Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1945, Page 73

LANDSBÓKASAFNIÐ
73
Þorvaldur Thoroddsen
að gjöf frá háskólabókasafninu í Osló (með tilstyrk Thors Ödegaards) 307 bindi og
225 bindi ári síðar, en gjafir þaðan héldust einnig fram að styrjöld. Arið 1928 kveð-
ur mest að gjöf Dr. E. Munksgaards, bóksala í Kaupmannahöfn (483 bindi) og að
auk mikið safn af sérprentunum, sem átt hafði C. J. Salomon-
sen prófessor og mest varðar náttúrufræði (40 hylki og böggl-
ar). Hefir Dr. E. Munksgaaard jafnan síðan verið stuðnings-
maður landsbókasafnsins. Á þjóðhátíðinni 1930 gaf sænska
ríkisþingið alþingi mjög vel hirt og bundið safn (yfir 1000
bindi), og var því þegar komið fyrir í landsbókasafninu (haft
þar sér í stofu). Næstu ár fram að styrjöldinni bárust safninu
árlega stórmerkar bækur að gjöf frá sænskum manni, sem ekki
vildi láta nafns síns getið. Árið 1936 gaf frú Elisabet kennari
Göhlsdorf í Reykjavík safninu 450 bindi og Halldór prófessor
Hermannsson 124 bindi, en næsta ár komu frá Olafi lyfsala Fin-
sen í Hellerup 214 bindi. Árið 1938 gaf safninu George Jorcks,
umboðsmaður Islands og Danastjórnar í Monaco, 225 bindi
mjög dýrra og merkra vísindarita. Enn fremur á árunum 1940 og síðan bárust safn-
inu að gjöf mjög margar merkar bækur frá enskri stofnun, British Council í Lundún-
um. Loks gaf Bandaríkjastjórn árið 1942 öll rit forsetans George Washingtons og
ýmis merk rit upp frá því.
Við styrjöldina miklu, sem enn stendur, lokaðist íslandi meginland Norðurálfu, svo
að síðan hafa saíninu ekki bætzt bækur þaðan. Hefir það ráð verið tekið, að lagt
hefir verið fyrir það, sem gengið hefir af fjárframlögum al-
þingis til bókakaupa, og er svo fyrir ætlazt, að því fé verði
varið til bókakaupa síðar, er friður er á kominn.
Bókasafnið nam 1918 (er haldin var minningarhátíð þess)
nálægt 100000 prentaðra binda, en nú um 157 þúsund, sem
getið var. Fastasjóður safnsins var 1918 10500 kr., nú 14 þús.
kr. Fjárframlög frá alþingi voru 1918 26820 kr., en 1944 200-
300 kr., en eru í rauninni hærri til launa starfsmanna vegna
verðlagsbóta. Á lestrarsal 1916 voru léð 28746 bindi, en gestir
þar voru 15527. Út úr safninu voru þá léð 3574 bindi 332
mönnum. Til samanburðar má geta þess, að 1939 voru 13537
lestrarsalsgestum léð 20185 bindi og að auk 7055 handrit að
tölu, en í smálestrarstofu, sem sett hafði verið upp 1928 til
þæginda mönnum, sem næði þurftu í fræðistarfsemi, voru að auk notuð handrit og
prentaðar bækur af 70 manns. í þessum tölum eru ekki fólgnar bækur, sem geymdar
eru í hillum á lestrarsal. Að öðru leyti skal vísað í ritaukaskrár safnsins, sem út eru
komnar, síðast 1943 (prentuð 1944). I sömu heimildum má sjá, hversu notkun var
E. Munksgaard