Dagblaðið Vísir - DV - 16.11.2002, Qupperneq 19

LAUGARDACUR 16. NÓVEMBER 2002
Helgarbloö 3Z>V

„Mér finnst röddin mikilvæg-
asta líffæri mitt sem leikara.
Röddin má aldrei ljúga því
hvernig manni liður. Hún er
framlenging hugsana þinna.
Þótt orðin Ijúgi er röddin
alltaf sönn. Það fyrsta sem
bregst fólki ef því líður illa er
röddin."
DV-mvndir E.Ól.
Má ekki segja að í Kvetch mætist kómedían og
alvaran?
„Jú. Mín vinnuaðferð er að leggja fyrst áherslu
á dramatíkina og dekkri hliðar manneskjunnar.
Hitt kemur á eftir. Þannig unnum við Kvetch;
kómíska hliðin var ekki dregin fram fyrr en á síð-
ustu tíu dögum æfingaferlisins. Dramatíkin er
góður grunnur að byggja á og það er aðferð sem ég
hef komið mér upp í gegnum tíðina. Og ég er nú að
fylla mitt tuttugasta starfsár, góði minn,“ segir
Edda Heiðrún og hlær.
Engar prímadonnur á íslandi
„Undirtónn Kvetch er rosalega sár. Alvarleg mál
eru afgreidd í einni setningu. Donna hefur gengist
undir aðgerð og annað brjóstið tekið af henni. Það
er hræðilegt en í verkinu er það afgreitt með einni
setningu: það getur verið erfitt að höndla það að
vera með eitt brjóst. Hvaða áhrif hefði þetta á
mann sjálfan? í öllum þessum hráa beiskleika sem
einkennir verkið er einhver fallegur strengur.
Ég sé engan mun á því að starfa með góðum hópi
utan leikhúsanna eða innan þeirra. Allt fer það
eftir verkinu og leikstjóranum. Mitt hlutverk sem
leikara er fyrst og fremst að temja mér þær aðferð-
ir sem leikstjórinn vill stunda. Ég er ekki leikari
til að sanna eina aðferð heldur til þess að skilja að-
ferðir leikstjórans og tileinka mér þær. Þannig
verður leikarinn góður efniviður. Leikarinn getur
mögulega vísað veginn með góðu fordæmi og orð-
ið prímadonna en í mínum huga hefur það orð já-
kvæða merkingu; prímadonnur eru fólk, konur og
menn, sem vinnur sitt fag vel og maður getur litið
upp til og lært af. Þar eru margir kallaðir en fáir
útvaldir," segir Edda Heiðrún.
Vesturport er ekki stórt og það þýðir mikla nánd
áhorfandans við leikarann sem hlýtur að vera
erfitt, sérstaklega i nærgöngulum senum eins og
þegar Donna strýkur brjóst sitt eins og til að
minna sig á að hún eigi eitt brjóst þótt hitt hafi
verið tekið. Edda Heiðrún segist hafa lent i því að
þurfa að fara úr fötunum á sviði „en sem betur fer
ekki oft. Nekt er best í hófi. Áhrifaríkara er að
sýna minna en meira. Við tókum í þessu tilfelli þá
afstöðu að nota nektina til að undirstrika angist
þessarar konu sem er að sannfæra sig um að eitt
brjóst sé eitt brjóst en ekki ekkert brjóst. Það er
svolítið eins og hún sé að telja í sig kjark.“
Þetta er mjög fallegt á undarlegan hátt, skýt ég
inn í.
„Já,“ segir hún, „Berkoff er mjög krefjandi en
samt svo meinfyndinn. Persónur segja margt á
undarlegan hátt. Ég get ímyndað mér að það sé
erfitt að þýða hann. Donna er ein þeirra persóna
sem ég myndi vilja sjá aðra leika. Hún á undir
högg að sækja á heimilinu. Mamma hennar er si-
fellt að bögga hana og maðurinn hennar þolir hana
ekki. Þetta eru kannski ekki skemmtilegar aðstaéð-
ur en hún þokast þó upp þjóðfélagsstigann. Það er
seigla í henni.“
Mikil tilfinningavera
Hvernig leiddistu inn í leiklistina?
„Krakkarnir í kringum mig voru mikið í leik-
list. Flestir mínir vinir fóru í einhvers konar list-
nám. Við erum eins og perlufesti af alls konar
listamönnum. Við erum öll systkinin í einhverju
listtengdu. Pabbi var í áhugaleikhúsi á uppi á
Skaga og mamma í kirkjukór. Það var mikið sung-
ið á heimilinu. Foreldrar okkar vildu að við lærð-
um á hljóðfæri. Og við lærðum dans því pabba var
mikið í mun að við lærðum að dansa. Allt er þetta
góður efniviður fyrir leiklistina. Sagnakvöldin
voru dramatísk. Pabbi sagði sagði sögur og eins
var Arnmundur bróðir minn mikill sagnamaður.
