Dagblaðið Vísir - DV - 30.06.2001, Blaðsíða 24

24
LAUGARDAGUR 30. JUNI 2001
Helgarblað
DV
Upplifun og mikil-
fengleiki
- segja arkitektarnir Hlédís Sveinsdóttir og Gunnar Bergmann Stefánsson
Heklusetur byggt að Leirubakka 1 Landsveit:
MYNDIR. HILMAR ÞÓR
Hlédís Sveinsdóttir og Gunnar Bergmann Stefánsson, arkitektar Heklumiðstöðvarinnar.
„Þegar inn er komiö gengur fólk eftir eins konar eftirlíkingu af gióandi hrauná sem veröur í gólfinu og þegar hringferö-
inni um sýninguna er aö Ijúka fær fólka á tilfinning'jna að glóandi hraunfiyksur fljúgi yfir höföi þess, líkt og gerist ná-
læg gosstöövum í „alvöru“eldgosi, “
Nýlega hófust framkvæmdir viö
athyglisverða byggingu að Leiru-
bakka í Landsveit. Við útlitshönnun
er tekið mið af umhverfinu og hefð-
um svæðisins og innan dyra er hús-
ið að hluta sérteiknað fyrir vísinda-
lega sýningu um jarðsögu Islands og
sögu Heklu. Auk þess verður í hús-
inu veitinga- og ráðstefnusalur og
íleira sem bætist við rómaða að-
stöðu fyrir ferðamenn á þessum vin-
sæla gististað.
„Við hönnun Hekluseturs höfum
við lagt áherslu á að fólk sem heim-
sækir staðinn verði fyrir sterkri
upplifun og skynji mikilleik eld-
fjallsins, utan dyra sem innan,“
segja arkitektar hússins, Hlédís
Sveinsdóttir og Gunnar Bergmann
Stefánsson. „Hér hafa bygginga-
framkvæmdir skotgengið. Hörkulið
frá íslenskum aðalverktökum undir
stjórn Áma Eövaldssonar bygginga-
stjóra ætlar að sjá um að allar áætl-
anir standist og fyrirhugað er að
opna hér á vordögum 2002.“
Með höfuðið upp úr topp-
gígnum
Á framhliö hússins munu kallast
á glergluggar og veggir klæddir
Hekluhrauni með aðferð sem Flosi
Ólafsson hjá Verkfræðistofunni
Línuhönnun hefur þróað. Þegar inn
er komið fara gestir í hringferð um
sýninguna og kynnast Heklu og
jarðsögu íslands í máli og lifandi
myndum. Notaðir eru ýmsir þeir
möguleikar sem margmiðlun og
önnur nútímatækni býður upp á og
ennfremur sýndar gamlar og nýjar
ljósmyndir og kvikmyndaefni, spil-
uð áhrifahljóð og eftirminnilegar út-
varpsupptökur. Gerð verða spenn-
andi líkön, sýnd dæmi um margvís-
leg gosefni frá Heklu, sagt frá ferö-
um manna á fjallið og hvernig það
kemur við sögu í bókmenntum og
listum.
Eftir að hafa gengið inn í líkan
Heklu, þar sem innviöir fjallsins,
jarðlög og goskvika eru gerð sýni-
leg, geta sýningargestir teygt höfuð-
ið upp úr toppgígnum og þá blasir
við panorama-ljósmynd sem sýnir
útsýnið af Heklutindi. Leiðin liggur
síðan að stórum glugga þar sem
Hekla sést gnæfa yfir Landsveit, í
aðeins um 10 km fjarlægð frá Leiru-
bakka. „Suma daga er veðurfar auð-
vitað þannig að alls ekki sést til
íjallsins. En það er bara Hekla í dag,
og í anda eldfjalladrottningarinnar
sem er í senn duttlungafull og óút-
reiknanleg," segir Hlédís Sveins-
dóttir.
Glóandi hraunflyksur yfir
höfði fólks
Ari Trausti Guðmundsson jarð-
eðlisfræðingur annast hina vísinda-
legu hlið og hannar sýninguna,
ásamt myndlistarmanninum Vigni
Jóhannessyni sem sér um úthlits-
hönnun sýningarinnar. „Við mun-
um notast við hvers konar myndir
og skýringartexta til að fræða og
upplýsa en við reyndum einnig að
hafa uppsetningu sýningarinnar
með þeim hætti að fólk verði hér
fyrir eftirminnilegri upplifun,“ seg-
ir Ari Trausti - og má segja að það
sé viö hæfi í nágrenni eldfjallsins
sem hefur í gegnum aldirnar vakið
í senn ótta og lotningu meðal fólks,
langt út fyrir landsteinana.
„Þegar inn er komið gengur fólk
eftir eins konar eftirlíkingu af gló-
andi hrauná sem verður í gólfmu og
þegar hringferðinni um sýninguna
er að ljúka fær fólka á tilfinninguna
að glóandi hraunflyksur fljúgi yfir
höfði þess, líkt og gerist nálæg goss-
töðvum í „alvöru“eldgosi,“ segir Ari
Trausti.
