slor, Nautnastuld, Standhögg og Ást-
fóstur auk þess sem hann hefur þýtt
fjölda verka, meðal annars eftir Philip
Roth, Wiiliam Faulkner og Amy Tan.
Smásagan er nakið form
Nafn bókarinnar, í allri sinni nekt,
vísar ekki eingöngu til kynferðislegrar
nektar. Nektin í bók Rúnars Helga vís-
ar einnig til þess að þegar maður er
nakinn, strípaður, hlýtur manni að
vera kalt. Þá er nektin ekki síst hug-
læg.
„Ég reyni að sýna persónumar ber-
strípaðar, búa til andlega nekt,“ segir
Rúnar Helgi. „Ég skapa aðstæður milli
karls og konu þar sem þau em á ýms-
an hátt berskjölduð, tilfínningalega og
jafnvel kynferðislega. Smásagan hent-
ar vel til að koma slíku á framfæri.
Hún ber ekkert skraut, hún er hnit-
miðuð og hvert orð hefúr vægi. Að því
leyti er smásagan nakin.“
Nekt og erótík
Nektin er augljósust í fyrstu sögu
bókarinnar sem heitir einmitt Nekt.
Sagan gerist á nektarströnd og eftir
því sem henni vindur fram verður hún
kynferðislegri og innilegri.
„í fyrstu sögunni er fólk ailsnakið í
orðsins fyllstu merkingu en er um leið
nakið í annarri merkingu; í þeirri
sögu hefur fólkið á nektarströndinni í
vissum skilningi afklæðst siðmenning-
unni því fótin endurspegla hana og sá
sem er náhvítur á nektarströnd er eins
nakinn og hægt er að vera. Hann hef-
ur ekki einu sinni brúnkuna til að
skýla sér, þá afurð vestrænnar tísku-
hugsunar. Og hvað stendur þá eftir?
í Nekt velti ég því meðal annars fyr-
ir mér hvort samasemmerki sé á milli
nektar og erótíkur og hvort því sé eins
háttað hjá báðum kynjum. Erótikin
verður að minnsta kosti til og magnast
við nánari kynni. Tilflnningar og eró-
tík eru því nátengd fyrirbæri; eitthvert
rafmagn myndast milli andstæðra póla
þegar þeir komast í námunda hvor við
annan.
Svo getur erótik líka verið hundur
sem rænir fótum manns og dregur
mann á asnaeyrunum út um víðan
völl,“ segir Rúnar Helgi og vísar til
sögu sinnar, Erótík á Jónsmessunótt.
Persónulegt viöfangsefni
Á bókarkápu segir að sögumar fjalli
um berskjaldaðar persónur í tiiflnn-
ingalegu og kynferðislegu návígi. Rit-
höfundar komast væntanlega ekki á
persónulegri slóðir en einmitt þegar
fengist er við náin samskipti kynj-
anna.
„Min bók hefst þegar aldingarður-
inn er að baki og við blasa mýrar og
keldur. Þetta hefúr verið mér hugleik-
ið viðfangsefni alla tið enda samskipti
kynjanna lykillinn að eilífðinni, undir-
staða lífsins. Ég ákvað snemma að
víkja mér ekki undan því að fást við
þetta viðfangsefni sem hefur orðið enn
verðugra í seinni tíð, þökk sé femín-
ismanum meðal annars.
Vissulega er margt í samskiptum
kynjanna sem þolir illa dagsbirtu en
ég einsetti mér að líta ekki undan. Það
„Flestir karlar eru mjög
uppteknir af kynlífi, jafn-
vel helteknir, eins og sam-
félagið vitnar um hvert
sem litið er. Hins vegar
grunar mann stundum
að þegar mesti bríminn
er að baki í samskiptum
karls og konu hafi konur
tilhneigingu til að líta á
karlmenn eins og á pípu-
lagnir, stundum verði að
losa vatnslásinn svo
hœgt sé að halda áfram
að vaska upp. “
kostar þó klof að ríða röftum og óneit-
anlega getur manni stundum þótt
óþægileg tilhugsun að ættingjar og
vinir lesi skrif af þessu tagi. Mamma
hefur samt sagt að sögumar mínar séu
fmar!“
„Tll hamingju meö bamlðu
Þegar verk eru á persónulegum nót-
um vill það oft gerast að lesendur lesa
höfundinn inn í verkið.
