Dagblaðið Vísir - DV - 04.05.2002, Blaðsíða 38

Helqa rblaö 3Z>"V" LAUGARDAOUR -4. MAf 2002
í félagsskap
Viðfj arðarundra
I Viðfirði, eyðifirði sunnan Norðfjarðar,
áttu sér stað á fyrri hluta 20. aldar einhverj-
ir möqnuðustu reimleikar sem söqur fara af.
Þar qenqu drauqar oq sjóskrímsli Ijósum
loqum oq afturqönqur ásóttu fólk suo heift-
arleqa að ef til vill hafa einhverjir látið líf-
ið íþeim átökum.
Þennan maqnaða drauqaqanq qerði Þór-
berqur Þórðarson ódauðleqan í frásöqnum
sínum af Viðfjarðarundrunum sem svo eru
kölluð. DVsendi mann á staðinn oq saqði
honum að sofa eina nótt ímaqnaðasta
drauqahúsi á íslandi þar sem enn þykjast
marqir verða varir við eitthvað óhreint.
Það er dæmigert austfirskt vorkvöld og ég er um
borð í trillu á leiðinni frá Norðfirði suður til Viðfjarð-
ar, frægasta samkomustaðar drauga á íslandi. Ég
ætla að dvelja eina nótt í yfirgefnu húsi sem stendur
einsamalt innarlega í firðinum. Ýmsar spurningar
fljúga í gegnum huga minn, t.d. í hvernig fotum ætti
ég að vera i Kastljósinu hjá Evu. Eftir fáeina klukku-
tíma verð ég jú fyrsti blaðamaðurinn í veröldinni sem
tekur viðtal við draug. Þessi hugmynd var sniðug til
að byrja með.
Ég vakna upp úr þessum dagdraumum þegar félag-
ar mínir tveir leggja til að viö ættum að gera kvik-
mynd um þessa ferð. Þeir stinga upp á nafninu „Grá-
hærður á einni nóttu“, og skellihlæja að eigin fyndni.
Ég hlæ með þeim en í raun finnst mér þetta ekkert
sniðugt. Ég er orðinn hálfsmeykur því síðan áætlanir
mínar um þessa ferð kvisuðust út hefur fólk verið
óvenju duglegt að segja mér draugasögur. Daginn
áður hafði ég setið á barnum og spjallað við ungan
mann sem oft hafði farið yfir í Viðfjörð en aldrei, full-
yrti hann, myndi hann nokkru sinni þora að gista
einsamall í húsinu. Ég var farinn að efast um að allt
væri slétt og fellt undir sólinni.
Hvað ef þetta er satt? hugsa ég þar sem ég sit á ein-
hverri netahrúgu en ber mig samt karlmannlega í
viðurvist félaga minna. Þeir ætla að fylgja mér að
húsinu og yfirgefa mig svo. Kröftug vindhviða skell-
ur á bátnum og ég missi jafnvægið. „Þetta er viðvör-
un!“ kallar annar félaga minna og brosir kvikindis-
lega. Ég er með hnút í maganum en það er of seint að
snúa við. Allir bæjarbúar myndu hlæja að mér ef
þessi mikla frægðarfór breyttist í hrakför. Þaö yrðu
sagðar háðsögur um mig næstu áratugina. Ég full-
vissa sjálfan mig um að þetta sé þess virði. Hvað sem
gerist mun viðtal við Sandvíkur-Glæsi tryggja mér
frægð og frama um aldur og ævi. Hégóminn er harð-
ur húsbóndi.
Hér sé guð!
Við höfum lagst að bryggju og ég geng þennan spöl
að húsinu einn. Félagar mínir kvöddu mig og föðm-
uðu mig að skilnaði. Þetta gæti verið okkar síðasta
samverustund. Það róar mig ögn að húsið lítur vel út
að utan enda nýlega uppgert. Þetta er stórglæsilegt
hús, teiknað af Guðjóni Samúelssyni, þeim sama og
teiknaði Þjóðleikhúsið og fleiri merk hús. Hér bjó
fólk frá 1930 fram á miðjan sjötta áratuginn. Engar
sögur fara af því að það hafi flutt burt vegna drauga-
gangs.
