Dagblaðið Vísir - DV - 30.06.2001, Blaðsíða 29

37
LAUGARDAGUR 30. JÚNÍ 2001 ____________________________________________________
DV __________________________________________________ Helgarblað
þaö var mikill hugur í heimamönnum að fá
fyrir barðinu á. Ólina talar óhikað um
atgervisflótta i því sambandi en það er
orð sem sjaldan heyrist í byggðaum-
ræðunni.
„Ég segi ekki að ég ein hafi mikil
áhrif gegn byggðastraumnum en í ljósi
þeirrar umræðu sem verið hefur um
vanda landsbyggðarinnar veitir ekki af
að sýna fram á að hún hefur upp á
margt að bjóða sem er mikils virði og
spennandi að takast á við. Ef við tökum
ísafjörð sem dæmi þá stendur hann
óumdeilanlega undir nafni sem höfuð-
staður á Vestfjörðum. Þar er öflug og
góð þjónusta, þróttmikið menningarlíf,
fógur náttúra og gott mannlíf sem er
eftirsóknarvert. Ég hef því engar sér-
stakar áhyggjur af fólksflótta frá ísa-
íjarðarbæ næstu árin, enda hefur hann
öll skilyrði til þess að vera fýsilegur
dvalarstaður."
Berst gegn brottfalli nemenda
- Hver er staða Menntaskólans á ísa-
firði?
„Bjöm Teitsson tók við þessum
skóla með um 50 nemendum fyrir
meira en 20 árum. Nú em nemendur
hátt á fjórða hundrað og ör þróun í
skólastarfinu. Skólinn hefur svarað
kalli tímans og er í raun orðinn fjöl-
brautaskóli. Ég myndi segja að hann
stæði dável en ég lít á það sem mitt
helsta verkefni að byggja ofan á það
sem fyrir er.“
Það má beita ýmsum aðferðum til
þess að bera saman árangur einstakra
menntaskóla. í sumum tilvikum stenst
Menntaskólinn á ísafirði þann saman-
burð ágætlega. Nýleg rannsókn Qög-
urra kennaranema við Háskólann á Ak-
ureyri leiðir þó i ljós að brottfail nem-
enda í MÍ er mun hærra en í mörgum
öðrum skólum. Brottfall nemenda á ísa-
firði er um 40% samanborið við t.d.
15% á Egilsstöðum og 7% á Akureyri.
„Það verður eitt brýnasta verkefni
mitt að festa í sessi þau skilyrði sem
þarf til að bæta úr þessu,“ segir Ólína
þegar hún er spurð um þetta.
„Það er metnaðarmál að gera skól-
ann það vel stæðan varðandi náms-
framboð og starfsskilyrði að hann verði
eftirsóknarverður sem vinnustaður
bæði fyrir nemendur og kennara.“
Engin sólgleraugu
Að sögn Ólínu hefur gengið erfiðlega
að halda fóstu starfsliði við Mennta-
skólann á ísafirði og fyrirrennari henn-
ar segir það hafa verið sitt helsta verk-
efni allan tímann að manna skólann
með réttindakennurum. „Ég mun ekki
setja upp nein sólgleraugu gagnvart þvi
og það hlýtur að verða mitt stærsta
verkefni að tryggja samfellu í kennara-
liðinu," segir Ólína.
- Það liggur í hlutarins eðli aö starf
skólameistara er fyrst og fremst stjórn-
unarstarf þar sem meistari hefur enga
kennsluskyldu. Hvemig stjómandi er
Ólína?
„Ég hlýt að vitna til umsagna þeirra
sem mæltu með mér og sögðu að ég
væri lipur stjórnandi, en þó fóst fyrir og
léti ekki vaða yfir mig. Sjálf veit ég að
ég hef sterka tilhneigingu til að dreifa
ábyrgð, kalla fólk tO samstarfs og leitast
jafnan við að hrósa fólki fyrir vel unn-
in störf. Hitt er svo annað mál að stjórn-
andi getur aldrei verið leiksoppur í
höndum þeirra sem í kringum hann
em. Hann verður að geta tekið af skar-
ið og haft bein í nefinu til að taka
ákvarðanir, sérstaklega þegar skoöanir
era skiptar. Ég hræðist það ekki. Ég vil
samt leysa hnúta frekar en að höggva á
þá.“
Að kenna nýbúum
- í kjölfar byggðaröskunar á Vest-
fiörðum hefur erlendu fólki fiölgaö þar
mjög mikið og er óhætt að segja að á
Vestfiörðum þrífist fiölþjóðlegra samfé-
lag en víðast hvar annars staðar á land-
inu. Kallar þessi þróun á einhveijar
sérstakar aðgerðir af hálfu menntaskól-
ans?
