Dagblaðið Vísir - DV - 22.06.2002, Blaðsíða 28

28
Helgarblað H>"Vr LAUGARDAG U R 22. JÚNf 2002
Maðurinn er stöðugt að rannsaka eigin kynhegðun og áhrif kvnlífs á alla skapaða hluti. Amerískur
sálfræðiprófessor hefur sett fram þá tilgátu að sæði innihaldi efni sem vinni gegn þunglvndi.
Kynlíf
gegn þunglyndi
Getur i/erið að sæði innihaldi efni sem
kemur í veq fqrir þunghjndi? Rannsóknir
sqna að konursem lifa óvörðu kqnlífi eru
síður þunglqndar en aðrar. Þetta hljómar
ótrúleqa en amerískir vfsindamenn hafa
rannsakað málið.
í ÞESSUM MÁNUÐI MUNU BIRTAST í lítt þekktu
amerísku vísindatímariti niðurstöður rannsókna sem
benda til þess að sæði karlmanna kunni að innihalda
efni sem dregur úr þunglyndi kvenna. Þetta tímarit
heitir Archives of Sexual Behavior og fjallar, eins og
nafnið gefur til kynna, um kynhegðun og kynlíf.
Nú kunna einhverjir að halda því fram að óvarið
kynlif aðila sem tengjast tilfinningaböndum sé til
þess fallið að vekja fólki vellíðan og það sé nákvæm-
lega ekkert vísindalegt við þær niðurstöður heldur sé
það eitthvað sem allir vita.
Upphaf málsins má rekja til Gordons Gallup sem er
sálfræðiprófessor við háskólann í Albany í New York.
Eftir að hafa hlustað á lýsingar margra kvenna sem
þjáðust af þunglyndi á vellíðan þeirra eftir vel heppn-
aðar óvaröar samfarir eða eftir að hafa kyngt sæöi
komst hann að þeirri niðurstöðu að sæði karlmanna
hlyti að innihalda efni sem drægi úr þunglyndi. Hann
rakst reyndar fyrst á þessa kenningu í frekar óhefð-
bundnu tímariti sem heitir Medical Hypotheses þar
sem vísindamenn setja stundum fram óhefðbundnar
kenningar.
Saiiistilltir tíðahringir?
Einnig rakst Gallup á niðurstöður tveggja viður-
kenndra rannsókna sem beindist að því með hvaða
hætti konur sem búa saman stilla oft á tíðum saman
tíðahring sinn og hefur verið talið að þetta stafaði af
ferómónum eða lyktarefnum sem fólk gefur frá sér.
Þessar rannsóknir staðfesta að þetta gerist oft með
konur en einungis ef um er að ræða gagnkynhneigð-
ar konur sem deila húsnæði. Lesbíur sem búa saman
stilla ekki saman tíðahringi sína með sama hætti og
af þessu dró Gallup þá ályktun að samskipti kvenna
við karlmenn skiptu einhverju máli í þessu sam-
bandi.
Sæði karlmannsins er í sjálfu sér næringarríkur
vökvi sem er ætlað það hlutverk að halda sáðfrumun-
um á lifl á ferðalagi þeirra um legháls konunnar og á
fund eggsins. Sæði er blanda margra ólíkra efna og
ensíma og sum þeirra berast í blóðrás konunnar.
Sjálfstæðar rannsóknir
Doktor Gallup ákvað að rannsaka málið á eigin
spýtur. Til þess fékk hann 293 ungar konur í lið með
sér sem allar stunduðu nám við háskólann í Albany.
Þær svöruðu ítarlegum spurningalista um kynlíf sitt
og kynhegðun og hvenær þær hefðu síðast lifað kyn-
lífi, hvaða getnaðarvarnir hefðu verið notaðar.
Einnig voru þær látnar fylla út 20 spurninga lista sem
er einn þeirra sem er notaður til þess að meta þung-
lyndi fólks og heitir Beck-spurningalistinn.