Hann var lögfræðingur en i veikindabaráttu sinni
skrifaði hann þrjár skáldsögur og tvö leikrit. Þessi
þörf ruddist fram hjá honum.
Sjálf er ég mikil tilfinningavera. Ég held að leik-
list sé tilvalin fyrir tilfinningaverur. í leiklistinni er
hægt að finna tilfinningum sínum farveg. Góður
leikari þarf að hafa gott aðgengi aö tilfinningum sín-
um svo hann geti krufið þær og fundið þeim farveg
í ólíkum stílum. Eftir því sem aðgengi að tilfinning-
unum verður betra þá verður maður betri leikari."
*
Edda Heiðrún fer á kostum sem Donna í Kvetch í leikstjórn Stefáns Jónssonar en verkið er sýnt í
Vesturporti. Með henni á myndinni er Ólafur Darri Ólafsson.
Lærðirðu ekki söng?
„Ég lærði söng í leiklistarskólanum og fór svo
aðeins i Söngskólann en það var svo mikið að gera
hjá mér í leiklistinni að ég hætti fljótlega þar. Inga
systir mín hefur hjálpað mér við sönginn og
einnig hefur Sverrir Guðjónsson hjálpað mér með
Alexanderstæknina. Ég lærði líka hjá Göggu Lund.
Hún sagði mér að hætta að læra söng af því ég yröi
leiðinleg ef ég lærði meira. Ég var mörg ár að átta
mig á hvað hún meinti en þykir þetta sniðugt í dag
og án efa ein besta ráðlegging sem ég hef fengiö.
Hún sagði að ég kynni nóg til að vera syngjandi
leikkona en ef ég yrði of tæknileg í söngnum
dræpi það niður leikinn. Ég er alveg sammála
henni.
Það hefur loðað við mig að ég hafi verið mikið í
söngleikjum en það er ekki rétt. Það sem ég hef
sungið hefur aftur á móti gengið vel. Þegar ég fæ
sönghlutverk dusta ég rykið af röddinni.
Mér finnst röddin mikilvægasta líffæri mitt sem
leikara. Röddin má aldrei ljúga því hvernig manni
líður. Hún er framlenging hugsana þinna. Þótt
orðin ljúgi er röddin alltaf sönn. Það fyrsta sem
bregst fólki ef þvi líður illa er röddin.“
Eins og gamlir vinir
Edda Heiðrún á erfitt með að velja eftirminni-
legasta hlutverkið frá þeim tuttugu árum sem hún
hefur starfað í leikhúsinu. „Þau eru ansi mörg.
Þegar ég hugsa til baka velti ég því fyrir mér hvað
þessar konur séu að gera í dag. Þessar persónur
eru eins og gamlir vinir,“ segir hún og telur upp
Dollý í Djöflaeyjunni, konuna í Rhodymenia
Palmata, Vörju og Ljúbu í Kirsuberjagarðinum,
eldri konuna i Hægan Elektra, Lafði Macbeth og
Gínu í Villiöndinni. „Þetta eru eins ólíkar konur
og hugsast getur. Það er heldur ekkert leiðinlegt
að leika Donnu í Kvetch. Það er með því skemmti-
legra sem ég hef gert. Það er voðalega gaman að
finna viðbrögðin. Síðasta sýning lengdist um 20
mínútur út af hlátrasköllum.
Ég hef haft óskaplega gaman af að leika upp-
áhaldsstjórnmálamanninn minn í Áramótaskaup-
inu en það var ákaflega erfitt því hún er svo marg-
slungin. Ég má ekki segja nafnið en hún er afskap-
lega greind, slyng og sjarmerandi."
Afskaplega venjuleg manneskja
Verðurðu ekki óþolandi á heimilinu þegar þú
fæst við erfið hlutverk þar sem þú þarft að leita
djúpt?
„Nei, ég held ég sé afskaplega venjuleg mann-
eskja dagsdaglega. Auðvitað er álagið mikið en ég
ruglast aldrei á sjálfri mér og vinnunni. Það er
mýta um leikara sem er vitleysa. Leikarinn er
auðvitað alltaf fastur í eigin líkama og ef til vill
leika sumir leikarar alltaf mjög svipað; leika einn
karakter i gegnum lífið, gera það mjög vel og eru
margverðlaunaðir fyrir. Aörir vilja hins vegar
syngja, leika dramatik og kómík og hafa mikla
breidd. Ég velti því oft fyrir mér hvort sé betra. Ég
kýs fjölbreytnina en kannski er betra að einbeita
sér að einu og ná langt í þvi.
Leiklistin hefur óneitanlega fært mér mikla
gleði og fullnægju og ég hef kynnst ýmsu, fólki og
furöuverkum, sem ég hefði kannski aldrei haft
tækifæri til annars.“
Og gífurleg auðæfi?
„Ef reynsla mín i starfi, vináttan og hlátrasköll-
in væru metin til fjár væri ég stórrík." -sm