Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.2002, Qupperneq 47

LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 2002
HeUjarblað H>"Vr
51
Brerwuvarqar skjóta fólki
skelk íbrinqu en þeir leqqja
eld íhús sér til skemmtunar.
Vorið 1949 lék brennuuarqur
lausum hala íReqkjauík oq
áður en qfir lauk hafði hann
brennt nokkur hús, bíla oq
valdið stórkostlequ tjóni.
Brennuvargur
gengur
laus
Gamli Franski spítalinn við Lindargötu er eitt þeirra fjölmörgu húsa sem brennuvarg-
ur, sem lék lausum hala í Reykjavík vorið 1949, kveikti í. Á þremur vikum náði hann
að kveikja í mörguin húsum og bíluiu og valda stjórtjóni.
Vorið 1949 urðu með skömmu miUibili grunsam-
lega margir húsbrunar í Reykjavík og ljóst að þeir
voru af mannavöldum. Þetta olli lögreglu verulegum
áhyggjum og skaut íbúum nokkurn skelk í bringu.
Málið leystist snögglega 2. júní 1949 þegar nokkr-
ir hlutir gerðust í senn sem komu inn á borð til lög-
reglunnar og mátti ætla að þar væri brennuvargur-
inn á ferð. í fyrsta lagi kviknaði í vörugeymslu á
Vesturgötu 2b. Skömmu síðar var bifhjóli stolið úr
skúr þar skammt frá, brotinn brunaboði á Sunnu-
torgi í Kleppsholti og bifreið stolið á Bárugötu og
var komið að henni brennandi utan við þjóðveginn
við Blikastaði i Mosfellssveit og sást maður hlaupa
frá bílnum áleiðis til fjalls. Þetta gerðist rétt fyrir
átta um morguninn og klukkan fjögur síðdegis var
fótgangandi maður handsamaður í Elliðaárdal sem
játaði greiðlega að hafa framið öll þessi afbrot og
kveikt í bílnum að lokum.
Við yfirheyrslur hjá lögreglunni síðar sama dag
játaði maðurinn að hafa verið valdur að allnokkrum
ikveikjum í Reykjavík vikumar á undan og var þvi
ljóst að hér var brennuvargurinn fundinn.
Maðurinn reyndist vera 27 ára gamall verslunar-
maður til heimilis á Isafirði. Hann hafði komið til
Reykjavíkur í lok april þetta vor og bjó á heimili for-
eldra sinna við Klapparstíg.
Fyrsta íkveikja mannsins var á Skúlagötu 12. maí
þegar hann braust drukkinn inn í skúr seint um
nótt og ætlaði að láta fyrirberast þar um nóttina.
Þar reyndist vera logandi olíuofn sem brennuvarg-
urinn hrinti um koll og gaus þá upp allmikill eldur.
Maðurinn forðaði sér út en kom aftur á vettvang
þegar slökkviliðið var mætt og tók virkan þátt í
slökkvistörfum og er þess sérstaklega getið að hann
hafi hringað upp slöngurnar.
Þegar slökkvistarfi var lokið gekk ákærði áleiðis
heim til sín á Klapparstíg. Á leiðinni fór hann inn í
port til að létta á sér og þar braut hann glugga á raf-
verkstæði og gat rekið höndina inn um gatið og hent
tusku á glóandi rafmagnsofn sem þar var í sam-
bandi. Hann fór síðan heim til sín, fékk sér að borða
og fylgdist með því út um gluggann þegar slökkviliö-
ið kom að rafverkstæðinu og slökkti eldinn sem
hann hafði valdið.
Aðfaranótt 14. maí eða aðeins tveimur dögum
seinna var ákærði reikandi um bæinn og sem
endranær undir talsverðum áfengisáhrifum. Hann
bar að vagnasmiðju á Grettisgötu 20b og komst þar
inn um glugga og settist inn í bíl á verkstæðinu og
kveikti í sígarettu. Hann kveikti síðan í sætastoppi
sem þarna lá á glámbekk og forðaði sér síðan út en
kom aftur á vettvang þegar slökkvistarf hófst en að
þessu sinni fór engum sögum af aðstoð hans. í þess-
um bruna varð allmikið tjón eins og hinum tveimur
fyrri þótt engin mannslíf væru talin i hættu.
Næst var brennuvargurinn á ferð aðfaranótt 25.
maí og átti leið fram hjá húsinu númer 20 við Berg-
þórugötu. Þar gægðist hann inn um kjallaraglugga,
sá eitt og annað rusl og kveikti á eldspýtu og kastaði
inn um gluggann. Fljótlega komst eldur í ruslið og
slökkviliðið var kvatt út skömmu síðar. Þrettán
manns voru sofandi í húsinu þegar þetta gerðist og
mjög mikill reykur komst upp á aðra hæð og þaðan
var ellefu ára drengur fluttur nær meðvitundarlaus
af reykeitrun. Húsið sjálft skemmdist minna en ætla
hefði mátt.
Þessu næst fór brennuvargurinn að skúr við
Snorrabraut 56 eða tveimur sambyggðum skúrum
þar sem fimm hestar voru í öðrum skúrnum en hey
og aktygi í hinum. Þar braust maðurinn inn, klapp-
aði hestunum um stund, gaf þeim hey og leysti þá
síðan frá staliinum og lagði eld i heyið. Skúrinn sem
kveikt var í eyðilagðist nær alveg og var tjón eig-
andans tilfinnanlegt.
Stærsti bruninn
Næstu nótt var brennuvargurinn enn á ferö og
var nú öllu stórtækari en áður því um nóttina
kveikti hann í Netagerð Björns Benediktssonar á
horni Holtsgötu og Hringbrautar. Þar var mikill
eldsmatur því síldamætur voru geymdar á staðnum.
