Dagblaðið - 12.05.1980, Blaðsíða 24

24
OPIÐ
KL. 9-9
dKGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 12. MAÍ 1980.
Altar skreytingar unnar af fag-
mönnum.
*■« bllasfaSI a.m.k. 6 kvöldla
lílOMÍAMXIIH
HAFNARSTRÆTI Slmi 12717
pOdýr skómarkaðui------------
Hverfisgötu 82
Margs konar skófatnaöur seldur
mjögódýrt. — Opið frá kl 1—6.
Skómarkaður Hverfisgötu 82.
HÖGGDEYFIR
Nýkomin stór
sending af
dempurum
Ótrúlega lágt verð
Pöstsendum um altt land
Smiðjuvegi 14, Kópavogi. Sími 77152.
Útboð — Hafnargerð
Hafnarstjórn Hafnarfjarðar og Hafnamála-
stofnun ríkisins bjóða út gerð 89 m langs stálþils-
bakka og smíði steypts kants á stálþilsbakkann
við suðurhafnargarðinn í Hafnarfirði. Tilboð
geta verið í verkið í heild eða sértilboð í gerð stál-
þilsbakkans, annars vegar eða kantsmíði hins
vegar. Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu
bæjarverkfræðings Hafnarfirði, Strandgötu 6 og
Hafnamálastofnun ríkisins, Seljavegi 32
Reykjavík frá 14. maí næstkomandi gegn
50.000 skilatryggingu. Tilboð skulu afhent á
skrifstofu bæjarverkfræðings Hafnarfirði. Skila-
frestur tilboða er til 30. maí 1980.
/u Á
S\^
TIL SÖLU
EINBÝLISHÚS Á SELFOSSI
Kauptilboð óskast í húseignina Hörðuvelli 2, sem
er hæð, kjallari og ris, ásamt tilheyrandi eignar-
lóð. Stærð hússins er 860 m3 og bílskúrs 151 m3.
Brunabótamat hússins er 60.000.000.-.
Til greina koma skipti á tveim ca 3ja herb.
íbúðum á Selfossi.
Húsið verður til sýnis þriðjudaginn 13. maí 1980
frá kl. 14—16 e.h. og eru tilboðseyðublöð afhent
á staðnum.
Kauptilboð skulu berast skrifstofu vorri Borgar-
túni 7, Reykjavík, fyrir kl. 14:00 e.h. miðviku-
daginn 14. maí n.k.
INNKAUPASTOFNUN RIKISINS
BORGARTÚNI 7 SÍNII 26844 PÓSTHÓLF 1441 TELEX 2006
ALLT ER FÆRT
ÞEIM ER ÞORIR
Jóhannes Helgi:
ABRATTANN
Agnar Kofoad-Hanaan rakur minníngar afnar.
Aknanna bókafélagið, Raykjavftt, 1979. 331
bla.
Eftir allar vesalingssögurnar sem
nú flæða yfir, þar sem hver
auminginn er öðrum meiri að volæði
og vesaldómi, er hreystisaga Agnars
Kofoed-Hansens, Á BRATTANN,
skráðaf Jóhannesi Helga, kærkomin
sending. Maður rís upp sem nýr að
lestri loknum, skreppur i sund og fær
sér röskan göngutúr að hætti
sögumanns og sér — að heimurinn er
nú eftir allt saman dálitið heillandi,
vandamál yfirstíganleg og í rauninni
ekkert ómögulegt.
„Maðurinn er frjáls”, sagði hinn
nýlátni heimspekingur Jean Paul
Sartre, „og dæmdur til að velja.” Og
hvað felst í því? Að hverja mínútu,
hvern dag er maður að taka
ákvörðun — um allt, smátt ogstórt.
Einnig það, hvort maður vill láta
aðra ráða lífi sínu, stjórna geði sínu.
Þá er gott að vera minntur á að
„maðurinn er það sem hann
hugsar”, eins og Agnar gerir í bók
sinni og vitnar þar i Marcus Aurelíus.
