Dagblaðið Vísir - DV - 30.06.2001, Blaðsíða 10

10
LAUGARDAGUR 30. JÚNÍ 2001
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoöarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dvdreif@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plötugerö: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöí 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverö 190 kr. m. vsk., Helgarblaö 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viðmælendum fyrir viötöl við þá eöa fyhr myndbirtingar af þeim.
Glœpamaður framseldur
Framsal Slobodan Milosevic til stríðsglæpadómstólsins
í Haag markar þáttaskil í sigurgöngu lýðræðis og mann-
réttinda i heiminum. Einn af verstu glæpamönnum Evr-
ópu er kominn bak við lás og slá og verður látinn svara
til saka fyrir striðsglæpi og glæpi gegn mannkyninu.
Treglega hefur gengið að ná þeim, sem mesta ábyrgð
bera á óhæfuverkum í arftakaríkjum Júgóslavíu. Friðar-
gæzlusveitir Atlantshafsbandalagsins hafa ekki enn
mannað sig upp í að handtaka Radovan Karadzik og vest-
ræn stjórnvöld hafa þvælzt fyrir dómstólnum í Haag.
Helzti vandi vestræns lýðræðis er, að rikisstjórnir
sumra öflugustu rikja þess vilja stundum ekki styðja lýð-
ræði og mannréttindi í þriðja heiminum vegna meintra
stundarhagsmuna. Þau beita ekki áhrifum sínum til að út-
breiða árangursríkasta þjóðskipulag jarðarinnar.
Reynslan sýnir þó, að Vesturlönd hafa langtímahags-
muni af stuðningi við þættina, sem mynda vestrænt lýð-
ræði, svo sem gegnsæi í stjórnsýslu, lög og rétt, frjálsar
kosningar, dreifingu valdsins og frelsi fólks til að tjá sig
og afla upplýsinga, koma saman og mynda samtök.
Gott er að eiga viðskipti og hafa samskipti í löndum,
þar sem þessar undirstöður lýðræðis að vestrænum hætti
eru í heiðri hafðar. Þar gilda leikreglur, sem farið er eftir
og þar myndast traust í kaupsýslu og öðrum mannlegum
samskiptum. Því borgar sig að styðja og efla lýðræði.
Sigurför lýðræðis í Mið-Evrópu og suður eftir
Balkanskaga einkenndi þróun alþjóðamála á siðasta ára-
tug. Þar hefur myndazt jarðvegur og svigrúm til að þróa
einstaka þætti lýðræðis að vestrænum hætti og draga úr
spillingu, sem enn er allt of mikil á þessum slóðum.
Handtaka og framsal Milosevic sýnir, að stjórnvöld í
Serbíu eru með stuðningi meirihluta kjósenda reiðubúin
að opna glugga inn í glæpsamlega fortíð og draga út
óþrifnaðinn, svo að Serbar geti ákveðið, að martröð að
hætti Milosevic gerist aldrei aftur á þeirra slóðum.
Svipuð sigurför lýðræðis að vestrænum hætti stendur
yfir í Rómönsku Ameríku, þótt hægar fari. Vegna djarfr-
ar framgöngu saksóknara á fjarlægum Spáni á Augusto
Pinochet í vök að verjast i Chile þar sem verið er að gera
upp fortíðina og kortleggja óhæfuverk hans.
Fyrir nokkrum dögum var Vladimiro Montesinos fram-
seldur tilPerú, þar sem hann verður væntanlega látinn
svara til saka fyrir ótrúlega spillingu í skjóli Alberto
Fujimori, fyrrum forseta landsins, sem nú hírist landflótta
i Japan og verður framseldur þaðan um síðir.
Uppgjörið við fortíðina er mikilvægt í öllum löndum,
sem eru að feta sig í átt til lýðræðis að vestrænum hætti.
Menn fá tækifæri til að gera upp viðhorf sín og ákveða,
hver fyrir sig, að óhæfan gerist aldrei aftur. Vestrænir
stuðningsmenn harðstjóra fá verðskulduð kjaftshögg.
Óhjákvæmilegt er að glæpaslóðir verði raktar til áhrifa-
mikilla stofnana og einstaklinga á Vesturlöndum. Innan
stórvelda lýðræðisríkjanna mun fara fram hliðstætt upp-
gjör og í þriðja heiminum. Margir munu neyðast til að
læðast með veggjum, þegar fréttirnar fara að leka.
Þannig verður ekki aðeins hreinsað til á nýjum svæð-
um vestræns lýðræðis, heldur einnig í kjarnalöndum þess.
Minnka mun svigrúm skammtímamanna til stuðnings við
glæpi og harðstjórn í þriðja heiminum. Lýðræði mun þvi
knýja fastar að dyrum víðar í þriðja heiminum.
