Dagblaðið - 24.03.1980, Síða 37

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 24. MARZ 1980.
Kjallarinn
Hartmann Bragason
samskiptum við Sæmund fróða, sem
getið er um í þjóðsögunum okkar. Sá
böggull fylgdi skammrifi að manns-
sálin verður ekki hólpin nema maður-
inn játist Kristi sem persónulegum
frelsara ellegar . . .
Því miður er þessi kaldhæðnislega
frásögn sem ég hef dregið upp hérna
ekki tekin úr þjóðsögum Jóns Árna-
sonar heldur er hún máttarstólpi
kristinnar kreddutrúar. Hörmung-
arnar sern þessi frásögn hefur valdið í
huga fólks eru átakanlegar og
ómannúðlegar svo ekki sé minnzt á
allar rökfræðilegu mótsagnirnar og
fjarstæðurnar, og skal ég benda á fá-
ein atriði því til stuðnings.
í þesari kreddu felst að ekki bara
þeir sem afneita þessári bábilju hljóta
varjinleýán dvalarstað þar neðra,
l*éfdurl’ógrynni af saklausu fólki sem
hefur aldrci ,heyrt getið um fórnar-
dauða Krists og geta þar af leiðandi
ekki játazt undir merki Krists. Jafn-
vel tnannvinir og hugsjónamenn eins
og Bertrand Russell og Karl Marx
hljóta ekki náð fyrir augum Guðs,
þvi að báðir eru yfirlýstir trúleysingj-
ar vegna þess að heilbrigð skynsemi
bauð þeim að veía það. í grein eftir
Billy Graham, Svar milt i Morgun-
biaðinu þann 26. janúar kemur
glöggt fratn að maðurinn hefur
aðeins þetta lif til að gera upp við sig
hvort hann veiur efri eða neðri leið-
ina.
Það má geta nærri að margir hafa
játazt trúnni á Jesútn Krist meir af
ótta en af kærleika til Guðs sem er
hrópleg mótsögn við boðskap Krists.
Þeir sem eru blendnir i trúnni hafa
inátt líða óbærilegar sálarkvalir
vegna þess hlutskiptis setn beið þeirra
fyrir handan og lendir þessi sálarkvöl
einna harðast á götnlu og lasburða
fólki sem á skammt eftir ólifað.
Einnig leiðir þessi kreddutrú til þess
að inaðurinn er firrtur ábyrgð gerða
sinna. Það getur jafnvel orðið til að
ýta undir óskainmfeilni og ábyrgðar-
laust líferni vegna þess að maðurinn
veit að hann getur alltaf söðlað uin
síðar ineir (t.d. á grafarbakkanum)
og játazt trúnni á Krist, og er hann þá
hólpinn.
Misskipting
Eitt af þvi sem kristin kreddutrú
þegir þunnu hljóði um, er svarið við
þeirri áleitnu spurningu hvers vegna
réttlætinu er svona misskipt á milli
mannanna, þ.e.a.s. hvers vegna
sumutn gengur allt i haginn, jafnvel á
kostnað annarra, en aðrir eru fæddir
ógæfumenn sem lifa í sulti og sárind-
um, og hvað með öll börnin sem
fæðast andlega eða líkainlega van-
heil, hvers eiga þau að gjalda? Er
nokkuð óeðlilegt við það að fólk á
okkar dögum „lýsi frati” á trúar-
brögðin, vegna þess að það getur af
eðlilegutn ástæðum ekki sætt sig við
þá tilhugsun að algóður og almáttug-
ur Guð láti slíkt óréttlæti viðgangast
óátalið? Annað hvort hlyti hann að
láta sér í léttu rúmi liggja sálarstríð
barna sinna eða þá að hann er van-
megnugur um það. Sennilegast er að
álykta að Guð sé ekki til. . .
Séð frá mínum bæjardyrum er slík
ályktun miklu rökréttari en þær
kreddur sem ég hef verið að lýsa, en
það hefur sýnt sig að slíkt Iífssjónar-
mið kann ekki góðri lukku að stýra
og er það kaldhæðnisleg staðreynd
að kristnin sem hefur átt að stuðla að
sálarheill manna, hefur óbeint orðið
til þess að stuðla að því gagnstæða.
Túlkun mín á því hver Kristur sé og
hvert sé samband hans við mennina,
má með góðu móti heimfæra upp á
37
austræna guðspeki (teosophy) og
ýmsar dulhyggjustefnur (t.a.m.
