Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1945, Síða 10

10
LANDSBÓKASAFNIÐ 1944
Lestrarsalur . Útlán
Lestrarsalur safnsins var opinn, eins og að undanförnu, frá kl.
Fjárhagur. Húsrúm
1—7 síðdegis. Samkvæmt gestabók safnsins var tala gesta í
lestrarsal 10015. Lánuð voru í lestrarsal 23250 bindi prentaðra bóka.
Útlánssalurinn var opinn kl. 1—3. Lánuð voru út úr safninu 6555 bindi. — Dregið
hefur úr útlánum bóka á síðari árum, einkum skemmtibóka. Orsök þess mun sú, að
síðan styrjöldin hófst hefur eigi verið unnt að afla bóka á Norðurlandamálum, en
þó að enskukunnátta sé nú almennari en áður, eru Norðurlandamálin flestum notend-
um safnsins tamari. Nokkru mun og valda aukin notkun bæjarbókasafnsins. Léttir
það mjög á Landsbókasafninu, að menn eigi greiðan aðgang að skemmtibókum annars
staðar. Meðan eigi var í önnur hús að venda en Landsbókasafnið um bókalán, þótti
eigi hjá því komizt að það viðaði að sér nokkru af léttum skemmtibókum. Nú gerist
þess síður þörf og gæti jafnvel komið til mála að það afhenti bæjarbókasafninu nokk-
uð slíkra bóka. Hlutverk Landsbókasafnsins verður fyrst og fremst að sjá fræði-
mönnum og vísindamönnum fyrir góðurn bókakosti, auk þess sem það á að vera örugg-
ur geymslustaður allra íslenzkra rita og hafa þau jafnan tiltæk til notkunar í lestrarsal.
Fjárhagur safnsins hefur jafnan verið þröngur og hamlað mjög
viðgangi þess og vexti. Launakjör starfsmanna þess hafa einnig
verið óviðunandi og gert þeim ókleift að gefa sig óskipta að starfinu. Nú hefur verið
bætt úr hvorutveggja svo myndarlega, að Alþingi og stjórn er sómi að. Verður nú
auðveldara en áður að kaupa höfuðrit erlend, sem einstökum fræðimönnum er ofvaxið
að eignast, en nauðsynlegt er að til séu í stærsta bókasafni landsins. — Þá hefur
stjórnin gert ráðstafanir til þess að skinna upp hið stílfagra hús Landsbókasafnsins,
sem nú er orðið nær 40 ára gamalt, en er þó og verður jafnan hin mesta bæjarprýði,
sé því sómi sýndur. Hús þetta var upphaflega ætlað Landsbókasafninu og Þjóðskjala-
safninu, en tveim öðrum söfnum, Þjóðminjasafninu og Náttúrugripasafninu, fengið
þar húsnæði til bráðabirgða. OIl þessi söfn vaxa ört, og síðustu 20 árin hafa þrengsli
aukizt svo í húsinu, að ekkert þessara safna hefur notið sín til fulls. Nú er svo komið
í Landsbókasafninu, að þúsundir bóka verður að geyma í kössum eða hlöðum, og
svo er á skipað í hillurúmi þess, að eigi er unnt lengur að koma fyrir nýjum bókum
nema rýma fyrir þeim á þann hátt, að setja hinar eldri og úreltari í kassa og hlaða
saman meðan gólfpláss þrýtur ekki gersamlega. Þetta er hið mesta neyðarúrræði, eins
og gefur að skilja, því að með þessum hætti er raunar alltaf verið að flytja bækur úr
réttum stað í rangan. Þegar húsrúm eykst af nýju verður geysileg fyrirhöfn að koma
öllu í rétt horf. En safnið skortir eigi aðeins geymslurúm fyrir bækur. Brýn nauðsyn
er að fá hentug vinnuherbergi fyrir starfsmenn safnsins, spjaldskrárherbergi, sér-
lestrarstofur, rúm fyrir sýningar, fyrir tæki til að gera filmur eða aðrar eftirmyndir
handrita og bóka o. s. frv. Nú mun vera ákveðið að reisa hús handa Þjóðminjasafninu
á næstu árum og annað handa Náttúrugripasafninu. Þyrfti vegna safnanna allra að
hraða þeim framkvæmdum sem mest. Rýmkast mun þá um Landsbókasafnið í bili,
en eigi verður þess langt að bíða að hugsa þurfi fyrir viðbótarbyggingu handa safninu.
Svo vel vill til, að rúm er fyrir myndarlegt hús á lóð safnsins, og einnig auðvelt að