Við framsal Milosevic i hendur stríðsglæpadómstólsins
í Haag rennur kalt vatn milli skinns og hörunds ýmissa
harðstjóra, sem ranglega hafa talið sér alla vegi færa.
Jónas Kristjánsson
I>V
Skortur á taugaendum
Jónas
Haraldsson
aðstoðarritstjóri
„Dragið andann djúpt með nef-
inu og andið frá með munninum,"
sagði kynlífsfræðingurinn. „Meiri
tilfinningu í þetta,“ kallaði fræð-
ingurinn, ung og glaðleg kona, og
fimm hundruð kynsystur hennar
stundu allt í kringum mig. „Aftur,“
var hrópað og konurnar drógu ekki
af sér. Ég náði ekki að samsama
mig stemningunni og hélt niðri í
mér andanum. Ég var einn og
kvenhormónaflæðið i kringum mig
yfirgengilegt. í máttleysi og lítilli
reisn seig ég ofan í sæti mitt. Kon-
urnar önduðu ört á báða bóga.
Píkuskrækir
„Finnið þið áhrifin?" kallaði
kynórafræðingurinn. „Já,“ hróp-
uðu konumar. Ópin voru sann-
færandi enda komu þau alveg frá
grindarbotninum. Mér finnst lík-
legt, án þess að ég hafi þorað að
spyrja, að þær hafi flestar gert
grindarbotnsæfingar samhliða
öndunaræfingunum. „Spyrjið
endilega og fræðist," sagði fræð-
ingurinn uppörvandi. Mér fannst
konan sú horfa beint á mig, eina
karlinn í fremstu röð. Ég seig enn
neðar í sætiö. Konurnar í kring-
um mig björguðu mér úr klemm-
unni. „Geta allar konur fengið
raöfullnægingu?" spurði ein, ská-
hallt fyrir aftan mig. Það kurraði í
salnum af spennu sem leystist út í
gleði- og píkuskrækjum þegar
fræðingurinn sá engin sérstök tor-
merki á slíku.
Dónalegir apar
í hverju er ég lentur, hugsaði ég
með mér, þegar sú næsta, ung
stúlka stjórnborðsmegin í salnum,
spurði hvort möguleiki væri á
hinni eftirsóttu fullnægingu við
það eitt að pissa. Kynlífsfræðingur-
inn vissi ekki til þess þótt því væri
ekki að neita að þvagrásin væri
kynertanlegt svæði og fullt af
taugaendum. Sérfræðingurinn gat
sér þess til að því fylgdi þæginda-
kennd að pissa ef manni væri mik-
ið mál. Sú skýring kom mér satt að
segja ekki á óvart. Ég hefði jafnvel
getað svarað fyrirspurninni sjálfur
en þó aðeins frá sjónarhóli karla.
„Fróa dýrin sér?“ spurði enn ein
fróðleiksfús. í sakleysi mínu sá ég
ekki að það kæmi málinu beinlínis
við en umburðarlyndur kynlífs-
fræðingurinn sá ekkert athugavert
við spurninguna og svaraði þvi til
að apategund ein væri sérdeilis
dónaleg hvað þetta snerti, jafnvel
svo að harðsvíruðustu menn færu
hjá sér í dýragörðum útlandanna.
Ég man því miður ekki nafnið á
apategundinni. Það mátti þó skilja
á fræðingnum að hvorki kindur,
kýr né hestar væru upptekin við
þessa iðju enda fitl allt önugt fyrir
klauf- og hófdýr. Þess var að vísu
getið að hundar ættu eitthvað til í
þessa veru.
Reynsluheimur kvenna
Ég strauk svitann af enninu. Kon-
urnar héldu áfram að spyrja og kyn-
lífsfræðingurinn skýrði mál sitt með
myndum og hjálpartækjum. Ég lét
rökkrið í sal Borgarleikhússins skýla
mér. Kynlífsfyrirlesturinn var bónus
á hið ágæta leikrit Píkusögur sem
gengið hefur fyrir fullu húsi vikum
saman. í tilefni kvenréttindadagsins
var leikritið flutt á stóra svið Borgar-
leikhússins. Konunni minni þótti rétt
að taka mig með svo kynna mætti
mér betur svokallaðan reynsluheim
kvenna. Mágkona mín var sama sinn-
is. Svili minn fylgdi því með, nauðug-
ur viljugur. Það er ofmælt að hann
hafi mætt á staðinn eins og skepna
leidd til slátrunar en það fór um
hann þegar í fordyri leikhússins
kom. Þar voru konur svo hundruðum
skipti. Karlar voru á stangli, ríflega
teljandi á fingrum beggja handa.
Einn eftir
Píkusögurnar voru góðar og
leikkonurnar stóðu sig frábærlega.
