Dagblaðið Vísir - DV - 25.08.2001, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 2001
DV
Helgarblað

si - - jami. ajjf* "iglp f' ••"''"íMM 1* iá Vrr WS TmíiðrVffml Á , *
k Y H 4|íSÍíiL
Frá Sauðárkróki
Aðeins einn sænskur aðili sá um allan utanlandsmarkaðinn fyrir Clicon:
Röð mannlegra mistaka
endaði með gjaldþroti
- með stofnun fyrirtækisins vildu Skagfirðingar sýna að þeir væru einhvers megnugir
Gekk ekki upp
MikiO var um dýröir þegar Clicon tók til starfa á Saudárkróki en gleöin varö
skammvinn. Framleiösla á farsímatöskum endaöi meö gjaldþroti. Hér er
framleiöslan sýnd.
Þrátt fyrir að bæjarstjórinn í
Skagafirði hafi sagt í DV 1 gær að
drift einkenndi andrúmsloftið í
sveitarfélaginu ríkir einnig biturð
meðal íbúa á Sauðárkróki. Ástæð-
an er gjaldþrot Clicons, fyrirtækis
sem framleiddi símatöskur í bæn-
um.
Clicon var eitt fyrsta stórverk-
efni Hrings, nýlegs atvinnuþróun-
arfélags á staðnum, og fylgdi mikil
bjartsýni stofnun félagsins. 12-14
starfsmenn störfuðu þar þegar um-
svifin voru mest og keyptu all-
margir Skagfirðingar hlutafé í því,
auk stærri aðila. Samkvæmt
traustum heimildum DV nema
kröfur í búið um 70 milljónum
króna en óvíst er hvort þær verða
allar samþykktar. Röð mistaka
varð til þess aö svo fór sem fór,
segja aðilar sem eru vel kunnugir
málinu.
Tapaði stórfé
DV greindi frá þvi í gær að ein
meginskýring minnkandi atvinnu-
leysis á Norðurlandi vestra væri
sú að fólk hefði einfaldlega flust á
brott og tekið atvinnuleysið með
Innlent fréttaljós
Björn Þorláksson
þlaðamaöur
sér. Atvinnuleysi var hlutfallslega
mest á Norðurlandi ekki alls fyrir
löngu og sú var meðal annars
ástæða þess að menn tóku höndum
saman og fluttu starfsemi Clicons
frá Sviþjóð til Skagafjarðar. Flestir
hlutir bæjarbúa voru á bilinu
100.000-500.000 krónur en Jóhann
Svavarsson, einn lykilmanna í ferl-
inu ásamt eiginkonu, setti mest fé
einstaklinga I fyrirtækið eða á
þriðju milljón króna. Þaö fé er allt
tapað en Jóhann segist reynslunni
rikari og vonar að hann og aðrir
heimamenn geti búið að því og
byggt á í framtíðinni.
Seldu vöruna en á of lágu
verði
Clicon var keypt í fullum rekstri
frá Svíþjóð þar sem fyrirtækið hafði
framleitt farsímatöskur. Allur vél-
búnaður var fluttur til Skagafjarðar
og sá sænskur tæknimaður um að
setja hann upp og viðhalda meðan á
starfsemi stóð. Síðan var gerður við-
skiptasamningur um patentið svo-
kallaða eða klemmuna sem nafn fyr-
irtækisins er kennt við. Þessu fylgdi
steypuvél sem framleiddi plasthluti
á Sauðárkróki og þ.á m. smelluna
sem hentugt er að smeygja i buxna-
streng. Töskumar voru úr leðri og
töluvert framleitt úr sjávarleðri
m.a. og seldust alls nokkur þúsund
af töskum á innanlandsmarkaði og
hundruð þúsunda erlendis.
í tímaröð er ferill fyrirtækisins sá
að það var stofnað í árslok 1998 með
25 milljóna króna hlutafé. Þar af
komu 6 milljónir frá sveitarfélaginu
og var framleiðsla komin af stað
snemma árs 1999. í nóvember árið
2000 lenti sænskur lykilviðskiptafé-
lagi í gjaldþroti. Hann hafði keypt
um 95% framleiðslunnar til dreif-
ingar í útlöndum og með brotthvarfi
hans styttist í endalokin. Samstarf
við Dani stóð yfir í nokkra mánuði
fram í febrúar árið 2001 en Danirn-
ir vildu greiða lægra verð fyrir tösk-
urnar en íslendingarnir treystu sér
til að uppfylla. Hinn 1. apríl sl. var
svo starfsfólki sagt upp og í maí var
beðið um gjaldþrot.