Niðurstöður Gallups sýndu að konur sem lifðu
óvörðu kynlífi voru miklu síður þunglyndar en þær
sem gerðu það ekki. Þær sem lifðu reglulegu kynlifi
með unnustum sínum voru því þunglyndari eftir því
sem lengra hafði liðið frá síðustu samförum.
Gallup telur þetta sýna svo ekki verði um villst að
sæði innhaldi eitthvert efni sem hafi áhrif á sálarlíf
kvenna. Hann endurtók síðan tilraunina og í þetta
sinn með 700 þátttakendum og niðurstöðurnar voru í
meginatriðum þær sömu.
Gallup hefur stigið skrefi lengra og er nú að rann-
saka tengsl fyrirtíöaspennu og fæðingarþunglyndis á
líkum forsendum og tengja tíðni þess viö óvarið kyn-
líf. Hann er staðráðinn i að sanna að sæði innihaldi
efni sem hefur óþekkt áhrif.
Á nýlegu læknaþingi í lok maí þar sem amerískir
þvagfærasérfræðingar funduðu voru kynntar ýmsar
niðurstöður sem benda til þess að doktor Gallup hafi
eitthvað til síns máls þótt niðurstöður hans hafi
reyndar verið harðlega gagnrýndar á þessu sama
þingi.
Skilur eklti þátt haniingjunnar
Það var sérstaklega doktor Winifred Cutler sem
gagnrýndi Gallup á umræddu þingi. Hún er þekkt fyr-
ir rannsóknir sínar á ferómónum eða lyktarefnum
sem hafa mikil áhrif í samskiptum manna en
ferómónar finnast t.d. í svita og rannsóknir sýna að
þeir eiga m. a. ríkan þátt í að laða kynin hvort að
öðru.
Cutler segir að Gallup virðist ekki alveg skilja það
sem kalla mætti hamingjuþáttinn sem felst einfald-
lega í því að sá sem lifir kynlífi með þeim sem hann
elskar er líklegri til að vera hamingjusamari. Hún tel-
ur nefnilega eins og ef til vill margur leikmaður að
vel heppnað kynlíf með karlmanni geti vel látið
hvaða stúlku sem er líða vel og það sé ekkert sérlega
vísindalegt við það, það sé ef til vill heldur langt
seilst að leita að einhverju töfraefni í sæði karl-
mannsins. Þegar spurt er hvaða efni það sé nákvæm-
lega í sæði sem eigi að auka vellíðan konunnar and-
lega þá hafa menn einkum horft á sérstaka gerð af
prostaglandíni sem fmnst í sæði en einangrað hefur
efnið verið notað við rannsóknir á kyndeyfð kvenna
með það fyrir augum að fmna læknisfræðilega skýr-
ingu eða lækningu á henni.
Cutler telur að Gallup líti fram hjá mörgum félags-
legum þáttum, hefðum og venjum til að komast að
niðurstöðu sinni. Hún bendir á þann galla í rann-
sóknum hans að taka ekki með í reikninginn að efni
í getnaðarvarnapillum hafi áhrif á andlega líðan þess
sem þeirra neytir. Cutler telur samt að kollegi henn-
ar sé á einhvers konar réttri leið þótt hann dragi of
stórar ályktanir af fáum niðurstöðum. Ef til vill hef-
ur hún samúð með málstað hans þar sem ekki er svo
langt síðan að fáum datt í hug að ferómónar hefðu
eins mikil áhrif á afstöðu okkar og líðan eins og rann-
sóknir hennar hafa sýnt fram á.
Doktor Ira Sharlip þvagfærasérfræðingur er ekki
eins umburðarlyndur þegar hann segir að rannsókn-
ir Gallups séu versta tegund ruslvísinda og einmitt
þeirrar gerðar sem komi óorði á heiðarlega vísinda-
menn á þessu sviði. Ekki svo að skilja að rannsóknir
Sharlips séu allar mjög hefðbundnar en hann hefur
unnið að framleiðslu á gervieista sem framleiðir karl-
hormóna og reynt að rækta á tilraunastofu vef sem
nota mætti til lengingar á getnaöarlim karlmanna.
PÁÁ