Dagblaðið Vísir - DV - 25.08.2001, Blaðsíða 25

25
LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 2001________________________________________________________________
PV____________________________________________________________________________Helgarblað
/
Astarflækjur, dauði
og aðskilnaður
- ný íslensk ópera um forboðnar ástir sýnd í vélsmiðju
Það er erfitt að skilja óperur. Sér-
staklega fyrir þá sem eru þeim ekki
sérlega handgengnir. Það hefur lengi
verið talað um það eins og eitt af
stærri hneykslum Islensks tónlistar-
lífs hve lítið fari fyrir vönduðum óp-
eruflutningi. Við erum að basla við að
setja upp óperur í gömlu og þröngu
kvikmyndahúsi og í ráðgerðu tónlist-
arhúsi, sem einhvern tímann rís, er
ekki gert ráð fyrir rými til óperuflutn-
ings.
1 þeirri lamandi þögn sem ríkir í ís-
lenskum óperuheimi hljóta menn að
hrökkva i kút við hvert hljóð. Ekki
síst ef einhver rekur upp óp.
Það er verið að reka upp óp suður í
Keflavík um þessar mundir. Það er
nánar tiltekið Norðuróp en það nafn
hefur verið valiö á félagsskap sem
stendur að þremur óperusýningum i
skipasmíðastöð Keflavíkur í sumar.
Þegar hafa verið tvær uppfærslur,
önnur á gamanóperunni Gianni
Schicci eftir Puccini og hins vegar
hefur Norðuróp ílutt sálumessu eða
Requiem eftir Sigurð Sævarsson
söngvara, skólastjóra og þúsundþjala-
smið sem er einn af pottunum og
pönnunum bak við þetta framtak.
Næsta verkefni er hvorki meira né
minna en frumflutningur íslenskrar
óperu eftir umræddan Sigurð Sævars-
son. Þetta er átakanlegt verk, byggt á
skáldsögunni Z-ástarsaga eftir verð-
launahöfundinn Vigdísi Grímsdóttur.
Kaffi á hanabjálka
Blaðamaður DV hitti nokkra af að-
standendum óperunnar við æfingar í
Nýja tónlistarskólanum við Grensás-
veg. Þar kúldruðumst við uppi á
hanabjálka yfir ágætu kaffi og lengi
framan af var skeggrætt um skilgrein-
ingar á því hvað væri ópera og hvað
væri söngleikur.
Þetta er alls ekki einfalt. Sumt af
því sem er talið ópera ætti kannski að
teljast söngleikur og öfugt. Hér kemur
margt til greina og loksins vitnar ein-
hver í Atla Heimi Sveinsson sem seg-
ir að ef allt sé sungið en ekkert sagt og
það sé bæði ástarflækja og morð f
verkinu þá sé það fortakslaust ópera.
Samkvæmt þvi er Z-ástarsaga hik-
laust ópera því ást og aðskilnaöur
kemur mikið við sögu og dauðinn að
minnsta kosti vofir yfir.
Sigurður hefur fengist við að semja
óperur um hríð en íslensk óperuhefð
er hvorki löng né fjölskrúðug og þótt
þarna séu saman komnir nokkrir at-
vinnumenn í tónlist getur enginn
svarað þvi nákvæmlega hvenær
fyrsta íslenska óperan hafi verið flutt.
Noröuróp fékk styrk
Sigurður segir að forsenda þess að
starfsemi Norðuróps komst á legg hafi
verið styrkur frá menntamálaráðu-
neytinu sem gerði þeim kleift að ráð-
ast í þessi verkefni. Hópurinn hefur
þrætt ýmsar sparnaðarleiðir og t.d.
hefur Sigurður umritað allan undir-
leik fyrir hljóðgervla þannig að í stað
50 manna sinfóníuhljómsveitar sjá
fimm manns um undirleik við óperu-
flutninginn.
- Sigurður segist hafa heillast af
verki Vigdísar, ekki síst eftir að hafa
kynnst eldri verkum hennar, en fund-
ist textinn í Z sérlega ljóðrænn og fal-
legur. En hvernig' var samstarfið við
höfundinn?
„Ég hef farið þá leið að ég bæti eng-
um texta við frá eigin brjósti. Allt sem
er sagt í óperunni er úr skáldsögu
Vigdísar en ég hef auðvitað valið stutt
brot úr textanum til þess að segja sög-
una að mínum hætti. Vigdís hefur
fylgst með styttingum mínum og ver-
ið afskaplega jákvæð og elskuleg."
- Einhvern veginn finnst mér að
flestir íslenskir óperuhöfundar sem ég
man eftir í svipinn hafi fengist við að
skrifa um hetjur. Jón Ásgeirsson
samdi Þrymskviðu og Galdra-Loft. Þú
skrifar nútímaóperu um tvær konur
sem elska hvor aðra. Er þetta ekki í
fyrsta sinn sem er fjallað um samkyn-
hneigð í íslenskri óperu?
„Ég býst við því,“ segir Sigurður og
verður nokkuð hugsi.
