Dagblaðið - 25.06.1979, Blaðsíða 25

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 25. JÚNÍ 1979.
25
Hér sést Kcith Carradine í hlutverki d’Hubert.
Heiður
aðveði
Háskólabíó sýnirnúEivígiskappana
Heiti: The Duellists
Loikstjóri: Ridley Scott
Handrit: Gerald Vaughan-Huges, byggt á sög-
unni The Duel eftir Joseph Conrad
Kvikmyndur: Frank Tidy
Klipping: Pamela Power
Gerð í Bretlandi 1977
Sýningarstaður: Háskólabló
Aöalhlutverk: Keith Carradine
Harvey Keitel
Albert Finney
Edward Fox
Cristina Raines
Leikstjórinn Ridley Scott mun vera
tiltölulega óþekktur meðal kvik-
myndahúsagesta hér á landi.
Einvígiskapparnir er fyrsta mynd
hans en áður hafði hann starfað lengi
fyrir breska sjónvarpið og unnið við
gerð auglýsingamynda. Á sínum
yngri árum hóf Ridley Scott listnám
en endaði sem hönnuður sviðsmynda
fyrir sjónvarpið. Eftir að hafa unnið
við það starf um tíma ákvað hann að
gerast leikstjóri. „Maður hefur alltaf
trú á að geta gert hlutina betur en
náunginn”, var haft eitt sinn eftir
Scott, „þangað til maður er sjálfur
kominn bak við kvikmyndatökuvél-
ina”. Eftir að hafa komið undir sig
fótunum með auglýsingamyndum
(hann hefur gert yfir 3000 stykki)
stofnaði hann sitt eigið fyrirtæki til
framleiðslu kvikmynda. Og sinn
stóra sigur vann hann þegar Einvígis-
kapparnir var kosin besta frumraun
leikstjóra á kvikmyndahátíðinni í
Cannes 1977. Siðan hefur hann gert
eina mynd til viðbótar sem ber heitið
Alien og fjallar eins og nafnið ber
með sér um furðuverur utan úr
geimnum. Um þessar mundir vinnur
hann að kvikmyndun á sögunni um
Tristan og isold.
Róleg byrjun
Einvígiskapparnir gerist á fyrri
hluta átjándu aldar og hefst áeinkar
rólegan máta. Við fylgjumst með
lítilli stúlku sem er að reka gæsahóp á
undan sér úti í kyrrlátri náttúrinni.
Allt i einu mætir hún hermanni og
þar sem stígurinn endar út á engi
sjáum við tvo herramenn heyja
einvígi. Sá yngri, sem er liðsforingi
að nafni Feraud hefur undirtökin
enda virkar andstæðingur hans bæði
hræddur og klaufskur. Að lokum fer
svo að sá fyrrnefndi særir and-
stæðing sinn hættulega. En and-
stæðingur hans reyndist vera frændi
borgarstjórans og því varð úr þessu
meira mál en á horfðist.
Hershöfðinginn sendir ungan liðs-
foringja d’Hubert til að hneppa
Feraud í varðhald. En Feraud litur á
þetta sem móðgun þar sem hann
hafði talið sig hafa gilda ástæðu til að
heyja einvígið. Frændi borgarstjór-
ans hafði talað niðrandi um Bona-
parte. Þetta endar með því að Feraud*
skorar á d’Hubert á hólm á staðnum.
En þar sem Feraud særist fljótlega
geta þeir ekki lokið einvíginu.
Myndin segir síðan frá samskiptum
þeirra Feraud og d’Hubert næstu
sextán árin og sífelldum einvígjum
þeirra til að reyna að binda endi á
deiluatriðið sem þeir telja snerta
heiður sinn. Aðeins dauðinn virðist
veralausnin.
Falleg
fyrir augað
í heild virkar myndin mjög
vönduð. Kvikmyndatakan er oft á
tíðum frábær og notar kvikmynda-
tökumaðurinn skuggana á einkar
áhrifaríkan máta. Lýsing og yfir-
bragð myndarinnar minnir óneitan-
lega á Barry Lyndon en þar notaði
Stanley Kubrick mikið náttúrlegt
ljós. Sérstaklega erönnur skylmingar-
viðureign þeirra d’Hubert og Feraud
lík einvíginu i Barry Lyndon enda var
sviðsmyndin mjög svipuð. Mikil
vinna hefur verið lögð í að ná raun-
veruleikablæ yfir myndina. Búningar
og umhverfi er einkar vel valið þegar
tillit er tekið til þess að sögusviðið er
1800—1816. Og svo má ekki gleyma
skylmingunum, sem þeim Carradine
og Keitel útfæra mjög vel. Þeir
virðast sniðnir í hlutverk þeirra
Feraudog d’Hubert.
Heiður
En þá er komið að efni myndar-
innar sem er byggt á bókinni The
Duel eftir Joseph Conrad. Að mínum
dómi fjallar þessi mvnd um hugtakið
heiður. Merking þessa orðs hefur
gegnum árin tekið nokkrum breyt-
ingum. Áður fyrr, eins og kemur
fram í myndinni, voru menn tilbúnir
að hætta lífi sínu ef heiður þeirra var
í veði. Ég er hræddur um að afstaðan
til heiðurs og þá aðallega hvað það sé
sem teljist óvirðing sé orðinn allt
önnur. Aftur á móti kemur ekki vel í
Ijós í myndinni hvað það var sem
Feraud taldi ógna heiðri sínum.
Þegar fer að síga á seinni hluta
myndarinnar er þetta stríð þeirra
orðið að áráttu og raunveruleg orsök
að baki illdeilnanna skiptir ekki
lengur máli.