Á hvoruga hinna er hallaö þótt get-
ið sé frammistöðu Halldóru Geir-
harðsdóttur. Hún snerti dýpstu til-
finningar með túlkun sinni. Píkan,
þetta ágæta líffæri kvenna, var
nefnt oftar en ég get komið tölu á.
Hliðstætt líffæri karla er, ef skiln-
ingur minn er réttur, harla lítilsiglt
í þeim samanburði. Hið sama kom
fram í kynlífsfyrirlestrinum um
fullnægingu kvenna sem á eftir
fylgdi. Vandinn var bara sá að
bæði kona mín og mágkona voru
bókaðar annars staðar strax eftir
sýningu og slepptu því fyrir-
lestrinum. Svili minn var
snöggur að ákveða sig og
bauðst þegar til þess að
keyra þær. Ég
„Finnið
þið áhrif-
in?“ kallaði
kynórafrœðing-
urinn. „Já, “ hróp-
uðu konurnar. Ópin
voru sannfœrandi
enda komu þau alveg frá
grindarbotninum. “
sat því einn eftir, í rökkvuðum sal
með hundruðum kvenna, svo ég, en
einkum þær, mættu fræðast um
fullnægingu kvenna, notkun hjálp-
artækja og leitina að svonefndum
G-bletti. Hann ku hafa verið týndur
lengi.
Lítilsiglt djásn
Konurnar í salnum héldu aðeins
aftur af sér þegar kynfræðingurinn
vék að feimni þeirra við að skoða
líkama sinn og þeirri staðreynd að
engar tvær konur eru eins skapað-
ar. Það léttist hins vegar á þeim
brúnin þegar kom að samanburði á
kynfærum karla og kvenna. Þær
hlógu dátt og skemmtu sér þegar
fræðingurinn sagði þeim að höndin
væri miklu nytsamlegri til unaðar
en djásn hvers karls, typpið. Það
væri raunar fremur rýrt af tauga-
endum og finum græjum í saman-
Holur hljómur
Jón Birgir
Pétursson
blaðamaður
Örninn flýgur fugla hæst - en
íslendingar fljúga enn þá hærra.
Engin þjóð veraldar hygg ég að
hafi flogið eins hátt og hratt og
viö höfum gert í góðæri undanfar-
inna ára. Peningar hafa hreint
ekki verið probblemið hjá landan-
um, öflun fjár hefur iðulega verið
lýst á hinu tungumálinu okkar
sem „pís of keik“ og menn hafa
stundum talað kæruleysislega um
peninga, „þetta kostar einhverjar
milljónir ..." segja roggnir karlar í
sjónvarpsviðtölum. Hver meðal-
jón hefur slegið um sig eins og
stórlaxi ber. Eðalbílaflotinn okkar
eru kostagripir, tækjaeign á heim-
ilum minnir á vísindaskáldsögu,
ferðalög okkar hafa verið farin á
dýrustu hótelin og bestu strend-
urnar. íslendingar hafa borðað
gæðastórsteikur og skolað þeim
niður með eöalvínum. Og nú er
íslendingurinn lentur á jafnsléttu,
allavega hefur hann lækkað flug-
ið. En þetta er nú bara táknmál,
ýkjur og útúrsnúningar eða hvað?
Holur hljómur í hagsældinni
Gósentíma undanfarinna ára
ber ekki að lasta, þetta hefur ver-
ið góður tími. Mannkynið miðar
alla tíð að því að bæta lífskjörin,
það liggur í eðli hvers og eins.
Það er hins vegar svo að fugl sem
flýgur hátt mun um síðir leita eft-
ir lendingu og hann fagnar því að
fluginu linnir um stund. Eins er
ég viss um að mörg okkar varpa
öndinni léttar og taka þátt í því að
stiga á bremsuna, slaka á þessari
arnarkló eyðslunnar. Allan þenn-
an gósentíma hefur mér fundist
nokkuð holur hljómur í hagsæld-
inni, ég gat ekki almennilega séð
innstæðuna fyrir þessari auðlegð
okkar. Mér var sagt að upp væri
runnið skeið nýrrar hagfræði.
Keppni undanfarinna ára hefur
tekið á marga. Eignast, eignast,
eignast, hafa menn sagt og hafa
þá lagt allt sitt undir í þessu
munúðarkapphlaupi. Menn eru
óþolinmóðir og vilja eignast alla
hluti, strax. Auðvitað eru svo
ýmsar þessar nýfengnu eigur okk-
ar afar lítils virði þegar allt kem-
ur til alls og kannski var til lítils
barist. Lífshamingjan hefur aldrei
verið fól fyrir peninga og fólk
verður að leita hennar annars
staðar. Raunar hefur stressið og
peningaflæðið fært sumu fólki
fátt annað en raunir. í góðærinu
hefur til dæmis neysla fikniefna
verið meiri en nokkru sinni er
manni tjáð og áfengisneysla vaxið