„Mér finnst reyndar þessi saga snú-
ast um tilfinningar sem koma sam-
kynhneigð ekkert sérstaklega við.
Þetta fjallar um sorg, aðskilnað og ást,
hluti sem allir þekkja. Kynhneigð
söguhetjanna skiptir engu sérstöku
máli í óperunni."
- Það virðist þvi vera að hér sé ekki
pólitískt meðvitað val á ferðinni held-
ur saga um stórbrotnar tilfinningar.
Sigurður upplýsir mig um að nútíma-
óperur séu skrifaðar með mjög marg-
víslegum texta og nefnir sem dæmi
ameríska óperu sem er byggð kring-
um raunveruleg orðaskipti geimfara í
Appollo-flaug við stjórnstöðina. Nokk-
urs konar „Houston-we-have-a-
problem" ópera.
Mjög skemmtilegt
Viðmælendur mínir auk Sigurðar
eru Jóhanna Linnet og Ingveldur Ýr
Jónsdóttir en þær syngja aðalhlut-
verkin í umræddri óperu. Þær segja
að afar skemmtilegt sé búið að vera að
taka þátt í þessu nýstárlega verkefni
og telja að verkið geti auðveldlega
höfðað til fleiri en áhugamanna um
óperuflutning þar sem áhugamenn
um bókmenntir ættu ekki að láta sig
vanta.
Fjórði viðmælandinn er Jónas Sen
píanóleikari sem leikur undir hjá
söngvurunum á æfingum og er hluti
hljómsveitarinnar á sýningum. Jónas
segir fátt en er samt alltaf á svipinn
eins og hann langi til þess að segja
eitthvað sérlega skoplegt.
Einhvem veginn tekst þessum hópi
að rökræða sig til þeirrar niðurstöðu
að íslendingar fái allt of fá tækifæri til
að hlusta á óperur og sérlega fá tæki-
færi til að hlýða á nútímaóperur. Á
góðu ári eru sýndar tvær óperur á ís-
landi og það er mjög líklegt að önnur
þeirra sé Aida eða Töfraflautan nema
það sé Carmen eða La Bohéme.
Garðar Cortes og Don Kíkóti
- Það er kannski tímanna tákn að
Garðar Cortes, sem stjórnaði íslensku
óperunni fyrstu 20 árin sem hún starf-
aði, skuli vera hljómsveitarstjóri
tveggja sýninga Norðuróps. Hann hef-
ur sleppt stjórnartaumunum við Ing-
ólfsstræti en er enn jafn starfsamur
og hann hefur alltaf verið. En verður
eitthvert framhald á starfsemi
Norðuróps í skipasmíðastöðinni suð-
ur með sjó?
„Það eru uppi hugmyndir um að
ráðast í uppfærslu óperu um Don
Kíkóta,“ svarar Sigurður og einhvern
veginn finnst mér það alveg hárrétt
val að grasrótin i íslenska óperuheim-
inum skuli velja verkefni sem lýsir
baráttu við vindmyllur.
Spurður um næstu verkefni sem
óperuhöfundur ljóstrar Sigurður þvi
upp að hann sé að vinna að nýrri
óperu. Sú á að fjalla um íslenskt brúð-
kaup og gerist í slikri veislu á einni
kvöldstund en söguhetjan heitir samt
ekki Fígaró.
„Það er Hallgrímur Helgi Helgason
leikskáld sem skrifar textann fyrir
mig. Við erum frændur og fengum
þessa hugmynd fyrir nokkrum árum
er við vorum alltaf að hittast í brúð-
kaupum. Þetta er allt í bígerð og eng-
inn sér enn þá hvað verður," segir
óperuhöfundurinn sem heldur greini-
lega sínu striki. -PÁÁ
Suzuki Baleno GLX 4 d., bsk.
Skr. 7/98, ek. 28 þús.
Verð kr. 990 þús.
Suzuki Baleno Wagon 4x4
Skr. 7/98, ek. 50 þús.
Verð kr. 1070 þús.
Suzuki Vitara JLX 5 d., ssk.
Skr. 9/95, ek. 105 þús.
Verð kr. 1050 þús.
Suzuki Wagon R+ 4wd, 5 d.
Skr. 3/00, ek. 14 þús.
Verð kr. 1090 þús.
Subaru Impreza Wag. 4x4
Skr. 11/99, ek. 31 þús.
Verð kr. 1580 þús.
Dodge Intrepid 3,3 ssk.
Skr. 5/94, ek. 68 þús.
Verð kr. 980 þús.
Mazda 323F glx ssk.
Skr. 12/99, ek. 23 þús.
Verð kr. 1370 þús.
Lada Sport 1700
Skr. 3/95, ek. 83 þús.
Verð kr. 350 þús.
Daihatsu Terios SX
Skr. 5/99, ek. 42 þús.
Verð kr. 1090 þús.
Sjáðu fleiri á suzukibilar.is
$ SUZUKI
---..............—
SUZUKl BÍLAR HF.
Skeifunni 17, simi 568-5100