Ég opna kjallaradyrnar upp á gátt og kalla: „Hér sé
guð!“ Það svarar mér enginn og ég held inn. Það
fyrsta sem ég rek augun í er mannshöfuð tálgað úr
tré. Það fer hrollur um mig en hugsunin um hana
Evu í Kastljósinu róar mig. Ég held áfram upp stig-
ann og geng fram hjá höfðinu og rakleitt upp á efstu
hæð og fmn herbergið þar sem hin sögufræga mynd
var tekin. Hér hlýtur að vera líklegast að draugar
geri vart við sig. Ég læt frá mér svefnpokann og nest-
ið og tek aðeins það nauösynlegasta með mér niður í
stofu. Þar ætla ég að sitja fram að miðnætti og lesa
Viðfjarðarundrin hans Þórbergs og skrifa í stílabók-
ina sem ég tók með mér. Klukkan er orðin tíu og það
er enn bjart.
Hræðslan gerir vart við sig
Ég geng um húsið og dáist að því hvað menn hugs-
uðu stórt einu sinni. Einu sinni dugði ekkert minna
en þriggja hæða einbýlishús. Núna vill fólk bara íbúð
í blokk og nýlegan japanskan bíl. „Best að byrja að
punkta niður hjá sér“, tauta ég upphátt en röddin
verður hálf einmana í allri þessari þögn sem er meiri
en ég hef átt að venjast um ævina. Ég held inn í stofu,
kveiki á tveimur kertum, dreg borðið að sófanum svo
ég geti tyllt löppunum á það og kveiki mér loks í
sígarettu. Nú verður skrifað.
Eftir tiu mínútur án nokkurs árangurs gefst ég upp
og gríp niður í bókina hans Þórbergs og les um „Þann
gamla“. Þessi draugur hrellti íbúa þessa húss fyrir 65
árum eða svo. Reyndar birtist hann alltaf þegar menn
voru vel við skál og efahyggjumaðurinn í mér sann-
færist um að sögur um tilvist drauga séu stórlega ýkt-
ar. Þar fyrir utan virtist „Sá gamli“ vera sáramein-
laus. Ég anda léttar. „Kannski eruð þið bestu skinn,“
segi ég upphátt og stend upp því mér er orðið kalt. Ég
hef ekkert nema tvö kerti til þess að ylja mér við.
Móðan úr munninum á mér minnir á einhverja hryll-
ingsmynd sem ég sá um daginn en þá táknaði hún að
eitthvað skelfilegt væri í aðsigi. Mér rennur kalt vatn
milli skinnB og hörunds. Hræðslan hefur náö tökum
á mér á svipstundu.
Nú byijar ballið
Ég get ekki bægt hugsunum um drauga frá mér.
Hjartslátturinn er orðinn hraður og mér er skapi
næst að fara út og fá mér göngutúr en klukkan er
orðin ellefu og það er orðið dimmt. Ég lít út um
gluggann og sé aðeins myrkur - ég þori ekki út. Allt
í einu heyri ég hurðarskell og eitthvað í stofunni
fellur á gólfið. „Hvur djöfullinn gengur á?“ æpi ég og
stend sem lamaður á miðju stofugólfinu. Hvað ætla
þeir að gera við mig?!
Ekkert gerist. Ég stend grafkyrr á meðan rökhugs-
unin nær yfirhendinni aftur. Þetta var einungis
trekkur. Ég hafði opnað glugga áður en ég kveikti í
sígarettunni og þetta var stílabókin mín sem féll á
gólfið. Það verður ekki draugagangur sem gerir mig
bilaðan heldur mitt eigið ímyndunarafl, hugsa ég.
Hjartað hægir á sér.
Klukkan er enn þá ellefu. Ég er orðinn pirraður.
Af hverju lét ég plata mig út í þetta? Af hverju er
klukkan búin að vera ellefu í hálftíma? Eina leiðin
til þess að láta tímann líða er að sofna. Ég næ mér í
nokkur gömul Mannlíf sem liggja í bunka á gólfinu
og geng rólega upp stigann. Það brakar við hvert
skref.