„Ég vona að það fólk sem hefur ver-
ið að flytjast inn í héraðið muni um síð-
ir skila bömum sinum inn í mennta-
skólann. Vitanlega hlýtur það að hafa
einhver áhrif, það kallar t.d. á öfluga
námsráðgjöf og vandaðar kennsluað-
ferðir. Það vill hins vegar svo skemmti-
lega til að í haust tekur til starfa við
skólann kennari, Ásgerður Bjamadótt-
ir, sem hefur sérhæft sig í kennslu ný-
búa. Framhaldsskólinn reiðir sig auð-
vitað á starf grannskólans. Ef marka
má fréttir hefur grannskólinn á ísafirði
verið að sýna stórbættan árangur og
menntaskólinn hlýtur að njóta góðs af
því.“
- Ólína tengist með sérstæöum hætti
fyrstu skólameisturam Menntaskólans
á ísafirði en Jón Baldvin var meistari
þegar hún útskrifaðist og Bryndís
Schram stýrði skólanum um hríð þegar
Ólína var við nám en Ólína reit síðar
nokkurs konar ævisögu hennar. Munt
þú sækja góö ráð til þeirra hjóna?
„Auðvitað eru nú breyttir timar og
önnur atriði sem þarf að taka mið af
heldur en þegar Jón Baldvin hóf sitt
brautryðjandastarf við skólann. Engu
að síður veit ég að ég get margt lært af
þeim hjónum. Mér standa til boða góð
ráð þeirra beggja ásamt velfamaðarósk-
um, og met að sjálfsögðu hvort tveggja."
Óþæga Ólína
- Varst þú þægur menntskælingur
þegar þú varst við nám á ísafirði?
„Ég var sjálfstæð og skapmikil og
áreiðanlega erfið í samskiptum við
suma kennara auk þess sem ég var mis-
tæk í námi. Einkunnirnar mínar sveifl-
uðust frá hæstu tölum niður í það að ég
féll i stærðfræði milli bekkja eftir fyrsta
bekk - þá nýorðin móðir að frumburð-
inum.
Bryndís Schram var þá skólameist-
ari og ég man alltaf eftir því samkomu-
lagi sem við gerðum. Hún sýndi mér
það drengskaparbragð að leyfa mér að
taka tvo bekki saman næsta vetur en
setti það sem skilyrði að ég fengi fyrstu
ágætiseinkunn á miðsvetrarprófum.
Mér tókst að standa við það og missti
þess vegna ekki úr bekk. Það var margt
í stjómun Bryndísar sem laut að mann-
legum samskiptum og mannskilningi
sem ég vildi gjaman geta tileinkað mér
í starfi."
„Hún sýndi mér það dreng-
skaparbragð að leyfa mér
að taka tvo bekki saman
næsta vetur en setti það
sem skilyrði að ég fengi
fyrstu ágætiseinkunn á
miðsvetrarprófum. Mér
tókst að standa við það og
missti þess vegna ekki úr
bekk. Það var margt í
stjórnun Bryndísar sem
laut að mannlegum sam-
skiptum og mannskilningi
sem ég vildi gjaman geta
tileinkað mér í starfi. “
Að sigra sinn fæðingarhrepp
-1 Ijósi þess að nú snýr sýslumanns-
dóttirin bersynduga aftur heim sem
einn af fremstu embættismönnum i sín-
um heimabæ er freistandi að rifia upp
kvæði Vestfirðingsins Jóns úr Vör sem
orti: Þú færð aldrei sigrað þinn fæðing-
arhrepp
stjúpmóðurauga hans vakir yfir þér
alla stund...