„Ég býð öllum að lesa það inn í sög-
umar sem þeir vilja. Ég er orðinn
ýmsu vanur í þessum efnum. í einni af
bókum mínum varð söguhetjan faðir
og eftir það var mér óskað til ham-
ingju með bamið þó að ég væri ekki
orðinn faðir þá. Tilhneiging fólks til að
lesa skáldskap sem sjálfsævisögu getur
reynt á þolriftn í svona litlu samfélagi
en líka orðið spaugileg. Það veldur
kannski einhverjum vonbrigðum þeg-
ar ég segi að atburðarásin í sögunum
mínum sé skáldskapur frá upphafl til
enda. Hins vegar get ég ekki neitað því
aö ég nýti mér alla mína reynslu í
skrifln. Rithöfundur getur ekki gert
annað. í þeim skilningi em sögumar
sjálfsævisögulegar eins og öll skáld-
verk. Hins vegar er skáldskapurinn
mun hentugri farvegur fyrir sannleik-
ann en ævisagan.
En maður verður að skrifa um það
sem brennur á manni þó að fólk fái
ýmsar ranghugmyndir um mann. Mín
persóna skiptir hins vegar ekki máli,
aðalatriðið er að sögumar standi fyrir
sinu sem listræn afurð.“
Losaö um stífluna
Sagan Dropinn á glerinu fjallar á
áleitinn hátt um mann sem missir
konuna sina. Fjallað er um uppgjör
mannsins við konuna þar sem tilfmn-
ingar hans til hennar byggjast að vem-
legu leyti á gremju vegna kynferðis-
legrar ófullnægju. Þegar henni er sval-
að getur hann byrjað að syrgja.
„Karlskepnan virðist með þeim
ósköpum gerð að hún fær seint nóg í
kynferðislegum efnum. Þess vegna
syrgja karlar á vissu aldursskeiði kyn-
líf sitt, eins og sjá má i sögunni. Kynlíf
karlsins í sögunni þvælist fyrir honum
og þeim hjónum. Hann hefur eflaust
orðið fyrir áhrifum frá könnunum um
tíðni bólfara og þótt hann standa höll-
um fæti. Það kom í raun í veg fyrir að
þau hjónin gætu notist sem skyldi. Um
vítahring sem þennan má lesa í hand-
bókum."
Sumir halda því fram að kynlíf geti
þvælst mjög fyrir í samskiptum fólks
og flæki þau verulega.
„Ég segi fyrir mitt leyti að ég hef
aldrei skilið allt þetta tal um Viagra til
að auka kyngetuna. Ég hef alltaf hald-
ið að karlmenn hefðu meiri þörf fyrir
lyf sem héti Niagra og drægi úr kyn-
þörfinni.
Kynlíf er sjaldnast einfalt mál því
kynin eru um margt ólík í afstöðu
sinni tO þess, auk þess sem brauðstrit-
ið kemst iðulega upp á milli hjóna.
Flestir karlar eru mjög uppteknir af
kynlífi, jafnvel helteknir, eins og sam-
félagið vitnar um hvert sem litið er.
Hins vegar grunar mann stundum að
þegar mesti bríminn er að baki í sam-
skiptum karls og konu hafl konur til-
hneigingu til að líta á karlmenn eins
og á pípulagnir, stundum verði að losa
vatnslásinn svo hægt sé að halda
áfram að vaska upp. En auðvitað á það
ekki við um ástkonu mína!“
Og þá er oft best að fá fagmann til
verksins?
„Ólíkt öðrum iðnaðarmönnum eru
slíkir píparar sjaldnast uppteknir þeg-
ar á þarf að halda!“
Femíníski
bókmenntaguðdómurínn
Rúnar Helgi veltir fyrir sér hvort ís-
lenskir karlrithöfundar séu feimnir
við að fást við samskipti kynjanna.
„Þeir hafa sumpart kinokað sér við
að fjalla ærlega um samskipti kynj-
anna í nútímanum. Þeim hættir til að
fara eins og kettir í kringum heitan
graut eða nota töffaraskap til að hylma
yfir sannar tilfinningar. Þeir eru oft
mjög góðir í að gantast með samskipti
kynjanna en sönn og einlæg tilfinning
finnst mér sjaldséð, hvort sem hún er
ljót eða falleg."
Með tilkomu femínismans vilja
sumir meina að kvenrithöfundar hafi
fengið forræðið yfir tilfinningunum.
„Margir karlmenn hafa veigrað sér
við að ögra þessari femínísku hugsun
sem ég tel að hafi á síðustu árum virk-
Feimni rithöfunda við samskipti kynjanna
Jslenskir rithöfundar hafa sumpart kinokað sér við að ijalla ærlega um samskipti k/njanna í nútímanum. Þeim hættir til að fara eins
og kettir í kringum heitan graut eða nota töffaraskap til að hylma yfír sannar tilfinningar. “