Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1968, Blaðsíða 24

ÓLAFUR JÓNSSON:
Kýr og stráfóður
íslenzkar kýr hafa víst alltaf verið taldar einn og sami
kúastofninn, bæði að uppruna og í reynd. Hér hefur aldrei
verið um aðgreind kúakyn að ræða í raun og veru, þótt
stundum sé rætt um Kluftakyn, Mýrdalskyn o. s. frv., þá er
þar tæpast unnt að tala um neina skarpa kyngreiningu eða
kyneinkenni. Þó má ætla, að kýr af all víðu svæði og næsta
breytilegar að útliti og gæðum, hafi flutzt til landsins í önd-
verðu, en þá var ekki, í þeim löndum, sem kýrnar komu frá,
um nein skarpt aðgrein eða hreinræktuð kyn að ræða, og
allt blandaðist þetta skipulagslaust eftir að hingað kom.
Einangrun héraða og litlir flutningar milli landshluta,
hefðu átt að veita aðgreiningu kynja eða stofna hagstæð skil-
yrði, en svo hefur þó ekki orðið, enda aldrei neinir tilburð-
ir uppi í þá átt, ekki einu sinni á borð við það, sem átti sér
stað í sauðfiárræktinni.
Svo eftir að nautgriparæktarfélög hefja starfsemi sína hér
og farið er að huga að kynbótum kúa, hefur starfsemin ekki
beinzt að hreinræktun stofna, nema síður sé. Því naut og
jafnvel kýr og kálfar, hafa verið flutt takmarkalítið milli
héraða og landsfjórðunga, og blöndun kúastofnsins ástund-
uð af fullu kappi.
Ástæðan til þessa er að sjálfsögðu sú, að viðleitni kynbót-
anna hér hefur fyrst og fremst beinzt að auknum afköstum
kúnna, þ. e. mjólkurhæð og fitumagni mjólkurinnar, og
hafa í raun og veru flestir aðrir eiginleikar kúnna mátt
víkja fyrir þessu höfuðmarkmiði. Þó er í seinni tíð farið að
gefa vaxandi gaum að byggingu og mjaltahæfni. Þó grunar
mig, að ekki hafi orðið hér ýkja mikil breyting á byggingu
kúa, síðan sýningar á þeim hófust, og að mjaltahæfnin hafi
fyrst komizt verulega á dagskrá með afkvæmarannsóknum