„Ég skil vel þetta ljóð Jóns,“ segir
Ólína sem kann það auðheyrilega utan
geta unnið með öllum sem vilja styðja
skólann og mig í krefiandi verkefhi -
hvar i flokki sem þeir standa - og það
mun ég leitast við að gera.“
Vörn með kjafti og klóm
- Það væri óhætt að segja að tals-
verður hávaði hafi orðið í kringum það
þegar Ólina varði doktorsritgerð sína í
bókmenntum og þjóðfræði og varð þar
með fyrst til þess að ljúka formlegu
doktorsnámi eftir að það var tekið upp
við heimspekideild fyrir tíu áram. Þrir
andmælendur voru við vörnina og
þóttu þeir sækja að verðandi doktor af
óvenjulegri hörku. Talsverð blaðaskrif
urðu í kjölfarið og vildu margir túlka
árásir fræðimanna að Ólínu sem til-
raun staðnaðs karlveldis við Háskóla
íslands til þess að verjast innrás
kvenna.
„Ég varöi mína ritgerð í þess orðs
fyllstu merkingu. Þetta var engin kur-t-
eisisvöm. Ég vil ekki ræða smáatriði
þessa máls. Það mun ég gera í Griplu í
haust og þar verður farið málefnalega
og fræðilega ofan í einstök efnisatriði
þess. Þessi uppákoma kom mér og fleir-
um mjög á óvart og margir urðu til þess
að lýsa furðu sinni á framgöngu tveggja
þeirra sem fluttu andmæli, og viðhöfðu
stór orð um formsatriði og prentvillur,
keisarans skegg, fremur en raunvera-
lega hluti og málefnalega.
DV-MYNDIR GVA
Olína hefur verið sjálfstætt starfandi fræðimaður en verður nú stjórnandi
„Sjálf veit ég að ég hef sterka tilhneigingu til að dreifa ábyrgð, kalla fólk til samstarfs og leitast jafnan við að hrósa
fólki fyrir vel unnin störf. Hitt er svo annað mál að stjórnandi getur aidrei veriö ieiksoppur í höndum þeirra sem í
kringum hann eru. Hann verður að geta tekið af skariö og haft bein í nefinu til aö taka ákvarðanir, sérstaklega þegar
skoðanir eru skiptar. Ég hræöist það ekki. Ég vil samt leysa hnúta frekar en að höggva á þá. “
Lífsreynsla en ekki skandall
Ólina var ekki bara einhver mennta-
skólastelpa á ísafirði þegar þetta var
því hún var dóttir sýslumannsins, Þor-
varðar Kerúlf Þorsteinssonar, og í litl-
um bæ eins og ísafirði, minnstu heims-
borg í veröldinni, era menn ekki síður
skilgreindir út frá stöðu sinni í samfé-
laginu en nákvæmlega hverjir þeir
sjálfir eru. Hún var uppreisnargjörn
stúlka sem ætlaði að verða fiskvinnslu-
kona og þéna mikinn pening og giftast
sjómanni. Hún varð ófrísk um það leyti
sem hún lauk gagnfræðaskóla og meðal
annars þess vegna ákvað hún að fara í
menntaskólann þar sem hún sá fram á
aö frami hennar í fiskinum myndi tefi-
ast vegna bameignarinnar. Þetta hlýtur
að hafa verið skandall á ísafirði, sýslu-
mannsdóttirin ólétt á bamsaldri?
„Þetta var mikil lífsreynsla en ég veit
ekki hvort þetta var skandall. Það er
ekkert einsdæmi úti á landi að ungar
stúlkur eignist böm á þröskuldi fullorð-
insára. En fólk stendur saman á lands-
byggðinni og styður hvert annað.
Ég er afskaplega stolt af þessum
framburði mínum og fegin aö ég átti
foreldra mína að þegar ég var að eiga
hann. Móðir mín gætti bamsins meðan
ég var í skólanum. Það var auðvitað
sérkennileg tilfinning fyrir sautján ára
stúlku að vera skyndilega orðin móðir
að bami og ganga í skóla innan um
frjálst og óbundið fólk. En menntaskóla-
árin vora engu að síður yndislegur tími
sem ég bý að enn þá. Sumir þeirra vina
sem ég eignaðist á þessum árum eru
enn á ísafirði."
bókar.