Nóttin langa
Ég kem mér fyrir í svefnpokanum en því miður er
ég ekki syfjaður. Einhverra hluta vegna finnst mér
mikilvægt að vera sofnaður fyrir miðnætti. Þögnin og
kuldinn halda fyrir mér vöku. Og þar fyrir utan er ég
í herberginu þar sem „myndin“ var tekin. Ég skil
dyrnar eftir opnar til að flýta fyrir útgöngu. Það þýð-
ir ekkert að hoppa út um gluggann ef eitthvað kemur
upp á. Ég er á þriðju hæð og fallið væri of hátt. Ef ég
fótbryti mig væri ég í vondum málum. Þetta fannst
mér hinar eðlilegustu hugsanir.
Ég skoða Mannlíf og fletti framhjá grein sem fjall-
ar um dáleiðslu og glæpi. Ég er ekki í stuði fyrir neitt
yfirnáttúrulegt og staldra við grein um átök innan Al-
þýðubandalagsins eftir dr. Svan Kristjánsson. Þarna
eru myndir af ótal draugunf sem enn eru á lífi i dag.
Greinin er sem betur fer óspennandi og ég finn til
þreytu. Kannski sofna ég fyrir miðnætti en þá verður
mér hugsað til mörunnar sem lagðist yflr vin minn
fyrir nokkrum árum. Hann sagðist hafa verið hárs-
breidd frá köfnun þegar þáverandi unnusta hans
vakti hann. Ó guð, ég þori hvorki að vaka né sofa!
Draugar eru yfirleitt til friðs
Ætli klukkan hafl ekki verið um þrjú þegar ég
sofna. Þetta var ekki djúpur svefn enda erfitt að sofna
þegar maður er á verði. Hið minnsta rask varð til
þess aö ég reis upp við dogg og athugaði máliö. Um
áttaleytið er ég skriðinn á fætur og geng frá öllu mínu
hafurtaski i flýti. Ég ætla mér ekki að vera hér mín-
útu lengur en þörf krefur. Það er bjart úti og þoka.
Flott, hugsa ég, þá get ég kannski tekið nokkrar
„spúkí“ myndir fyrir greinina mína. Mér léttir um
leið og ég kemst undir bert loft og ég labba í átt að
bryggjunni fullur sjálfstrausts á ný.
Ég lít út um gluggann og sé
aðeins myrkur - ég þori ekki
út. Allt í einu heyri ég hurðar-
skell og eitthvað í stofunni fell-
ur á gólfið. „Hvur djöfullinn
gengur á?“ œpi ég og stend
sem lamaður á miðju stofugólf-
inu. Hvað œtla þeir að gera
við mig?!
Eg virði fyrir mér húsið þegar ég sit á
bryggjupollanum og bíð eftir að verða sótt-
ur. Það eru til draugalegri hús i Grafar-
voginum sem þó eru nýbyggð. Kannski
fannst draugunum ég vera of aumkunar-
verðúr til að gera at í mér eða kannski vilja þeir ekki
láta taka viðtal við sig. Það væri hvort eð er óttalega
hallærislegur draugur sem gæfi kost á sér í þess hátt-
ar.
Loksins verð ég var við trillu sem þó er komin
klukkutíma áður en ákveðið var. Ætli menn hafi
ekki vitað hvað klukkan sló. Sennilega var blaða-
maðurinn ekki eins hugrakkur og hann taldi sjálf-
ur. Ég stekk um borð en hrasa næstum þvi í sjóinn.
Ég er enn þá stirður eftir nóttina,
„Jæja, varstu hræddur?" spyr skipstjórinn mig
og býður mér nýlagað kaffi. Ég svara að sjálfsögðu
neitandi og segi þetta hafa verið „pís of keik“.
Hann veit að ég er að ljúga og segir við mig: „Þú
veist að draugar hafa tilhneigingu til að birtast þar
sem fólk er saman komið. Annars eru þeir yfirleitt
til friðs.“
Þessum orðum gleymi ég ekki i bráð. Ég er feg-
inn að þessi ferð varð ekki tilefni til að heimsækja
Evu. Ég vil ekki verða frægur fyrir að verða grá-
hærður á einni nóttu, hugsa ég og á erfitt með að
drekka kafflð vegna handskjálfta.
DV, Norðflrði - Jón Knútur Ásmundsson