Brennuvargurinn komst inn á kaffistofu fyrirtækis-
ins þar sem hann lagði eld í trékassa með bréfarusli
og sat um stund og horfði á logana áður en hann
forðaði sér út og stal reiðhjóli í næsta húsi til þess
að flýja. Netagerðin brann næstum til kaldra kola og
eldur barst í næstu hús þótt tjón þar yrði lítið. Tjón-
ið á netagerðinni var þess meira og var talin mesta
mildi að eldurinn skyldi ekki læsast meira i næstu
hús enda snerist slökkvistarfið aðallega um að verja
þau.
Á leiðinni heim til sín braut brennuvargurinn
brunaboða á horni Spítalastígs og Bergstaðastrætis
og gabbaði slökkviliðið þangað. Síðan ^ekk hann
niður að Franska spítalanum sem svo var kallaður
við Lindargötu og komst þar inn um opinn kjallara-
glugga. Þar settist hann í sófa og reykti um stund en
kveikti síðan í sófanum áður en hann skreið út aft-
ur.
Þegar hann kom heim til sín á Klapparstíg sá
hann mikinn reyk vestur í bæ og taldi vist að þar
brynni netagerðin og fór og tók bifreið föður síns
traustataki og ók vestur í bæ til að horfa á brunann.
Undir morgun var svo slökkviliðið kvatt að Franska
spítalanum en tjón varð óverulegt.
Síðasta árásin
Næst lét vargurinn til skarar skriða 2. júní sem
varð jafnframt hans síðasta brennuför. Þá var hann
á dansleik í Alþýðuhúsinu og var orðinn allölvaður.
Eftir veisluhöld í Hafnarfirði um nóttina fékk hann
far ásamt fleirum og var hópurinn skilinn eftir í Að-
alstræti. Þaðan er skammt að vöruhúsinu við Vest-
urgötu 2b sem er stórt gamalt timburhús sem stend-
ur f þéttri þyrpingu annarra timburhúsa. Þama
tókst brennuvarginum að opna glugga og leggja eld
að. Sjónarvottar sáu til mannsins við gluggann og
sáu einnig þegar hann þeysti brott á bifhjóli sem
hann stal i nágrenninu.
Slökkviliðið var fljótlega kvatt á staðinn og réð
niðurlögum eldsins en eins og oft áður braut
brennuvargurinn einnig brunaboða á Langholtsvegi
og gabbaði þannig slökkviliðið. Siðan ók hann bif-
hjólinu á Bárugötu og þar stal hann Plymouth-bíl
sem hann síðan ók upp í Mosfellssveit og kveikti í
honum áður en hann yfirgaf hann eins og fyrr seg-
ir.
Þegar brennuvargurinn var loks handsamaður
játaði hann brot sín greiðlega þótt frásögn hans
væri oft á tíðum brotakennd en hann var alltaf ölv-
aður þegar hann framdi umrædd afbrot. Enga liagn-
aðarvon kvaðst hann hafa haft af neinni íkveikjunni
og eigi bar hann illvHja í brjósti til neins eigenda.
Ekki heldur kvaðst hann bera neinn kala til slökkvi-
liðs eða lögreglu og hann taldi engan hafa hvatt sig
til brotanna með neinum hætti. Hann sagðist alltaf
hafa verið einn á ferð og gert sér far um að leyna
brotunum fyrir öðrum. Þó kom í leitirnar bréf sem
hann skrifaði eiginkonu sinni á ísafirði þar sem
hann játar nánast að hafa kveikt í nokkrum húsum.
Samverkandi sjúkdómar
Eins og ef til vill má þykja eðlilegt var geðlæknir
látinn rannsaka brennuvarginn nokkuð ítarlega. í
ljós kom að í lok mars um veturinn hafði brennu-
vargurinn veikst mjög hastarlega og eftir lýsingum
aö dæma taldi geðlæknirinn vist að sjúkdómur hans
hefði verið heilabólga. Ákærði var allmikið veikur
og dögum saman með algeru óráði og í kjölfar þess-
ara veikinda var hann fluttur til Reykjavíkur.
Það var álit geðlæknisins að ákærði væri að upp-
lagi haldinn tilhneigingu til sefasýkisviðbragða en á
afbrotatímabilinu hafi hann verið haldinn vefræn-
um heilasjúkdómi eða heilabólgu. „Áfengisneysla
hafi valdið hjá honum óminni og leyst úr læðingi
rápsýki og eldsýki.“
Geðlæknirinn taldi ástand hins ákærða með þeim
hætti að hann hefði verið mjög veiklaður og hefði
alls ekki framið afbrotin ef hann hefði ekki verið
undir áhrifum áfengis.
„Undir öllum kringumstæðum myndi ég telja
áfengi, jafnvel smávegis. stórlega tvíeggjað fyrir
hann alla ævi, þar sem ekki er vitað nema hin af-
brigðilega hegðun fyrst og fremst leysist úr læðingi
fyrir eiturverkun þess á heila mannsins.“
Það varð niðurstaða á báðum dómstigum að mað-
urinn væri ekki hæfur til þess aö dæma hann til
refsingar en hann var dæmdur til þess að sæta ör-
yggisgæslu ótímabundið og greiðslu alls málskostn-
aðar. Ekki var sérstök deild fyrir geðsjúka afbrota-
menn á þessum tíma svo líklegt er að brennuvargur-
inn hafi verið látinn dvelja á Litla-Hrauni. PÁÁ