mysticiismi, gnosismi, zen, joga, suf-
ismi, antroposophy, rosinkrossregl-
an, taoisini o.s.frv.). Ég tél að engum
vafa sé undirorpið að í frumkristn-
inni hafi gætt ýinissa austurlenzkra
áhrifa (sbr. sögusagnir sem herma að
Jesú hafi lagt stund á Bakti jóga í
Indlandi, á þeim árum hans sem
biblían greinir ekki frá). En illu heillu
þá hafa öfl innan kirkjunnar séð sér
hag i því að afmá þau, ýmist vegna
forheimskunar eða vegna þess að það
hentaði síngjarnri hentistefnu kirkj-
unnar á þessum tíma, vegna þess að
það gerði klerkastéttinni, sem var i
slagtogi við spilltar aðalstéttir, kleift
að herða á þumalskrúfunni og
kverkatakinu sem kirkjan hafði á al-
múganum. M.ö.o. þá þurrkaði kirkj-
an út öll verksummerki sein gætu
bent til þess að djöflatrúin og eilíf
kvöl í helvíti, væru ekki til nema í
kollum ruglaðra ofstækistrúar-
manna. Það þarf engan að undra að
jarðeignir og lausafé kirkjunnar óx
stórum. Frægt dæmi um þetta eru af-
látssölurnar, sem voru farmiðar upp í
himnariki, en þær átti Marteinn
Lúter stóran þátt i að afnema. Eg tel
að kirkjan okkar í dag hafi illilega
orðið fyrir barðinu á þessu ráða-
bruggi misdyggðugra guðsþjóna og
er vart útséð að hún beri þess nokk-
urn tíina bætur. Ég harma mjög að
nútímakirkjunni hefur ekki tekizt að
sjá í gegnum þennan svikavef, þrátt
fyrir að hún sé á góðri leið með að
daga uppi eins og nátttröll. Ég skal
nefna tvö dæmi til stuðnings þessu.
Kenningin um endurholdgun og
karma/samskara sem hafa þékkzt í
flestum ef ekki öllum trúarbrögðum
frá örófi alda, allt fram á okkar dag,
ær ekki að finna í nútímakristni. Þess
ar kenningar voru þó ekki með öllu
óþekktar í kristninni, eða allt fram til
6. aldar e.Kr., en þá ákvað ráðið i
Konstantínópel að afmá þessar kenn-
ingar að fullu og öllu úr kristindóm-
inum. Þar með var lokað dyrunum
fyrir Vesturlandabúa að fá nokkurn
raunhæfan skilning og lausn á ógæfu
og þjáningum manna. Ath. að or-
saka- og afleiðingalöginálið karma,
sem kirkjan kennir um slæmt ástand
þjóðfélagsmála í Indlandi, er ekki
rétt, heldur hefur karma lögmálið
verið rangtúlkað ráðandi valdastétt-
um í hag, enda er hindúismi, sem og
önnur ríkjandi trúarbrögð mann-
kynsins, að meira eða minna leyti úr-
kynjuð og útþynnt trúarbrögð.
Seinna dæinið og ekki síður af-
drifaríkt er goðsögnin um Jesú
Krist: Fólki hefur verið sagt að aðeins
trúin á ,,ytri bjargvætt geti fyrirgefið
fólki syndir þess sem er stórkostleg
inistúlkun og rangfærsla á Kristshug-
takinu. Bjargvætturinn er inni i
okkur og hvergi annars staðar,
þ.e.a.s. okkar æðra sjálf sem er geisli
(lífsneisti) frá Guði (sbr. 1. Mósebók:
„Guð skapaði manninn i sinni
mynd”), öðru nafni Krists-andinn
sem ,,liggur í dvala” í venjulegum
mönnum, en var sjálfbirtur i Jesú
Kristi (sbr. sanskrítarorðið krishna er
samstofna Kristi (sjá einnig Jóh.
14:20-21)).
Að lokum vil ég taka fram að allt
sem hér hefur verið sett á prent er ég
algjörlega ábyrgur fyrir og mun ég
svara til saka fyrir samvizku ininni
(Krists-vitundinni) þeim ummælum
sem ekki reynast vera algerlega rétt.
En til þess að það geti komið í Ijós
þurfa fulltrúar kirkjunnar að
„hrekja ofan í mig óhróðurinn” á
opinberum vettvangi þvi ég hygg að
þjóðin eigi heimiingu á, að fá úr því
skorið hvort kirkjan sé „hornreka
Ikörkerling” i islenzka þjóðlélaginu
i dag eða hvað . . .
Mér þykir við hæfi að vitna nú i
inikilhæfan en þó mistækan heim-
speking kirkjunnar, þ.e. heilagan
Ágústinus: „Skynsemin er trúnni
nauðsynleg og trúin skynxeminni.
Skilningur leiðir til trúar — tru leiðir
til skilnings”.
Hartmann Bragason,
sálfræðinemi og meðlimur i
Ananda Marga.
„Ég harma mjög, að nútímakirkjunni
hefur ekki tekizt að sjá gegnum þennan
svikavef... ”
Hér er fullkomin
funda- og ráðstefnu
aðstaða. Fyrir
fámennafundi sem
fjölþjóða ráðstefnur
Stærsta og fullkomnasta
hótel landsins, býðuryður
þjónustu sína. 217vel búin
og þægileg herbergi, öll
meðbáði, síma og
sjónvarpstengingu.
I Veitingabúð
færðu allskonar
rétti á
hóflegu verði.

Glæsilegar veitingar.
í Blómasal bjóðast
veisluréttirog Ijúfar
veitingar. Reynið kræs-
ingarkaldaborðsinsí
hádeginu.
í hótelinu er rekin fjölþætt þjónustustarfsemi.
Sundlaug og gufuböð, rakarastofa,
hárgreiðslu- og snyrtistofur. Einnig verslun,
ferðaþjónusta og bílaleiga er við hóteldyrnar.
Heill heimur útaf
fyrir sig. Er hægt
að hugsa sér það
þægilegra?
Verið velkomin
HÓTEL
LOFTLEIÐIR
Reykjavíkurflugvelli
Sími: 22322