Fræða, skemmta og auka á
tilfinninguna
Jafnframt því sem hér er að fram-
an lýst verður í Heklusetrinu marg-
víslegt annað eftir sem er ætlað
bæði til að fræða og skemmta, sem
og auka á tilfinningu fólks fyrir því
að vera í beinu sambandi við þetta
magnaða eldfjall. Nefndi Ari
Trausti í þvi sambandi meðal ann-
ars útvarpslýsingar Thorolfs Smith
fréttamanns á Heklugosinu árið
1947 og eftirminnilega frétt Sigríðar
Árnadóttur, fréttamanns Útvarps-
ins, frá þvi í fyrra þegar frá því var
sagt að 18. eldgosið í Heklu á sögu-
legum tíma hæfist eftir stundar-
fjórðung. Og það stóðst.
Það er alls ekki venjulegt að ráð-
ist sé í að byggja svo nýstárlegar og
metnaðarfullar byggingar utan þétt-
býlis á Islandi en Heklusetrið á
Leirubakka verður vonandi til þess
að ryðja brautina fyrir fleiri slíkar.
Það er líka athyglisvert að ekki hef-
ur hingað til þótt ástæða til að sér-
hanna byggingar fyrir sýningar og
söfn af þessu tagi heldur hafa göm-
ul hús oft verið látin duga og vissu-
lega gegna mörg hvers hlutverki
sínu með sóma
Einsog fyrr var sagt er fyrirhugað
að opna sýninguna i Heklusetrinu á
Leirubakka að vori. Fram að þeim
tíma getur fólk skoðað „forverann",
það er sýningu á sögu Heklu sem
undanfarin ár hefur veriö sett upp á
sumri í Heklumiðstöðinni. Hún er í
félagsheimilinu í Landsveit, Brúar-
lundi, sem er um það bil 10 kíló-
metra neðan við Leirubakka. -sbs
Leirubakki í Landsveit:
Öþrjótandi möguleikar til útivistar
Hjónin Júlíus Ævarsson og Ólöf
Eir Gísladóttir voru ekki lengi að
ákveða sig þegar þeim bauðst að
gerast staðarhaldarar að Leiru-
bakka í Landsveit á síðasta ári. I
desember síðastliðnum fluttu þau
svo að Leirubakka alla leiö frá
Þýskalandi ásamt börnunum sínum
þremur, þeim Haraldi, Hjördisi og
Friðriki, og hafa haft nóg að gera
síðan. Þau segja að það sé bæði fjöl-
breytilegt og skemmtilegt að vinna
á Leirubakka og una hag sínum því
vel í sveitinni.
Gaulverjabær og Njálsbúð
Óhætt er að segja að á svæðinu í
kringum Leirubakka sé að finna
óþrjótandi möguleika til útivistar
sumar sem vetur fyrir hestamenn,
vélsleðamenn, veiðimenn,
göngugarpa og aöra sem áhuga hafa
á útivist. Júlíus segir aö meðal þess
sem boðið er á Leirubakka sé gisti-
rými fyrir 50 manns í uppbúnum
rúmum eða svefnpokapláss í gisti-
heimili, veitingasala og hægt er að
skella sér í heita potta og gufubað.
„Við erum líka með víkingalaug þar
sem hægt er að slappa af og horfa á
frábært útsýni," segir Júlíus. Fyrir
þá sem ekki vilja gista innandyra
eru tjaldstæði í boði og þeir sem það
velja hafa einnig aðgang að farfugla-
eldhúsi og grillaðstöðu.
„Grillaðstaðan hér er kölluð
Njálsbúð því þar kraumar eldurinn
og þar við hliðina er mikið sungið
og sá staður er því nefndur Gaul-
verjabær," segir Júlíus.
Afmælisveislur, ættarmót og
alls konar fagnaðir
Á Leirubakka er hægt að halda
veislur í sérstökum söngskála sem
áður var gamalt fjárhús og þar kom-
ast 100 til 120 manns i sæti. „Hingað
koma hópar til að halda afmælis-
veislur, ættarmót og alls konar
fagnaði. Staðurinn er líka vinsæll
ráðstefnu- og fundarstaður fyrir
minni hópa. Sumir vilja líka bara
slappa af og eiga hér þægilega stund
í eina til tvær nætur,“ segir Júlíus.
Leirubakki er líka vinsæll áningar-
staður hjá hestamönnunum og oft
gista þeir á reiðloftinu í reiðhöll-
inni. Júlíus segir að fólk geti komið
og fengið leigöa hesta, fengið leið-
sögn í reiðmennsku eða látið temja
fyrir sig hesta. Júlíus er sjálfur
tamningamaður og stundaði nám í
greininni bæði á Hvanneyri og Hól-
um í Hjaltadal. I framtíðinni er fyr-
irhugað að auka enn frekar þjónust-
an við hestamenn og byggja skeið-
völl við hliðina á reiðhöllinni.
-MA
DV-MYND EINAR J
Anægð í sveitinni
Nýju staöarhaldararnir á Leirubakka, þau Júlíus Ævarsson og Ólöf Eir Gísladóttir, ásamt börnunum sínum Hjör-
dísi og Friöriki fyrir utan gistiheimiliö.