„Það var ekki bara það að stór
eigandi færi á höfuðið heldur var
salan horfín á einni nóttu. Markaðs-
málin voru frá a-ö á hans könnu,“
segir fyrrverandi stjórnarmaður um
brotthvarf Svíans. Vandamálið var
sífellt að fá nógu gott verð í mikilli
samkeppni við töskur frá Taívan.
Alls konar klúður
„Auðvitað hefur þetta slegið á
driftina og bjartsýnina í bænum.
Þarna varð alls konar klúður, röð
mannlegra mistaka en við réðum
tæknilega séð mjög vel við þetta
verkefni," segir Jóhann Svavarsson.
Jóhann og frú keyptu 10% hluta-
fjárins í upphafi og ástæðan var eft-
irfarandi: „Okkur langaði að hressa
upp á atvinnulífið og sýna að ein-
staklingamir gætu gert eitthvað.
Við náðum tengslum við þessa
sænsku aðila og allt fór af stað. Iðn-
tæknistofnun var fengin til að taka
þessa viðskiptahugmynd út frá a-ö
og þegar það var búið vorum við
með tiltölulega traustan grunn til
aö byggja á. Margir þeirra sem
komu að þessum rekstri reyndust
hins vegar óvanir,“ segir Jóhann.
Erfiöur aðili
Jóhann segir enga spurningu að
markaðurinn hafi verið fyrir hendi
og í raun hafi hann verið stærri en
þeir sáu fyrir. „En þessi umboðs-
maður sem við vorum með i Svíþjóð
reyndist erfiður."
Fyrrverandi stjórnarmaður í
Clicon segir að þetta sé vægt til orða
tekið og það hafl verið mistök hjá
sveitarfélaginu, atvinnuþróunarfé-
laginu og Iðntæknistofnun að sætta
sig við að þessi eini aðili sæi um
söluna. Eftir að hann fór á hausinn,
var leitað markaða í Danmörku en
þær tilraunir skiluðu engu.
„Það var farið af stað með þetta
fyrirtæki til að sýna fram á að ein-
staklingarnir væru einhvers megn-
ugir í þessu samfélagi og til að sýna
fólki að ef það ætlar að láta samfé-
lag sitt standa þá verður það að
leggja sitt af mörkum en ætlast ekki
bara til að aðrir geri hlutina," segir
Jóhann.
Hágæðavara
En þar sem iðnaðarframleiðsla
hefur í auknum mæli færst til
þriðja heimsins, þar sem aðeins
þarf að borga brot af launakostnaði
vestrænna ríkja, var þá yfirhöfuð
nokkurt vit í þessari framleiðslu?
„Viö fórum í saumana á þessu og
kynntum okkur hvernig við yrðum
stödd á markaðinum miðað við
þessar forsendur. Við vorum að
selja klassavöru sem í raun og veru
hafði forgang á mörkuðum. Við fór-
um inn í markhóp sem vildi mikil
gæði og þessi búnaður er miklu bet-
ur útfærður en það sem við höfum
séð koma frá Asíu,“ segir Jóhann og
vísar þar með slíkri gagnrýni á bug.
Tapið ekki aðalatriöi
Þótt Jóhann og frú hafi orðið af
stórfé vegna gjaldþrotsins þá segir
hann það ekki aðalatriðið. „Tapið er
minna mál en að fara af stað með
gott dæmi og klúðra því vegna
mannlegra mistaka. Ég er reynsl-
unni ríkari og maður sér núna
hverjum maður getur treyst og
hverjum ekki.“
Fæstir hlutaðeigandi vildu komu
fram undir nafni í samantekt DV
um málið en sumir heimildar-
manna geta um neikvæð pólitísk
áhrif í málinu. Bent er á að stofnan-
ir líkt og atvinnuþróunarfélag teng-
ist innanbæjarpólitík hvers tíma og
á köflum hafi stjórnin verið það
flókin að ekki hafi verið hægt að
taka þær ákvarðanir í skyndi sem
til hafi þurft. Þetta er borið til baka
af öðrum og bent á að þeir sem
þessu haldi fram skipi sér í flokka
sem ekki hafi verið í stjórn bæjar-
ins á þessum tíma.
Fórum of geyst
Gunnar Sigurðsson var einn
helsti hvatamaður að stofnuninni
og hluthafi. Hann hefur einnig tap-
að verulegu fé en vill lítið tjá sig
um málið. Gunnar segir þó aö
þann lærdóm megi einkum draga
af málinu að flýta sér hægt en
hann segir mikla bjartsýni hafa
verið um tækifæri tengd fjarskipt-
um þegar menn stukku af stað.
Ótalmörg dæmi séu önnur um að
mál hafi þróast með neikvæðari
hætti en séð varð fyrir.