Glíman
Ævisagan er sérstakt bókmennta-
form í miklu eftirlæti okkar
fslendinga og er til í fjölda tilbrigða.
Viðtalsformið er einna nýjast og tók
ekki að þróast fyrr en með eflingu
dagblaða, en þar á það sin upptök í
viðtölum við fræga og ófræga.
Viðtalið hefur þann ókost sem
listform að hvorugur þeirra, sem
ræðast við ber fullkomna ábyrgð á
sköpuninni, farast auk þess oft á mis
og ná ekki snerpu. Það er auðveldara
fyrir skrásetjara að fást við þann sem
dauður er og geta hnoðað efnið að
geðþótta og hefur margur misnotað
sér slíka aðstöðu sem kunnugt er.
En hvað skeður þegar tveir menn,
sterkir í andanum, setjast niður til að
skrá minningar annars þeirra í
viðtalsformi? Það upphefst glima.
Þannig virðist mér fara fyrir þeim
Jóhannesi Helga og Agnari Kofoed-
Hansen í hinni sameiginlegu bók
þeirra, Á BRATTANN, en allt í
vinsemd þó því hvor virðir annan.
Jóhannes Helgi gerir
karlmannlegar tilraunir til að komast
að viðkvæmum blettum á sögumanni
svo að hann verði eitthvað annað og
meira en sá maður, sem allir þekkja.
En Agnar hleypir andstæðingi sínum
ekki of langt, hann heldur sínu striki.
Af spyrli verður ekki annað eftir i
aðalfrásögn en bandstrik og
spurningamerki, sögumaður grípur
þráðinn og heldur honum.
En Jóhannes Helgi á annan leik.
Hann gerir hlé á sögunni. Þar mætir
hann andstæðingi sínum i nútíðinni.
Þeir spjalla, drekka te og fara í
gönguferðir saman. Jóhannes kemur
inn í söguna með nýtt sjónarhorn og
Agnar, ætíð elskulegur, er fús til að
svara öllum sanngjörnum
spurningum söguritara, hvort heldur
þær eru um stjórnmál, trúmál eða
aðra lífsins speki. Og þarna kemur
Jóhannes stundum á hann bragði. Þá
notar hann jafnframt tækifærið til
að ígrunda útlit og háttu glímufélaga
síns, til að skoða umhverfi hans
betur og aðstæður á meðan á vopna-
hléi stendur.
Hófsemi
eykur nautn
í aðalfrásögn, endur-
minningunum, hittum við Agnar
Kofoed-Hansen sjálfan. Hann hefur
frásögnina á því að rekja ættir sínar.
Hann er íslenskur í móðurætt og eru
forfeður hans frá Snæfellsnesi og úr
Breiðafjarðareyjum. Faðir hans var
fyrsti skógræktarstjóri íslands,
Rannveig Ágústsdóttir
ættaður frá Danmörku, dóttursonur
Moltke greífa. Hann fluttist
alkominn til íslands árið 1908 og bjó
hér allt til dauðadags 1958. Agnar
fæddist í Reykjavík árið 1915.
Það sem Agnar segir af foreldrum
sinum, uppvexti og æskuslóðum er til
þess fallið að skýra piersónugerð
hans og hina einstöku framsækni
hans í starfi siðar á ævinni.
Agnar leggur afar mikið upp úr
hófsemi, iðni og æðruleysi. Hann
telur að það sé hverjum ungum
þá kominn á sextugsaldur og svo
mætti áfram telja. En hættum nú,
við sem varla klífum Hallgríms-
kirkjuturn.
