Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 03.03.1959, Side 36

116
næst á vegi mínum. Þetta er að mörgu leyti skemmtileg
bók og fróðleg. Höfundurinn hefur gert sér far um að sjá
og rannsaka sem mest af þeim fátæklegu og máðu minjum,
sem útilegumenn hafa látið eftir sig hér á landi, og þetta
gefur frásögninni líf og lit. Myndirnar eru margar góðar
og skýringar glöggar. Það finnst mér mest að þessari bók,
að niðurröðun efnis er með þeim hætti, að endurtekningar
verða nokkuð miklar í ekki stærri bók. Að sjálfsögðu verð-
ur niðurstaða höfundar sú, að mjög lítið hafi kveðið að
útilegu samanborið við það, er þjóðtrúin vildi vera láta, og
að Fjalla-Eyvindur eigi bróðurpartinn af þeim hreysum, er
þeir hafa eftir sig látið. Allmörg mannvirki á öræfum verða
þó ekki rakin til hans og eru hulin fullkaminni móðu, svo
sem Surtshellir, byrgi í Hallmundarhrauni og rústir í Snjó-
öldufjallgarði. Eitt finnst mér ástæða til að benda á, en það
er sú mikla eyða, sem verður í sögu fjallaþjófa frá Gretti og
fram á 16—17 öld. Má mikið vera ef engir fjallaþjófar, sem
að kvað, hafa verið uppi á því skeiði. Að vísu eru til sagnir
um hellismenn og þjófaflokk í Staðarfjöllum í Skagafirði,
en heldur eru þau munnmæli óáþreifanleg og engin mann-
virki hafa þeir síðartöldu látið eftir sig. Annars hafa rústir
margra útilegumannahreysa sjálfsagt verið harla forgengi-
legar, einkum þeirra, er gerð hafa verið að verulegu leyti
úr torfi, og má því ætla, að mörg geti verið gersamlega af-
máð.
Undir gervitungli, eftir Thor Vilhjálmsson, er vel skrif-
uð bók, hnittin, fjörleg og dálítið háðsk stundum. Höfund-
urinn virðist þó gera sér far um að skrifa hlutlaust um það,
sem fyrir augu ber. Það skal játað, að ég las bókina í flaustri
og sökkti mér lítt niður í listrænar athuganir s'káldsins, sem
eðlilega skipa mikið rúm í bókinni. Aðrar bækur sóttu á,
svo ég hljóp yfir bétkina á hundavaði.
Dómsdagurinn i Flatatungu, eftir Selmu Jónsdóttur,
kom mér í hendur rétt fyrir jólin, og las ég hana í flýti, en
þó nógu vel til þess, að ég náði að mestu röksemdafærslu