„Maður breytir ekki sinni heima-
sveit og er auk þess sjálfur óaðskiljan-
legur hluti af henni. Þaö er bara sjálf-
sagður hlutur að heimasveitin taki
ósigrum manns „með meinfýsnum
skilningi" en afrekum manns „með
sjálfsögðu stolti" eins og segir í kvæð-
inu, þvi þú veist að „hún ann þér á sinn
hátt“.
Það kann vel að vera að ég verði
alltaf „sýslumannsdóttirin" í augum
einhverra ísfiröinga og ég verð bara aö
láta mig hafa það, rétt eins og Gísli Bíu,
Addi Kitta Gau og fleiri sem alltaf heita
það sama í munni heimamanna þótt
þeir verði jafnvel virðulegir þing-
menn.“
Enga pólltík, takk
- Ólína starfaði í Alþýðuflokknum
og síðar með Þjóðvaka allt til ársins
1995 þegar hún dró sig í hlé og segist
staðráðin í því að skipta sér alls ekki af
stjómmálum fyrir vestan þótt hún sé að
hverfa til starfa í einni frjósömustu
gróðrarstíu íslenskra stjómmála. Næg-
ir að benda á að fyrirrennari hennar og
lærifaðir, Jón Baldvin, hóf sinn stjóm-
málaferil í bæjarmálum vestra meðan
hann var skólameistari.
„Mitt hjarta slær enn á sínum stað í
pólitíkinni, en ég mun láta kosninga-
réttinn nægja, líkt og ég hef gert undan-
farin ár - og láta þar við sitja. Ég hef
ærið verkefni við að halda sjó fyrir
menntaskólann þótt ég fari ekki að
spilla því með aö dragast inn í pólitísk-
ar væringar og flokkaríg. Ég verð að
Eðlilega leit ég á framgöngu þessara
manna sem árás á mig, einkum þegar
frá leiö og annar þeirra fór að skrifa í
blöðin. Ég var ekki ein um það.
Ýmsir hafa haldið því fram við mig
að þessum mönnum hafi einfaldlega
vaxið í augum að rúmlega fertug kona,
fimm bama móöir vestur í bæ skyldi
vera að seilast eftir doktorsgráöu, næst-
um því í hjáverkum, þegar venjan er að
menn sitji á fullum launum áratugum
saman við að skrifa sínar doktorsrit-
gerðir sem þeir verja svo loks á gamals
aldri. Það er svosem aldrei að vita.“
Vil stjórna eins og pabbi
- Gerir þetta þig sterkari?
„Ef maður kemst óskaddaður frá
slíkum uppákomum án þess að fara nið-
ur á sama plan og árásarmennirnir þá
stendur maður sterkari eftir en reynsl-
unni ríkari um mannlegt eðli ef ekki
annað. Það getur nýst manni í framtíð-
inni. Ég held að ég hafi styrkst við þetta
og er algerlega óhrædd við þá sem fara
fram með þessum hætti.“
- Hefurðu gaman af að berjast?
„Ekki í þeim skilningi að ég sækist
eftir því. Ég held að ég sé óáleitin
manneskja en ef mér er ögraö eða stork-
að þá er ég óhrædd við að taka á móti,
enda rísandi ljón í ýmsum stjömu-
merkjum. Helst vil ég fara leiðir fóður
míns í þessum efnum - en hann var
milt yfirvald og sanngjam maður sem
sagði jafnan: Þótt maður hafi formlegt
vald í höndum þá er best með það farið
ef maður þarf ekki að nota það.“
PÁÁ
„Ýmsir hafa haldið því
fram við mig að þessum
mönnum hafi einfaldlega
vaxið í augum að rúmlega
fertug kona, fimm barna
móðir vestur í bæ skyldi
vera að seilast eftir doktors-
gráðu, næstum því í hjá-
verkum, þegar venjan er að
menn sitji á fullum laun-
um áratugum saman við að
skrifa sínar doktorsritgerðir
sem þeir verja svo loks á
gamals aldri. “