Einvígiskapparnir er mjög góð
mynd ef tekið er tillit til þess að þetta
sé fyrsta mynd leikstjórans. Að vísu
sést á handbragðinu að leikstjórinn
hefur lært ýmislegt meðan hann
starfaði hjá sjónvarpinu. Þótt
myndin sé dálítið langdregin á
köflum bætir myndataka og leikur
það upp svo útkoman er dágóð.
Kvik
myndir
Baldur Hjaltason
ALÞJ0ÐLEGT T0N-
LISTARNÁMSKEIÐ
IREYKJAVIK
Rætt við Paul Zukofsky
í síðustu viku var hér á ferð banda-
ríski fiðlusnillingurinn og hljómsveitar-
stjórinn Paul Zukofsky, en hann er
góðvinur margra íslendinga og hefur
undanfarin tvö ár stjórnað tónlistar-
námskeiðum fyrir íslenska og erlenda
hljóðfæraleikara. í ágúst verður þriðja
námskeiðið af þessu tagi haldið i Tón-
listarskólanumí Reykjavík og er búist
við inikilli þátttöku. DB hitti Zukofsky
að máli og ræddi við hann um tilhögun
þessara námskeiða og íslenska tónlist.
„Ég kom hér fyrst fyrir einum
fimmtán árum og þá kynntist ég
mörgum íslenskum tónskáldum og tón-
listarmönnum og hélt sambandi við þá.
Síðan kom ég hingað til að stjórna á
Ung Nordisk Musik árið 1976 og þá
kom til tals milli okkar Jóns Nordal,
Þorkels Sigurbjörnssonar, Þorgerðar
Ingólfsdóttur og fleiri að hér þyrfti að
setja á fót tónlistarnámskeið á sumrin
með alþjóðlegu sniði.
Paul Zukofsky
(Ljósm. Arni Páll).
Veikur fjárhagur
Þetta tókst okkur svo að gera strax
árið eftir og þá voru fimmtán manns á
námskeiðinu. Nú í ár er allt útlit fyrir
að um sextíu manns taki þátt í þessu
með okkur, m.a. frá Englandi og öllum
Norðurlöndunum.”
Við spurðum um fjármálahliðina.
„Þar ríðum við á tæpasta vaðið.
Fjárstuðning höfum við nær engan
fengið og því reynum við að koma
öllum þátttakendum fyrir í heima-
húsum. Sjálfur fæ ég aðeins eigin
kostnað en Flugleiðir gáfu flugfar mitt.
Þátttakendur greiða svo smáupphæð,
svona tiLmálamynda.”
Á efnisskrá námskeiðsins nú sem
endranær eru einvörðungu tuttugustu
aldar tónverk. Við spurðum Zukofsky
um ástæðuna fyrir því.
Uppreisnarmaðurinn
Cage
„Á námsskrá tónlistarskóla, hér sem
annars staðar, hefur ævinlega verið
lögð megináhersla á eldri tónlist, — af
skiljanlegum sögulegum ástæðum. Á
móti þessu vil ég sporna og kynna nýrri
tónlist fyrir yngra tónlistarfólki. Þegar
það venst henni, fer það að njóta
hennar og hún verður auðveldari
viðfangs.”
Blaðamaður hjó eftir því að á efnis-
skrá námskeiðsins í ár eru ekki aðeins
„sigildir” nútímamenn eins og Stra-
vinsky, Bartok, Webern og Schoen-
berg, heldur einnig einn helsti
uppreisnarmaður í tónlist síðari tíma,
John Cage, — en hann verður væntan-
lega gestur á næstu Listahátíð, fyrir
tilstilli Zukofskys.
„Cage er án efa einn mikilhæfasti
tónlistarmaður núlifandi og verður
mikill fengur að fá hann hingað,”
sagði Zukofsky. „Við flytjum í ár eitt
af eldri verkum hans sem nefnist „The
Seasons” og það er allt á nótum og ætti
ekki að vera erfitt.”
Æfing í samspili
Við spurðum Zukofskv um skoðun
hans á íslenskri tónmennt.
„Það er margt gott um hana að
segja, en einn stór galli er þó á henni.
Hann felst í því að þið sendið nýút-
skrifaða tónlistarnema utan til náms í
hópum, í stað þess að koma þeim fyrir
strax í Sinfóníunni eða öðrum stærri
hljómsveitum og æfa þá í samspili. í
staðinn verðið þið svo að flytja inn
fjölda erlendra hljóðfæraleikara.” Og
hver er svo staða íslenskrar tónlistar í
dag?
„Ég á erfitt með að koma auga á sér-
stök íslensk einkenni í henni. Hún er
afar alþjóðleg í eðli sínu. Innblástur
hennar er kannski íslenskur — cins og
þetta verk eftir Atla Heimi sem ég er að
taka upp í útvarpinu og nefnist Hreinn-
SÚM, en útfærslan fær á sig alþjóðlega
mynd og höfðar þvi líka til hlustenda
annars staðar.” Með það kvaddi Paul
Zukofsky, en hann verður ekki aðeins
hér með námskeið í ágúst, heldur mun
liann koma til að stjórna Sinfóniu-
hljómsveitinni í vetur.
-A.l.

G0LFTEPPI
fyrir
heimili—stigahús—skrif stof ur
Alltaf eitthvað nýtt í hverri viku
- AXMINSTER, ANNAÐ EKKI -
AXMINSTER - GRENSASVEGI8 - SIMI82499
LITSJOIMVARPSTÆKI
20" kr. 440.000.-
22" kr. 530.000.-
26" kr. 575.000.-
SJÓNVARPSBÚÍDIN
BORGARTÚNI 18 REYKJAVIK SIMt 27099