Flugmálasagan
Aðalhluti sögunnar er helgaður
frumherjum flugs á fslandi. Flug-
málasagan er, að því er ég best fæ
séð, fróðleg og skilmerkileg allt frá
upphafi flugs hér á landi og fram yfir
lok síðari heimsstyrjaldar-en þá
lýkur æviminningunum. Sagan er
auk þess fjörlega skrifuð og áhuga-
verð jafnvel fyrir óinnvígða, enda vel
fleyguð mannlegum þáttum með
u.ndarlegu ráðabruggi stjórnmála-
manna og áhugamanna um flug. Þá
er mikill fengur að þrekraunasögum
þeirra manna, er fyrstir flugu hér
milli fjalla og yfir fjöll og treystubara
á augun sín, inn og út með ströndum
og fyrir björg. Agnar er hreykinn af
þeim hetjum, sem þorðu að fljúga
með honum — og að ég nú ekki tali
um þá sem heimtuðu far með
honum og nafngreinir marga. Ekki
að undra.
Bókin er prýdd mörgum myndum
úr sögu flugsins og einkalífi Agnars.
Aftast er nafnaskrá, eflaust kær-
komin mörgum.
Ekki vanda-
málabókmenntir
Frásaga Agnars er í senn kímin og
gagnrýnin, umfram allt jákvæð en
mætti vera hnitmiðaðri — orðfærri.
Agnar Kofoed-Hansen — hér sleginn til riddara fyrir matargcrð.
manni hollt að hafa ekki of mikið fé
handa á milli, að þurfa að Ireysta á
eigið framtak og mátt. Að alast upp í
ofvernd dragi úr mönnum allan
lifsþrótt.
Að treysta sjálfum sér er undir-
staða gæfunnar, að þora að leggja út
í hið ómögulega, eða a.m.k. það sem
er á mörkum hins mögulega, veitir
lífinu margfalt gildi. Hófsemi eykur
nautn. Lífshætta eflir þrótt. — Þetta
og margt, margt fleira fullyrðir
Agnar án þess að manni detti i hug
að hann sé að predika. Hann virðist
hafa lifað eftir öllum þessum boðum
eða að minnsta kosti haft þau að
leiðarljósi — enda svo heppinn að
vera borinn í heiminn á nýbyrjaðri
öid, baðaðri ungmennafélagsanda
og — ekki hvað sist — eiga ástríka og
vandaða foreldra.
Ég tíunda ekki afrek og þrautir
Agnars í flugherskóla Dana, né
embættisframa hans hér heima.
Hvað með ýmis afrek hins siðari ár?
Þau benda til þess að hann lætur
ekki velgengni eyðileggja sig heldur
leitar stöðugrar endurnýjunar í
örðugum viðfangsefnum: Fyrstur
manna til að stökkva úr fallhlíf hér-
lendis (það er ekki langt síðan), klifur
Mont Blanc (4800 m), klífur hæsta
fjall Afríku, Kilimanjaro (6000 m),
Hér segir til sín galli viðtalsformsins
í hans tíð hafa orðið miklar framfar-
ir á sviði flugmála og hefur hann
átt mikinn þátt í þeim. í frásögn
gerir hann sér far um hófsemi og
kemur þá spyrill stundum til
skjalanna og dregur upp úr honum
játningar, sem fengur er að. En það
snertir allt hinn ytri veruleik. Hið
innra verður ósnert.
Á hinn bóginn hefur það
áreiðanlega ekki verið vandalaust
fyrir skrásetjara að hemja slíkan
efnivið sem ævi Agnars er og koma
saman úr löngum viðtölum
skikkanlegri bók. En mestur vandi
hefur þó verið að gæta hófs og gera
söguhetju sinni ekki óleikkmeð oflofi.
En þetta hefur Jóhannesi Helga tekist
mætavel, jafnvel með ólíkindum. Þar
hjálpar honum kímnin og smá-
skæruhernaður í „hléum” eða eigum
við að segja glímubrögðin. Aftur á
móti hefur hann örugglega ekki
komist að innsta kjarna persónunnar
Agnars Kofoed-Hansens. Hefur
sennilega ekki stefnt að því. Þeir
félagar eru ekkert i vandamálabók-
menntunum. Hafi báðir, höfundur
og hetja, þökk fyrir það sem sagt var
— og ósagt.
Rannveig G. Ágústsdóttir.